Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۴۷ (دوره جديد

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1813‬‬
‫جمعه ‪ ۲8‬ژانویه تا پنجشنبه ‪ 3‬فوریه ‪۲۰۲۲‬‬

‫با یک بیت ادیبالممالک شد! جان وین مرد بزرگ سینما‬ ‫صد سالگی یک رویا‬

‫اما همچنان محبوب ماند‪ .‬آندرو مک‬ ‫همیشه میخواست مثل جان فورد‬ ‫و روزنامه «ادب» را در تبریز راه انداخت‬ ‫حاجآقامحسنعراقیدرپایانمجلس‬ ‫عبدالحسین سپنتا‬ ‫عبدالحسین سپنتا متولد ‪ 4‬خرداد‬
‫لاگن گفته است‪« :‬میدانستم که دوک‬ ‫باشد؛ مثل او حرف میزد‪ ،‬مثل او نگاه‬ ‫که از نشریات طرفدار مشروطه بود‪ .‬بعد‬ ‫درس به شاگردها گفت‪ :‬من شعری‬ ‫‪ ۱۲8۶‬خورشیدی‪ ،‬که در مدرسه سن‬
‫با سرطان دست و پنجه نرم میکند اما‬ ‫میکرد و حتی مثل او راه میرفت؛ آرام‬ ‫از تأسیس مجلس شورای ملی به تهران‬ ‫گفتهام که در تکمیل آن درماندهام؛ اگر‬ ‫تا از نقشهای فرعی را هم خود سپنتا‬ ‫لوئی تهران و نیز در اصفهان و در کالج‬
‫آرام و در حالی که در هر قدم شانهاش‬ ‫برگشت و سردبیری روزنامه «مجلس»‬ ‫کسی میتواند‪ ،‬بیاید و آن را تکمیل کند‬ ‫با تغییر صدا و لحن بازی کرد! بعد از‬ ‫آمریکاییها تحصیل کرده بود‪ ،‬علاقه‬
‫هرگز فکر نمیکردم بمیرد‪».‬‬ ‫به یک طرف لنگر میانداخت‪ .‬فورد‬ ‫را به عهده گرفت‪ .‬یک سال بعد‪ ،‬یعنی‬ ‫و آن این است‪« :‬زیباست عجب رویش‪/‬‬ ‫‪ 7‬ماه کار مداوم‪ ،‬اولین فیلم شکل‬ ‫عجیبی به تاریخ و ادبیات باستان‬
‫جان وین صاحب یک رکورد‬ ‫صدایش میزد «دوک» (دوک اسم‬ ‫سال‪ ۱3۲۵‬قمری‪ ،‬وارد وزارت عدلیه شد‬ ‫زیباتر از آن مویش»‪ .‬فردای آن روز‪،‬‬ ‫گرفت‪ .‬سپنتا به عنوان کارگردان قید‬ ‫داشت‪ .‬این عشق و علاقه او را به‬
‫استثنایی است؛ او تنها بازیگری است‬ ‫سگ محبوب جان وین بود) و با او‬ ‫و تا پایان عمر‪ ۱7‬خرداد‪ ،۱33۵‬ریاست‬ ‫یکی از شاگردها‪ ،‬پسر ‪ ۹‬ـ ‪ ۱۰‬سالهاش‬ ‫شد‪ .‬طوری از آن استقبال شد که بعد‬ ‫هندوستان کشاند‪ .‬آشنایی او با سینما‬
‫که در هر ساعتی از شبانهروز حداقل‬ ‫چندین شعبه عدلیه در شهرهای اراک‪،‬‬ ‫را آورد تا شعر را تکمیل کند‪ .‬حاج آقا‬ ‫از ‪ 37‬روز فروش‪ ،‬رکورد فروش فیلم‬ ‫خیلی تصادفی شکل گرفت‪ .‬سپنتا در‬
‫یک فیلمش در سینماها یا کانالهای‬ ‫مثل یک بچه رفتار میکرد‪.‬‬ ‫سمنان‪،‬ساوجبلاغویزدرابرعهدهداشت‪.‬‬ ‫محسن آن بیت را خواند و نوجوان‬ ‫در ایران را زد و بعد از آن به مدت ‪۱۲۰‬‬ ‫هندوستان با اردشیر ایرانی آشنا شد‬
‫تلویزیونی نشان داده میشود‪ .‬او دوست‬ ‫بعد از تماشای «رود سرخ» (به‬ ‫ادیب الممالک در انواع شعر به جز‬ ‫بیدرنگ گفت‪« :‬نبود عجب ار افتد‪،‬‬ ‫روز در سینما سپه اکران شد و حتی‬ ‫و خیلی زود با هم صمیمی شدند‪.‬‬
‫داشت در فیلمهایی بازی کند که بعدها‬ ‫کارگردانی هاوارد هاکس‪۱۹84 ،‬‬ ‫غزل و مخصوصاً در قصیدهسازی استاد‬ ‫دل در خم گیسویش»‪ .‬میرزا محمد‬ ‫سال بعد هم اکرانهای چند باره داشت‪.‬‬ ‫ایرانی که خیلی تحت تأثیر پیشرفت‬
‫بتواند خانوادهاش را برای تماشای آنها‬ ‫میلادی) بود که فورد گفته بود‬ ‫بود‪ .‬بهترین قصیده او شاید سروده‬ ‫صادق از همان سن کم ذوق شاعری‬ ‫در واقع توفیق عجیب و دور از ذهن‬ ‫سینمای هند قرار گرفته بود‪ ،‬به سپنتا‬
‫«نمیدانستم این بچه‪ ،‬بازیگری هم‬ ‫«برخیز شتربانا‪ ،‬بربند کجاوه‪ .»...‬باشد‪.‬‬ ‫داشت‪ .‬شاید اگر حاج میرزا حسین‬ ‫«دختر لر» سینمای صامت را در ایران‬ ‫پیشنهاد کرد که مشترکاً فیلمی ایرانی‬
‫ببرد و عمل ًا هم همین کار را کرد‪.‬‬ ‫بلد است» و با این حال فورد هیچ‬ ‫مخصوصی داشتند‪ .‬از لحاظ قیمت‪،‬‬ ‫پدرش نبود‪ ،‬هیچوقت استعدادش شکوفا‬ ‫کامل ًا از رونق انداخت و عصر جدیدی‬ ‫و ناطق برای ایرانیها بسازند‪ .‬سپنتا‬
‫با اینکه یکی از چند وسترنر بزرگ‬ ‫کس را به اندازه او دوست نداشت‪.‬‬ ‫لباسهای قدیمی ارزشی چند برابر‬ ‫نمیشد‪ .‬از همان کودکی یاد گرفتن‬ ‫پذیرفت و به همراه ایرانی یک دوره‬
‫سینماست‪ ،‬هیچ کدام از فیلمهایش آن‬ ‫هوارد هاکس میگوید‪« :‬من فورد را‬ ‫لباسهای حاضری را داشت و معمولاً‬ ‫زبانهای عربی و اروپایی را شروع کرد‪.‬‬ ‫را برای سینمای ایران آغاز کرد‪.‬‬ ‫مطالعات تئوریک در زمینه سینما و‬
‫قدر خشونت ندارند که در درجهبندی‬ ‫در روزهای آخر عمرش دیدم‪ .‬با هم‬ ‫هر نفر نمیتوانست بیشتر از یک لباس‬ ‫کم کم در میان معاصرانش شناخته‬ ‫سناریونویسی را آغاز کردند‪ ،‬سپنتا‬
‫‪ X‬قرار بگیرند‪ .‬وین مثل گاری گوپر‬ ‫راجع به سینما حرف زدیم‪ .‬گفتم من‬ ‫مخصوص مهمانی داشته باشد‪.‬از اولین‬ ‫شد و به لقب امیرالشعرا و بعد ادیب‬ ‫سناریویی نوشت که اردشیر ایرانی با‬
‫از اسلحه خیلی کم استفاده میکرد؛‬ ‫و تو وسترنهای خوبی ساختهایم مرد!‬ ‫برنامههای رضا شاه برای مدرنیزه کردن‬ ‫الممالک رسید‪ .‬تولدش ـ به گفته خود‬ ‫عنوان ناظر فنی در آن شریک بود‪.‬‬
‫شاید این را هم مدیون جان فورد باشد‪.‬‬ ‫فورد گفت اما ساختن وسترن خوب‬ ‫ایران‪ ،‬همین وحدت لباس بود و پوشیدن‬ ‫او ـ در روز پنجشنبه ‪ ۱4‬محرم ‪۱۲77‬‬ ‫بزرگترین مشکل این دو در ساخت‬
‫ماجرای آخرین دیدار فورد و وین را‬ ‫بدون جان وین خیلی سخت است!»‪.‬‬ ‫لباسی غیر از این ممنوع بود و حتی شال‬ ‫قمری (‪ ۱۲37‬خورشیدی) در روستای‬ ‫فیلم‪ ،‬پیدا کردن بازیگرانی بود که به‬
‫رابرت پریش این طور تعریف میکند‪:‬‬ ‫جان وین متولد سال‪ ۱۹۰7‬میلادی‪،‬‬ ‫هم نمیشد رویش ببندی‪ .‬بالاپوش هم‬ ‫«گازران» از توابع اراک بوده است‪۱۵ .‬‬ ‫زبان فارسی هم آشنایی داشته باشند‪.‬‬
‫فورد در خانه در حال احتضار روی تخت‬ ‫در ‪ ۲۰‬سالگی در سال ‪ ۱۹۲8‬به‬ ‫تنها در سفرها و در زمستانها جایز بود‪.‬‬ ‫ساله بود که پدرش را از دست داد‪.‬‬ ‫بعد از تحقیق بالاخره یکی از کارمندان‬
‫افتاده و حالا وین به دیدارش رفته‪ .‬فورد‪،‬‬ ‫هالیوود آمد‪ ،‬همزمان با اسکار‪ .‬او خیلی‬ ‫آن هم فقط پالتو‪ .‬مجازات مخالفین‬ ‫در همان سالها به کرمانشاه و از آنجا‬ ‫استودیوی آنها به نام روح انگیز‪ ،‬جهت‬
‫اول دخترش را از اتاق بیرون میفرستد و‬ ‫زود ستاره نشد؛ تا سال ‪ ۱۹3۹‬و فیلم‬ ‫هم‪ ،‬اگر شهری بودند نقدی از یک تا‬ ‫به تبریز رفت و نایب رئیس مدرسه‬ ‫ایفای نقش دختر لر در فیلم برگزیده‬
‫بعد از وین میخواهد سیگار برگی برای‬ ‫«دلیجان» (فورد) صبر کرد تا در ‪4۰‬‬ ‫‪ ۵‬تومان یا از یک تا ‪ 7‬روز زندانی بود‪.‬‬ ‫لقمانیه تبریز شد‪ .‬از سال ‪ ۱3۱۶‬قمری‪،‬‬ ‫شد‪ .‬نقشهای دیگر را هادی شیرازی‬
‫سالگی ستاره شود و بعد دیگر تا آخر‬ ‫دولت تصمیم گرفت که لباسها باید با‬ ‫نویسندگی را به طور جدی شروع کرد‬ ‫و سهراب پوری ایفا میکردند و چند‬
‫او روشن کند‪.‬‬ ‫عمر‪ ،‬تا ‪ 7۲‬سالگی در اوج باقی ماند‪.‬‬ ‫پارچه ایرانی دوخته شوند‪ .‬پس از تیر‬ ‫لباس ملی که اجباری شد‪ ،‬تقریباً‬
‫وین که میداند دوستش در حال‬ ‫‪ ۱۵۲‬فیلم بازی کرد‪ ،‬در جلد تمام‬ ‫ماه ‪ ۱3۱4‬خورشیدی کمکم لباسهای‬ ‫اجباری شدن لباس ملی‬ ‫همان لباسی است که حالا همۀ ما‬
‫مرگ است‪ ،‬نزدیک به گریه کردن است‪،‬‬ ‫مردان غرب وحشی فرو رفت‪ ،‬پیر شد‪،‬‬ ‫میپوشیم‪ ،‬پیراهن و شلوار‪ .‬البته به‬
‫اطاعت میکند‪ .‬فورد سیگار را میگیرد‬ ‫دوئل کرد‪ ،‬شلیک کرد‪ ،‬کشته شد و آخر‬ ‫جدید جا افتاد‪.‬‬ ‫یک «ورقه تصدیق» صادرشده از نظمیه دزفول که به یک روحانی شیعه ایرانی‬ ‫انضمام یک کلاه لبهدار که کمتر خیاطی‬
‫و آخرین حرفش را به دوک محبوبش‬ ‫سر با سرطان دست و پنجه نرم کرد‬ ‫اجازه پوشید ِن پوشش ویژهاش را میدهد‬ ‫میتوانست آن را درست و حسابی بدوزد‪.‬‬
‫میزند؛ «دوک‪ ،‬این چه قیافهای است؟!‬ ‫یعنی همان کلاه پهلوی‪ .‬این لباس‬
‫قرار بود جای لباسهای سنتی ایرانی‬
‫مرد باش بچه!»‪.‬‬ ‫را بگیرد‪ .‬همان لباسهایی که یک‬
‫پیراهن بلند بود و یک عبا رویش و یک‬
‫شلوار گشاد در زیر و هر قشری رسمی‬
‫داشت برای پوشیدنش‪ ،‬علما عمامهای‬
‫به آن ضمیمه کرده بودند و عبای ساده‬
‫انتخاب کرده بودند‪ .‬سیاستمداران هم‬
‫لباسیمشابهامیرکبیرمیپوشیدندیعنی‬
‫عبایی گل کاری شده که به نوعی نشان‬
‫از صنعت نساجی قوی کشور داشت‪.‬‬
‫بچهها عبا نمیانداختند و بازاریها کلاه‬

‫‪۶ 43‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪81‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫(سودوکو)‬ ‫‪ 15 14 13 1۲ 11 1۰ ۹ 8 7 ۶ 5 4 3 ۲ 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪۱‬ـ از رجال سیاسی دوران پهلوی‪،‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫رهبر یکی از احزاب و استاد فقید‬ ‫‪۲‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪۶‬‬ ‫دانشگاه تهران‬
‫‪1 85‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬ـ دارنده سهمی از سرمایه ـ تخت‬
‫‪۶5‬‬ ‫ـ سهل‬
‫‪1 7 ۹5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬ـ زبانی است ـ مردم یک مرز و بوم‬ ‫‪4‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5 43۲1‬‬ ‫‪ 4‬ـ شادی ـ واحدی آموزشی ـ از‬ ‫‪5‬‬
‫‪4 73‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۶‬‬
‫‪۶‬‬ ‫‪1‬‬ ‫سبزیجات‬
‫‪۲‬‬ ‫‪ ۵‬ـ تاقچه ـ ح ّصه ـ بندری بزرگ‬
‫‪843‬‬ ‫‪3‬‬ ‫در ژاپن‬ ‫‪7‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬
‫عمودی‪:‬‬ ‫‪11 1۰ ۹ 8 7 ۶‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ ۶‬ـ خدمتگزار ـ نمونه ـ درختی است‬ ‫‪۹‬‬
‫‪۱‬ـ ا ز هنر پیشگا ن‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪ 7‬ـ عقاید ـ رطوبت ـ افکار و تصورات‬
‫قدیمی و معروف تآتر‬ ‫‪7‬‬ ‫‪ 8‬ـ توان ـ کشوری است ـ وسیله‬ ‫‪1۰‬‬
‫‪7‬ـ پایتخت کشوری‬ ‫‪8‬‬ ‫برقراری ارتباط‬
‫است‬ ‫و سینمای ایران‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪ ۹‬ـ جواب آن «هوی» است ـ چرکین‬ ‫‪11‬‬
‫‪۲‬ـسندتفویضاختیارات‬ ‫‪1۰‬‬ ‫‪1۲‬‬
‫‪ 8‬ـ شیر بی سر ـ از‬ ‫‪3‬ـ سرزمین و زادگاه ـ‬ ‫‪11‬‬ ‫و گندیده ـ خانمها‬
‫سلسلههای حکومتی‬ ‫‪ ۱۰‬ـ رنگی است ـ هادی ـ فوری‬ ‫‪13‬‬
‫ایران قبل از یورش‬ ‫برگ ـ بدی‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪4‬ـ خاندان ـ مارکی‬ ‫‪۱‬ـ از نامآورترین مخترعان‬ ‫‪ ۱۱‬ـ ایالتی در آمریکا ـ از پوشاک‬ ‫‪14‬‬
‫اعراب‬ ‫معروف در مد ـ‬ ‫‪ ۱۲‬ـ چهره ـ قله کوهی است ـ ناشنوا‬ ‫‪15‬‬
‫‪۹‬ـ از شهرهای معروف‬ ‫جهان‬ ‫‪ ۱3‬ـ حرفی است صامت ـ از شعرای‬
‫موجودی افسانهای‬ ‫‪۲‬ـ نماینده ـ از مرکبات‬ ‫صاحبنام معاصر و فقید ایران‬
‫اسپانیا‬ ‫‪ ۵‬ـ درختی است ـ از‬ ‫‪3‬ـ از پیمودنیها ـ خزندهای‬ ‫‪ ۱4‬ـ داخل دایره است ـ متاع وازده‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪۱۰‬ـ سختی و عذاب ـ‬ ‫و بیمشتری ـ ازادوات استفهام ـ‬
‫ماکیان‬ ‫است ـ پوشش‬ ‫‪۹‬ـ ا ز آ ثا ر محمد علی‬ ‫‪۱‬ـ هتل سنتی ـ دیده شده‬
‫اهل ادب‬ ‫‪ ۶‬ـ ایفاء ـ از آنطرف‬ ‫‪ 4‬ـ از زینتها ـ میوهای است‬ ‫صورت‬ ‫جمالزاده‬ ‫‪۲‬ـ شاعر و قصیدهسرای‬
‫‪۱۱‬ـ خوب و پسندیده‬ ‫خزنده است ـ علامت‬ ‫‪ ۵‬ـ زبان موسیقی ـ الهام‬ ‫‪ ۱۵‬ـ دخالت ـ نوعی عصا‬ ‫معروف ایران ملقب به‬
‫ـ ا ز سا ز ما نها ی‬ ‫‪ ۱۰‬ـ پوشاکی است ـ‬ ‫«صدرالحکما» که در‬
‫جمع‬ ‫گرفته شده‬ ‫حیلهگر و مکار ـ طرحی‬
‫بینالمللی‬ ‫‪ ۶‬ـ از خوانندگان خوشصدا و‬ ‫‪ ۵۹8‬هجری در سرخاب معروف پس از جنگ دوم‬

‫قدیمی ایران‬ ‫تبریز درگذشت ـ واحد جهانی‬
‫‪7‬ـ از امراض ـ بزرگ‬ ‫‪ ۱۱‬ـ از شهرهای تاریخی‬ ‫اندازهگیری طول‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪8‬ـ زور و قدرت ـ دست یافتن‬ ‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪3‬ـ مظفر ـ از پادشاهان ایران آسیای میانه ـ نقص و‬

‫‪ ۹‬ـ قسمتی از تیر کمان ـ‬ ‫و میسر بودن‬ ‫قبل از یورش عربها کمبود‬
‫جواهر ـ جارچی‬ ‫‪ 4‬ـ « ُرمان» تمامنشده ـ ‪ ۱۲‬ـ دارایی ـ الفت ـ به‬
‫کشنده است ـ قسمتی پایان رساندن‬
‫‪ ۱۰‬ـ راه و روش ـ کافی‬ ‫‪ ۱3‬ـ خطی فرضی به دور‬ ‫از گیاه‬
‫‪ ۱۱‬ـ حرفهای است ـ زاده‬ ‫‪ ۵‬ـ جای اصل ـ کچل ـ زمین ـ غرامت‬

‫‪ ۱4‬ـ توان ـ دستور ـ آرایش‬ ‫بیابان‬
‫‪ ۶‬ـ از رجال سیاسی دستها‬
‫دانشمند دوران قاجار و ‪۱۵‬ـ واحد پول کشوری‬
‫صدر اعظم پیشین ایران است ـ وسیلهای برای‬
‫‪ 7‬ـ از شهرهای ایران ـ نواختن ـ چارپایی است‬
‫جاری ـ سفری است‬
‫دینی‬
‫‪ 8‬ـ دارالایتام ـ از خوراکهای‬
‫متداول‬