Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۳۲ (دوره جديد
P. 14
صفحه - Page 14 - 14شماره 1۷98
جمعه ۱۶تا 22مهرماه۱۴۰۰خورشیدی
شرقی و عربی اسلامی با مملکت ما و بهار سال - 1318عروسی شاهانه در تهران اشاره:
موتلفینان انجام این امرخیر خواهد
بود .حال استدعا دارم اولا قناعت به مقدمات ازدواج پرنسس فوزیه با محمدرضا
همین مختصر مذاکره و تامل تا ورود وصلت دو شاه پهلوی به هنگام ولیعهدی او در
پادشاه و دربار را اجازه و تصویب خانواده تاریخ ۱۶مارس 2۵( ۱۹3۹اسفند
فرموده ثانیا از تمثالهای اخیر و مختلف سلطنتی )۱3۱۷در قاهره انجام گرفت .پس
والاحضرت اقدس ولیعهد هرکدام چهار ایران و از برگشت از ماه عسل ،مراسم ازدواج
قطعه بفوریت برای بنده بفرستند، مصر چگونه
اگر شرح حال مفصلی هم در دوره انجام گرفت در تهران نیز تکرار شد.
تحصیلات و مسافرتهای والاحضرت گزارشی را درباره این مواصلت،
اقدس به زبان فرانسه دریکی از یک عکس تاریخی و استثنایی که البته چند سال بعد به جدایی
نشریات داخلی و خارجی موجود باشد انجامید ،همراه با یک عکس تاریخی
چند نسخه فورا ارسال فرمایند – راد» این عکس که برای اولینبار منتشر میشود رضاشاه را در ضیافت سفارت مصر در تهران بین ملکه نازلی و پرنسس فوزیه نشان میدهد .کمتر عکسی برای صفحه خاطرات و تاریخ
مرحوم رضاشاه باکمال بی صبری از رضاشاه در سر میز شام و در کنار دو زن وجود دارد .این عکس را عکاس ویژه دربار مصر که همراه ملکه نازلی و والاحضرت فوزیه به تهران آمده بود
منتظر نتیجه اقدامات وزیرمختار ایران برگزیدهایم.
در مصر بود بطوری که درهمان روز گرفته و در حال حاضر متعلق است به آلبوم خصوصی پرنسس مهناز زاهدی نوه والا حضرت فوزیه و اعلیحضرت محمدرضاشاه.
یعنی 2۰ژوئیه ۱۹3۷قبل از وصول محمد رضا شاه در سمت راست و والاحضرت شاهپور علیرضا پهلوی در سمت چپ عکس دیده می شوند. گزارش روزنامه اطلاعات
جواب آقای راد به تهران تلگراف ذیل عزیمت والاحضرت به مصر و جریان
درتایید تلگراف اول به او مخابره به ارضای پرنس محمد علی بسیار بنابراین اقدام عملی به این امر در این دو مرد حکایت میکند و همچنین درست نمیتوان دانست که مرحوم عروسی :بامداد پنجم اسفند۱3۱۷
مایل بودند. تاریخ مذکور به عمل آمده است. مناسبات سیاسی بین این دو کشور رضاشاه از چه وقت به این فکر افتاد. موکب والاحضرت ولایتعهد به مصر
میشود. قرائنی از مجموع مسموعات به دست عزیمت نمودند .آقایان اسفندیاری
«سفارت ایران – جناب آقای راد آقای راد این دقایق را در نظر نگرفته ملک فاروق در این موقع جوانی همه موید این موضوع است. میآید که دال بر این است که مرحوم رئیس مجلس ،دکتر متین دفتری وزیر
– راجع به پرنسس جواب نرسید ،چه و بی احتیاطی را که در این موقع به ۱۷ساله بود که هنوز به سن قانونی چیزی که صورت این موضوع رضاشاه بعد از مسافرت به ترکیا و دادگستری ،مظفر اعلم وزیرخارجه،
اقدامات شد و چه نتیجه حاصل .فورا آقای راد میتوان نسبت داد این است تاجگذاری نرسیده و در اروپا وقت را مورد توجه قرار داد و در تهران دیدن مرحوم آتاتورک به این فکر افتاد. محمد علی مقدم مدیرکل وزارت
که ایشان اطلاعات کافی از جریان امور میگذراند .خواهران او همه خردسال و عدهای از خواص را به آن متوجه از جمله آقای مظفر اعلم برای من خارجه ،دکتر قاسم غنی نماینده
راپرت دهید ۴2۶سمیعی» دربار مصر و خانواده سلطنتی نداشتند بزرگترین آنها پرنسس فوزیه بود که در ساخت این است که در تاریخ 2۰ حکایت کرد که در موقعی که در بغداد مجلس ،عباس مسعودی نماینده
طرز عمل آقای راد را مرحوم و از هوا و هوس یک عده رجال سیاسی آن وقت دختر ۱۶ساله بود .مادر آنها ژانویه 3۰( ۱۹3۸یماه )۱3۱۶که وزیر مختار ایران بوده (از 2۷فروردین مجلس و مدیر روزنامه اطلاعات،
رضاشاه نپسندیده امر داد فوری به مصری بیخبر بودند و بدون کسب ملکه نازلی زنی بود که در ایام حیات اعلیحضرت ملک فاروق در آنوقت ماه ۱3۱۰تا ۱۱تیرماه )۱3۱۷رشدی دکترفروهر دبیر سفارت مصر همراهان
تهران احضار شود .وزارت خارجه که اجازه از مرحوم رضاشاه موضوع را با شوهرش ملک فواد با سختگیری جوانی ۱۸ساله بود پس از تاجگذاری ارس وزیر امورخارجه ترکیا در بغداد والاحضرت را تشکیل میدادند .آقای
قبلا به موجب تقاضای خود آقای مصطفی نحاس پاشا در میان نهاده ملک در زندگی خصوصی تقریبا حکم ( 2۹ژوئیه ۷ – ۱۹3۷مرداد )۱3۱۶ بطور محرمانه به ایشان گفته بود که علی ایزدی و سه نفر از آجودانهای
راد در ۱۶ژوئن یکماه مرخصی برای مصطفی نحاس پاشا که مرد محیلی محبوس را در قصر داشت و از جریان صافیناز دختر یوسف ذوالفقارپاشا را ما نظر به علاقه به ایران و دوستی و
ایشان تصویب نموده بود با تلگراف ذیل بود ظاهرا حسن استقبال نمود و این امور اوضاع و احوال دنیا بکلی بیخبر که پس از ازدواج به نام فریده نامیده صمیمیت شخص آتاتورک با رضاشاه والاحضرت نیز در التزام بودند.
فکر را بسیار تمجید و تحسین نمود و بود .در این موقع که آزادی پیدا کرده شد به عقد ازدواج در آورد * .جراید پهلوی میل داریم و مصلحت می بینیم از تهران تا مرز همه جا موکب
ایشان را به تهران احضار نمود. به راد توصیه کرد که مقتضی آنست که بود سرگرم تفریح و خوشگذرانی در و مجلات مصر عکسهای زیادی از او که بین دو خانواده سلطنتی مصر و والاحضرت مورد استقبال واقع شده
« 22ژوئیه – ۱۹3۷سفارت ایران – موضوع را کاملا محرمانه نگاهدارد تا اروپا بود .حاصل آن که افراد خانواده و ملک فاروق و افراد خانواده سلطنتی ایران مواصلت واقع شود و باید اهتمام دو روز در عراق ،یک روز در سوریه،
جناب آقای راد – چون مرخصی دارید خود او به نحو شایسته موجبات انجام سلطنتی از تشخیص صواب و خطا از جمله خواهران ملک فاروق منتشر کرد که حتما این مواصلت انجام شود. و یکروز در لبنان طبق برنامههایی که
به همین عنوان حرکت کنید ولی عاجز بودند ،به اضافه در مصر نبودند. ساختند و شرح حال هریک را نگاشته در مصر در اواخر سال ۱۹۴۷ تنظیم شده بود پذیرایی مجللی از
مراجعت نخواهید کرد ۴32سمیعی» امر را تهیه نماید. در مصر شورای سلطنتی ،مرکب و در آن میان در محیط اندرون دربار میلادی (سال ۱32۶شمسی) روزی موکب والاحضرت به عمل آمد .کشتی
مرحوم سینکی که به جای راد به آقای راد تلگراف ذیل را درتاریخ از پرنس محمد علی ولیعهد ،عزیز پهلوی صحبت پرنسس فوزیه دختر پرنس محمد علی ولیعهد مصر در سلطنتی مصر به بیروت آمده و روز نهم
سفارت ایران در مصر تعیین شده بود 2۰ژوئیه 2۹( ۱۹3۷تیر ) ۱3۱۶ عزت پاشا وزیر خارجه سابق و شریف بزرگ مرحوم ملک فواد زبانزد همه طی صحبت به من گفت که در سال اسفند والاحضرت و همراهان با کشتی
موجبات کار را ماهرانه تدارک دید ( ۱۱جمادی الاول ) ۱3۵۶به آقای صبری پاشا برادر ملکه نازلی و معاون بوده و شنیده میشده است که ( ۱۹3۸فروردین )۱3۱۷که رشدی به اسکندریه عزیمت نموده و در مدت
و حسب الامر شاه سابق در تاریخ وزارت خارجه به نام شورای نیابت از خواستگاری صحبت میکردند. ارس که در آن موقع سفیر ترکیا در اقامت در مصر طبق برنامه مشروح و
۵خرداد اعلامیهای از طرف رئیس سمیعی مخابره نمود: سلطنت ،منعقد بود که پرنس محمد مرحوم رضاشاه پهلوی مرد صاحب لندن بود وقتی به مصر آمد روزی من مفصلی که قبلا تهیه شده بود از موکب
دربار شاهنشاهی مبنی براعلام امر «اعلیحضرت ملک فاروق در معیت علی ریاست بر این شورا را داشت ولی فکر بلندنظر و دوربینی بود و در از او دعوت کردم و او اهتمام فوق العاده والاحضرت پذیرایی شایان و مجللی
مواصلت به عموم اهالی کشور طبع علیاحضرت ملکه مادر و والاحضرت خود پرنس محمد علی در این وقت تصمیماتی که میگرفت جمیع وجوه در امر این مواصلت داشت و نیز محمد به عمل آمد و روز 2۴اسفند مراسم
و بین اهالی توزیع میگردد و جراید پرنسس فوزیه و خواهر کوچکشان و جهات قضیه را به نظر میآورد و علی پاشا به من اظهار داشت که پس از عقدکنان در کاخ عابدین انجام گردید.
تهران هم اهمیت این امر را شرح داده مسافر اروپا و فعلا در فرانسهاند، برای معالجه به اروپا رفته بود. پس از آن که با تانی و تامل فراوان آن که توسط آقای احمد راد در مصر روز 2۱فروردین موکب والاحضرت
ومخصوصا از خاندان سلطنتی مصر والاحضرت پرنس محمد علی که مصطفی نحاس پاشا رئیس حزب تصمیم میگرفت برای اجرای آنهم خواستگاری به عمل آمد و بعضی از با کشتی محمدعلی کبیر به اتفاق
رکن مهم خانواده سلطنت و با داشتن رفد از رجال سیاستمدار مصر که مرد فوقالعاده صاحب عزم و قوی رجال مصری و منتسبین به خانواده والاحضرت فوزیه و ملکه نازلی و
فوق العاده تجلیل نمودند. مقام ولایت عهد رئیس هیات ثلاثه مطامع سیاسی دور و درازی داشت در الارادهای بود .اضافه برآن مرد بسیار سلطنت به این امر رضا نمی دادند و شا هز ا د ه خا نمها خو ا هر ها ی
در تاریخ یکشنبه هشت خرداد نیابت سلطنت هم میباشند در مصر رئیس دولت و شخص مقتدری مدبری بود ،خوب تشخیص میداد برای جلوگیری از وقوع این مواصلت اعلیحضرت ملک فاروق و ملتزمین
آقای جم رئیس الوزرا ماموریت خود لوزان مشغول معالجه .از اعضای مهم بود و با مطامع بلند پروازیهای زیادی و مردم را خوب میشناخت ،استعداد تبلیغاتی برضد ولیعهد ایران میکردند، رکاب از پرت سعید حرکت و روز 2۵
را درمجلس شورای ملی اعلام و و موثر دربار نیز کسی اینجا نیست اما که طبیعی اوست و با مکانت و نفوذ و توانایی هرکس را خوب تشخیص رشدی ارس با کمال حرارت میکوشید فروردین به بندر شاهپور وارد گردید
بیانات مفصلی در این موضوع نمودند تا پانزده روز دیگر برای اعلام رشد سیاسی و حزبی زیادی که در مصر میداد دیگر از خصوصیات اخلاقی او این اشاعات را از اثر بیندازد ،از جمله و با قطار به تهران عزیمت نموده و روز
و از طرف رئیس مجلس و نمایندگان قانونی پادشاه و مراسم تحلیف همه داشت .بطور کلی سیاست او براین بود این بود که بسیار عملی و واقع بین بود. من با حضور ماهرپاشا که درآن وقت 2۶فروردین وارد ایستگاه تهران شدند.
نیز راجع به اهمیت امر اظهاراتی شد مسافرین غیراز پرنس محمد علی که در این موقع که پادشاه جوان و منطق و قوه استنباط خداداد و فطری از نزدیکترین اشخاص به ملک فاروق از روز حرکت تا بازگشت همه روزه
و مذاکرات دولت و مجلس در جراید مراجعت میکنند .رای علیاحضرت بیتجربه به تاج و تخت میرسد کاملا و خانواده سلطنتی بود عقیده رشدی جریان پذیراییها و ضیافتها و مراسم
انتشار یافت و از طرف دفتر مخصوص ملکه مادر و حسنین پاشا رئیس دربار تحت سیطره و نفوذ او باشد و به عبارت بسیار قوی و روشنی داشت. ارس را راجع به ولیعهد ایران از او عقدکنان را آقای مسعودی مشروحا
کلیه این جریان ضمن تلگراف به پادشاه دراین امر خیر رای موثر و اخری شاه دست نشانده او و حکم شبح در این موقع آقای احمدراد که پرسیدم رشدیارس شرح مفصلی از تلگراف نموده و با ارسال عکسهای
مرحوم سینکی اعلام ،ضمنا در انتهای قاطعی خواهد بود .پادشاه جوان هم از مامورین شریف و قدیمی وزارت برازندگی و شایستگی و هوش و مکارم جالب و گزارشات مفصل عامه مردم
البته مطیع نظریه مادر و اعضای دربار و صورتی داشته باشد. امورخارجه ایران بود در قاهره سمت اخلاق ولیعهد ایران صحبت کرد و را ازجریان پذیراییها و ضیافتها
تلگراف مذکور اضافه شده است: خود میباشد .لذا اقدامات درباری واضح است که در این موقع مطابق وزیر مختاری ایران را داشت و بوسیله میگفت که من مکرر در سویس به
«مقرر فرمودند به جنابعالی ابلاغ رامجبورا به تاخیر انداخته ولی چون میل و سلیقه او نبود که در خارج مرحوم عنایت الله سمیعی (مدبرالدوله) محل تحصیل ایشان رفتهام و ولیعهد مستحضر میساختند.
نماید که خدماتی که از طرف جنابعالی قطع داشتم دربار تازه و پادشاه جوان بدون میل و اراده او و یا بدون استمزاج وزیر خارجه وقت او را مامور ساخت که ایران را بخوبی و از نزدیک میشناسم، یادداشتهای دکتر غنی
ظاهر شده است موجب رضایت و مصر یقینا نظریه نحاس پاشا رئیس و استجازه از او امر مهمی مانند ازدواج با مطالعه کافی و رعایت حزم و احتیاط هم از جهت اخلاقی ممتاز است و هم دکتر قاسم غنی ،همان طور که
منظور نظر مبارک است و مشمول الوزرای مقتدر وقت را خواهند خواست خواهر پادشاه مصر با ولیعهد مملکت از جهت فضائل اکتسابی جوان ممتازی در گزارش روزنامه اطلاعات منعکس
مراحم و قدردانی ذات مقدس خواهی و بدون مشورت او کاری نخواهند کرد ایران واقع شود خاصه آن که حتی قبل در این موضوع اقدام نماید. است ،به اضافه از فضائل و خصوصیات است ،از ملازمان والاحضرت ولیعهد
لذا خیلی محرمانه و بطور خصوصی از خواستگاری به او اطلاع هم نداده مرحوم سمیعی تلگراف ذیل را در بزرگواری رضاشاه خیلی صحبت (محمدرضا پهلوی) درسفر مصر بود و
بود». مطلب را با رئیس الوزرا طرح و گفتم باشند ،همین امر به تنهایی کافی بود تاریخ ۱۴ژوئیه 22( ۱۹3۷تیرماه میکرد و این مواصلت را از جمیع از قضای روزگار ،چندین سال بعد که
در تاریخ ۹خرداد نیز درقاهره در در این اقدام خیر نصایح و هدایتهای که مصطفی نحاس پاشا را ناراضی و ۵( )۱3۱۶جمادی الاول ) ۱3۵۶به جهات به نفع دو خانواده سلطنتی و دو جدایی محمد رضا شاه و والاحضرت
پارلمان و ۱۰خرداد در سنا راجع به مشفقانه شما را منتظر و خواستارم. غیرموافق با این موضوع بدارد اضافه بر ملت ایران و مصر میشمرد و حاصل فوزیه پیش آمد ،قرعه فال برای انجام
اهمیت مواصلت بیاناتی به عمل آمد و ازاین که قبل ازهر اقدامی او را مرکز آن که حدس زده میشد که پرنسس آقای راد مخابره نمود. آن که اولیای امور ترکیا اهتمامی در تشریفات طلاق به نام وی اصابت کرد
روسای مجلسین حضور پادشاه تبریک مشورت و رای قراردادم نحاسپاشا فوق محمد علی پسر مرحوم خدیو توفیق «اعلیحضرت همایونی در نظر دارند این موضوع داشتند .مرحوم آتاتورک و بار دیگر ،این بار به عنوان سفیر ایران
العاده ممنون شد و با تاکید در تامل پاشا که خود زن و فرزندی ندارد و برای والاحضرت اقدس همایونی زن یک نوع علاقه و دوستی توام با
عرض نمودند. دوهفته تا ورود پادشاه و تحقیق از راه پرنس محمد عبدالمنعم پسر برادرش اختیار نمایند ،بنظر میرسد وصلت احترام و تجلیل خاصی نسبت به راهی قاهره شد.
هیات اعزامی ایران برای خواستگاری و طریق مسافرت و تفاوت آب و هوا در حکم فرزند و وارث طبیعی اوست و با پرنسس فوزیه از هرحیث مناسب رضاشاه مرحوم داشت و همچنین مقدمات وصلت دو خانواده سلطنتی
و مراسم نامزدی پرنسس فوزیه و و ارتقاع سطح دریا و تفاوت مذهب و درآنوقت مجرد بود (بعد پرنس محمد است ،بدون این که کسی مطلع شود رضاشاه مرحوم او را دوست داشت و را دکتر غنی در یادداشتهای خود
ولیعهد ایران مرکب از آقای محمود مملکت و سن وتحصیلات والاحضرت عبدالمنعم پرنس ...دختر عمه فاروق و برای این که قبلا زمینه به دست جوانمرد ممتازی میشمرد .چگونگی
جم (رئیس الوزرا) آقای دکتر مودب اقدس ولیعهد و توضیحات مناسبی آخرین ولیعهد عثمانی را ازدواج کرد) آید که آیا دربار مصر مایل است یا مسافرت رضاشاه مرحوم به ترکیا و آورده است که می خوانید:
نفیسی (پیشکار والاحضرت) ومرحوم که به هرسئوال داده شد وعده کمال باطنا درآن فکر بود با خانواده سلطنتی خیر خودتان بطور خصوصی و بطور خصوصیات مناسبات این دو مرد با بعد ا ز مر ا جعت و ا لا حضر ت
ابراهیم دادمرز رئیس کابینه رئیس معاضدت را در انجام این ماموریت به پیوند کند .انگلیسیها هم که درآن مقتضی از دربار مصر تحقیق نمائید که یکدیگر و تفاصیل پذیرایی مصطفی محمدرضا پهلوی ولیعهد از سویس،
الوزرا و آقای رشید یاسمی استاد بنده دادند مخصوصا محسنات سیاسی موقع نفوذ فراوان در مصر داشتند و با آیا مایل خواهند بود یا خیر .در صورتی کمال از رضاشاه و سایر جزئیات همه مرحوم رضا شاه پهلوی جدا به فکرآن
دانشگاه تهران و عضو دفتر مخصوص این مواصلت را برای مصرتازه مستقل و محمد علی مناسباتشان بسیار خوب که مایل باشند البته رسما خواستگاری ازمناسبات بسیار دوستانه و صمیمی افتاد که همسری برای فرزند خود
شاهنشاهی و اینجانب که درآن موقع تشیید روابط قدیمه دو مملکت توضیح بود و از طرف دیگر با رضا شاه مرحوم شود یا بوسیله ملک فاروق و یا مقامات
نمایندگی مجلس شورای ملی را داده و متذکر شدم که بعد از پیمان نظر خوشی نداشتند باطنا از مواصلت دیگر جواب را به عنوان بنده تلگراف انتخاب نماید.
داشتم در تاریخ شنبه چهاردهم خرداد سعدآباد بهترین وسیله نزدیکی ممالک فوزیه با ولیعهد ایران غیرخشنود و فرمائید ،عکس پرنسس را هم در پاکت بطوری که گاهی از داخل و خارج
از تهران حرکت و از طریق عراق – به عنوان خود بنده بفرستید .سمیعی» شنیده می شد حتی در همان ایامی
سوریه و لبنان عازم مصر و درتاریخ که والاحضرت ولیعهد در سویس
2۱خرداد ماه ۱3۱۷بعد از ظهر وارد مشغول تحصیل بود مرحوم رضاشاه
اسکندریه و در قصر آنطونیادیس منزل پهلوی این فکر را می کرد .مثلا در
نموده و فردای آن روز (22خردادماه) موقعی که ولیعهد سوئد با زن و دختر
ظهر بنا بر پروگرامی که قبلا از طرف خود پرنسس اینگرید که در آنوقت
دولت مصر تهیه شده بود در قصر دختر ۱۹ – ۱۸سالهای بود و بعد ها
المنتره حضور ملک فاروق شرفیاب به عقد ولیعهد دانمارک درآمد و فعلا
شده و ناهار را در حضور ملک صرف ملکه آن مملکت است به ایران آمد،
اعلیحضرت پهلوی به یکی دو نفر از
نمودند. درباریان نزدیک خود گفته بود چه
خوب میشد میتوانستیم این دختر را
*ملک فواد که مادرش فریال نام برای ولیعهد بگیریم .در داخله مملکت
داشته ،فرزندان خود را همه بنامی راجع به خیلی از خانوادههای مرتبط
که با حروف «ف» شروع می شود با دربار این حدس زده میشد .وقتی
موسوم ساخت بدین قرار :فوقیه (که شهرت یافت که محتمل است دختر
مادرش شیوه کارخانم زن اول فواد مرحوم احمدشاه قاجار به همسری
بود و زن فخری پاشاست) ـ فاروق ولیعهد ایران انتخاب شود تا آن که
مرحوم رضاشاه به فکر مواصلت با
ـ فوزیه ـ فائزه ـ فتحیه و فائقه
بدین مناسبت فاروق زن خود خانواده سلطنتی مصر افتاد.
مسما به صافی ناز را هم فردیه نامید
که مانند سایر افراد خانواده حرف
اول نام او هم «ف» باشد.