Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۶۰ (دوره جديد
P. 14

‫صفحه ‪ - Page 14 - 14‬شماره ‪18۲6‬‬
                                                                                                                                                                                                            ‫جمعه ‪ ۱6‬تا ‪ ۲۲‬اردیبهشتماه ‪۱۴0۱‬خورشیدی‬

‫یک تیم فوتبال تأسیس کند‪ .‬فریدون‬                                                                                                                                                                             ‫احمد خیامی از ایتالیا به اسپانیا رفت‪.‬‬
‫معاونیان‪ ،‬مهندس معمار صاحب نام‬                                                                                                                                                                              ‫در آن زمان کارخانه اتومبیلسازی فورد‬
‫که از آغاز با خیامیها همکاری داشت و‬      ‫تاریخچه «پیکان» از روز اول ساخت‬                                                                                                                                    ‫آمریکا در اسپانیا اتومبیلهای کوچکی‬
‫قسمتاعظمکارخانههایایرانناسیونال‬                                                                                                                                                                             ‫به نام «فییستا» تولید میکرد که‬
‫و کارخانههای جنبی را در تهران‪ ،‬مشهد‬         ‫اطلاعاتی در مورد پدر صنایع اتومبیلسازی ایران(‪)۲‬‬                                                                                                                 ‫اسپانیاییها به آن اتومبیل هزار و یک‬
‫و اصفهان ساخته است در این باره‬                                                                                                                                                                              ‫شبلقبدادهبودند‪،‬ع ّلتایننامگذاری‬
‫میگوید‪« :‬ما به محمود خیامی گفتیم‬                                               ‫دکتر مصطفی الموتی‬                                                                                                            ‫آن بود که گفته میشد که این کارخانه‬
‫بیشتر باشگاههای فوتبال معروف اروپا‬                                                                                                                                                                          ‫در هزار و یک روز ساخته شده است‪.‬‬
‫متعلق به کارخانههای اتومبیلسازی‬                                                                                                                                                                             ‫خیامی این اتومبیل را هم پسندید و‬
‫هستند‪ .‬مانند‪ :‬یوونتوس‪ ،‬فیات ‪ ،‬روتس ‪،‬‬                                                                                                                                                                        ‫آن را در اولویت قرار داد‪ .‬خیامی از‬
‫فولکس واگن و…‪ .‬محمود که به فوتبال‬                                                                                                                                                                           ‫اسپانیا راهی آلمان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬انگلستان‪،‬‬
‫علاقه زیادی داشت پیشنهاد را پذیرفت‬                                                                                                                                                                          ‫سوئد و آمریکا شد‪ .‬او از کارخانههای‬
‫و ایران ناسیونال باشگاه اقبال را که به‬                                                                                                                                                                      ‫اتومبیل سازی فولکس واگن‪ ،‬مرسدس‬
‫وسیله صنعتکاران و تاجیک قهرمانان‬                                                                                                                                                                            ‫بنز‪ ،‬دکاو‪ ،‬پژو‪ ،‬سیتروئن‪ ،‬رنو و کارخانه‬
‫سابق تاسیس شده بود‪ ،‬خریداری‬                                                                                                                                                                                 ‫روتس سازنده اتومبیلهای هیلمن‪ ،‬آرو‪،‬‬
‫کرد و به توسعه آن پرداخت و به این‬                                                                                                                                                                           ‫آونجر و جاگوار بازدید کرد و بیش از همه‬
‫ترتیب تیم پیکان به وجود آمد» اما‬                                                                                                                                                                            ‫مجذوب فولکس واگن و مرسدس بنز‬
‫موفقیت پیکان که حتی زمانی قهرمان‬                                                                                                                                                                            ‫شد‪ .‬یکی از دوستان و همکاران احمد‬
‫کشور شده بود وقتی به اوج رسید که‬                                                                                                                                                                            ‫خیامی که در این سفر او را همراهی‬
‫ستارههای تیم شاهین بعد از انحلال‬                                                                                                                                                                            ‫میکرد میگفت ‪« :‬احمد از این سفر‬
‫آن تیم صاحب نام به پیکان پیوستند‪.‬‬                                                                                                                                                                           ‫تجربیات فراوانی اندوخت‪ ،‬او که تا این‬
‫احمد خیامی بعد از انقلاب به تورنتو‬                                                                                                                                                                          ‫زمان فقط در شهرهای مشهد و تهران‬
‫میرود‪ .‬او سپس برای معالجه سرطان‬                                                                                                                                                                             ‫اقامت کرده و تعمیرگاهها و کارگاههای‬
‫خود عازم لسآنجلس میشود‪ .‬او قصد‬                                                                                                                                                                              ‫این دو شهر را دیده بود‪ ،‬از مشاهده‬
‫داشت کارخانهای در مشهد تاسیس‬             ‫محمود خیامی‬                              ‫شاهنشاه آریامهر شخص ًا اتومبیل پیکان را آزمایش میکنند‬                           ‫احمد خیامی‬                                ‫کارخانههای بزرگ اتومبیلسازی اروپا‬
                                                                                                                                                                                                            ‫و آمریکا با دهها و صدها هزار کارگر‬
‫کند‪ .‬در این زمان با وجود رسیدن به‬        ‫نگاهی به سابقه تأسیس ایرانناسیونال و‬      ‫موجود دربارۀ سرنوشت شرکت تصمیم بگیرد‪.‬‬     ‫شرکت ایرانخودرو ـ نام تحریفشدۀ‬                                                 ‫و کارمند چنان به هیجان آمده بود‬
‫هفتاد سالگی و ضعف جسمی ناشی‬              ‫تحولات آن تا زمان روی کار آمدن رژیم جدید‬  ‫سهام ایرانخودرو که در ده سال گذشته‬        ‫ایرانناسیونال ـ در معرض ورشکستگی قرار‬                                          ‫که دائم در حال برنامهریزی بود که‬
‫از بیماری با شور و نشاط جوانی کار‬        ‫و مصادرۀ انقلابی آن‪ ،‬بیگمان قطرۀ اشکی را‬  ‫یکی از ستارههای پرمشتری بورس بوده است‬     ‫گرفته است‪.‬هماکنون هزاران سهامدار این‬                                           ‫در ایران یک کارخانه اتومبیلسازی‬
‫میکرد‪ .‬احمد خیامی در این زمان‬                                                      ‫از مدتی پیش در وضع نامناسبی قرار دارد‬     ‫تأسیسات عظیم صنعتی ایران‪ ،‬نومیدانه در‬                                          ‫بزرگ تأسیس کند» در بازگشت به‬
‫در یک آپارتمان کوچک دو اتاقه در‬                 ‫در گوشۀ چشم شما نیز خواهد نشاند‪.‬‬   ‫و شرکت برای خروج از بحران‪ ،‬درخواست‬        ‫انتظارتشکیلمجمععمومیسالانهایرانخودرو‬                                           ‫ایران اطرافیان خیامی انتظار داشتند‬
                                                                                    ‫تسهیلات از شورای پول و اعتبار کرده است‪.‬‬  ‫بهسر میبرند که قرار است با توجه به شرایط‬                                       ‫اعلام کند که قصد مونتاژ فیات یا‬
‫لس آنجلس زندگی میکرد که با خانه‬                                                                                                                                                                             ‫فییستا یا ولوو یا یک اتومبیل آلمانی‬
‫سی و هفت هزار متری و دریاچه و‬                                                                                                                                                                               ‫یا فرانسوی را دارد‪ ،‬اما وی میخواست‬
‫جزیرهاش در تهران قابل مقایسه نبود‪.‬‬                                                                                                                                                                          ‫اتومبیل «آرو» از محصولات کارخانه‬
‫یکی از دوستانش که چند روز قبل از‬         ‫نامرغوب کشورهای سوسیالیستی‬               ‫ناسیونال برای تربیت تکنیسین در‬         ‫اتومبیل سواری و ‪ ۷‬دستگاه اتوبوس و‬        ‫را انتخاب کرد‪ ،‬ایران به سبب تمایل‬         ‫اتومبیلسازی «روتس» انگلستان را‬
‫مرگش با او دیدار کرده بود درباره این‬     ‫صادر میکردند‪ .‬به همین سبب بعد از‬                        ‫جاده قدیم کرج‬           ‫کامیون کار خود را شروع کرد‪ .‬شاید هیچ‬     ‫به حزب ایران و ناسیونال یا ملی به‬         ‫مونتاژ کند‪« .‬روتس» در آن زمان یک‬
‫دیدار میگفت‪« :‬شنیده بودم ریهاش کار‬       ‫مدتی بهعنوان این که کارخانه جوابگوی‬                                             ‫کس تصور نمی کرد که این کارخانه‬           ‫سبب عضویتش در جبهه ملّی‪ .‬در مورد‬          ‫کارخانه اتومبیلسازی ورشکسته بود‬
‫نمیکند‪ ،‬کبدش کار نمی کند‪ ،‬دچار‬           ‫تقاضاهای داخلی نیست‪ ،‬جلو صادرات‬            ‫‪ ۱۱-‬هنرستان بزرگ صنعتی مشهد‬          ‫در برابر تولید فراوان رقبای خارجی‬        ‫اتومبیل هم او نام آرو را نپسندید و‬        ‫و خیامی در بازدید از آن کارخانه به‬
‫سیروز کبدی شده و ریههایش حالت‬            ‫اتومبیل و اتوبوس گرفته شد‪ ،‬اما فعالیت‬    ‫‪ ۱۲-‬بیمارستان بزرگ در مشهد که‬          ‫دوام آورد و در حالی که تولید سالانه‬      ‫تصمیم گرفت برای آن مارک اتومبیل‬           ‫تولیدات آن از همه کمتر امتیاز داده‬
‫اسفنجی پیدا کرده‪ .‬ظاهرش هم با آن‬         ‫ایران ناسیونال در زمینههای دیگری‬                                                ‫خودروسازان اروپایی و آمریکایی به چند‬     ‫کارخانه روتس یک نام ایرانی انتخاب‬         ‫بود‪ .‬یکی از دوستان نزدیک خیامی‬
‫صورت تکیده‪ ،‬چشمهای گود افتاده و‬                                                                   ‫نیمه کاره ماند‪.‬‬        ‫میلیون میرسد‪ ،‬این محصول نوپا که از‬       ‫کند‪ .‬کلمه آرو در فارسی به معنی‬            ‫تعریف میکرد وقتی ان خبر را شنیدم‬
‫جسم ضعیف‪ ،‬از پیشرفت بیماری خبر‬                                 ‫ادامه یافت‪.‬‬        ‫‪ ۱3-‬مرکز مبارزه با سرطان در خیابان‬     ‫محصولات یک شرکت ورشکسته در‬               ‫«تیر»‪« ،‬خدنگ» و «پیکان» آمده‪ .‬او در‬       ‫گفتم ‪ :‬مگر خودت نگفتی «روتس»‬
‫میدهد‪ .‬اما بر خلاف جسم ضعیف‪،‬‬             ‫احمد و محمود خیامی هر دو پرکار‬                                                  ‫انگلستان است بتواند در میان ایرانیان‬     ‫میان این کلمات «پیکان» را پسندید‪ .‬با‬      ‫یک کارخانه ورشکسته است پس این‬
‫روحیهاش قوی بود‪ .‬در این حال او شروع‬      ‫و سختکوش بودند‪ .‬در نظر احمد‬                            ‫کوهسنگیمشهد‬              ‫جا باز کند و روزهای شکوفایی را آغاز‬      ‫خواندن این نام انسان کمتر به یاد تیر‬      ‫انتخاب چه معنی دارد؟ او در حالی که‬
‫به یادآوری خاطرات گذشته کرد‪ ،‬ایامی‬       ‫بین کارفرما و کارگران تفاوتی وجود‬        ‫‪ ۱۴-‬احداث ‪ ۱۴‬باب واحد آموزشی در‬        ‫کند‪ ،‬اما اینگونه شد‪ .‬پیکان خیلی زودتر‬    ‫و خدنگ و نیزه میافتد به خصوص که‬           ‫در قیافهاش اثری از اندوه دیده میشد‬
‫که روزها به ماشینشویی میپرداخت و‬         ‫نداشت‪ .‬محمود هم بدون تردید یکی‬           ‫‪ ۱۴‬شهرازاستانهایخراسانتوسط‬             ‫از آنچه تصور میشد‪ ،‬به میان مردم‬          ‫امروز شخصی تا نام پیکان را میشنود‬         ‫جواب داد‪ :‬در زندگی انسان همیشه‬
‫شبها بزرگترین آرزویش آن بود که به‬        ‫از پرکارترین افراد در تشکیلات ایران‬                                             ‫آمد و شد خودروی محبوب آنها‪ .‬مردم‬         ‫یک اتومبیل در نظرش مجسم میشود‪.‬‬            ‫مختار نیست هر کاری را که میخواهد‬
‫سینما برود اما چون پول خریدن بلیت را‬     ‫ناسیونال بود‪ .‬او اغلب روزها قبل از‬                       ‫محمود خیامی‬            ‫ایران سوار پیکان شدند و تاریخ این‬        ‫کارخانهایرانناسیونالروز‪ ۱۲‬مهرماه‬          ‫انجام بدهد‪ .‬بعد بلافاصله اعتماد به نفس‬
‫نداشت هر بار به نوعی خودش را به سالن‬     ‫کارکنان و کارگران سر کار میآمد و‬         ‫‪ ۱۵-‬احداث ‪ ۸‬باب واحد آموزشی در‬         ‫خودرو آغاز شد‪ .‬درست ‪ ۷‬سال بعد این‬        ‫‪ ۱3۴۱‬باسرمایهایدرحدود‪ ۱0‬میلیون‬            ‫خودش را بدست آورد و گفت به زودی‬
‫سینما میرساند‪ .‬گاهی پنهانی از در‬         ‫بیشتر روزها بعد از کارگران و کارمندان‬    ‫شهر مشهد به نام امام هشتم توسط‬         ‫کارخانه در گزارشی با اعلام سرمایه خود‬    ‫تومان و با هدف مونتاژ و تولید انواع‬       ‫خواهی دید من این مدل ورشکسته را‬
‫خروجی به داخل سالن میرفت و گاهی‬          ‫میرفت‪ .‬هر دو برادر به شدت مذهبی‬                                                 ‫شگفتی همگان را برانگیخت‪ .‬در سال‬          ‫خودرو در خیابان اکباتان تهران متولد‬       ‫بهیکیازمعتبرتریناتومبیلهایجهان‬
‫هم بلیت میخرید‪ .‬یک بار که موفق‬           ‫بودند با این تفاوت که احمد اهل تساهل‬                     ‫محمود خیامی‬            ‫‪ ۱3۵3‬کارخانه طی گزارشی از وضع‬            ‫شد و از ‪ ۲۸‬اسفندماه ‪ ۱3۴۲‬با تولید‬
‫نشده بود بلیت بخرد به بلیتفروش‬           ‫و تسامح بود‪ ،‬اما محمود همه اصول و‬        ‫‪ ۱6-‬شروع احداث ‪ ۱۱0‬واحد آموزشی‬         ‫کار و سرمایه اعلام کرد که سرمایهاش‬       ‫اتوبوس شروع به کار کرد‪ .‬موسسان‬                               ‫تبدیل میکنم‪.‬‬
‫میگوید که مادرش سخت بیمار است‬            ‫فروع دین را به جا میآورد‪ .‬احمد در‬        ‫روستایی به نام محمودیه در خراسان‬       ‫به‪ ۵۷۹‬میلیون و‪ ۱۲۵‬هزار دلار رسیده‬        ‫اولیه این کارخانه آقایان حاج علی اکبر‬     ‫اولین کار احمد خیامی بعد از انتخاب‬
‫و به او گفتهاند دکترش به این سینما‬       ‫ساختن مساجد کمک میکرد‪ ،‬محمود‬             ‫در اواخر سال ‪ ،۱3۵۱‬زمانی که همه‬        ‫است‪ .‬شاید این اندازه توجه مردم به این‬    ‫خیامی ‪ ،‬احمد خیامی‪ ،‬محمود خیامی‬           ‫اتومبیل انگلیسی آرو برای مونتاژ‪،‬‬
‫آمده اگر او را بر بالین مادر نبرد ممکن‬   ‫در شمال خانهاش‪ ،‬زمینی را به ساختن‬        ‫جا صحبت از موفقیتهای برادران‬           ‫خودرو اعجابانگیز باشد‪ ،‬اما گویا ماجرا‬    ‫و خانمها مرضیه خیامی و زهرا سیدی‬          ‫تأسیس یک شرکت بود‪ .‬شرکت نام‬
‫است مادرش بمیرد‪ .‬بلیتفروش دلش‬            ‫حسینیه اختصاص داده بود که در‬             ‫خیامی بود یک خبر باعث حیرت‬             ‫همان بود که احمد خیامی بعد از سفر‬        ‫رشتی بودند‪ .‬درسال ‪ ۱3۴۵‬قراردادی‬           ‫و سرمایه میخواست‪ .‬نامی که او برای‬
‫به رحم آمده و او به این بهانه به سالن‬    ‫تمام روزهای مذهبی و اغلب جمعهها‬          ‫محافل اقتصادی شد‪ .‬خبر این بود ‪:‬‬        ‫پرماجرایش به کشورهای غربی گفت‬            ‫بین شرکت ایران خودرو و تالبوت در‬          ‫کارخانه اتومبیلسازیاش انتخاب کرد‬
‫میرود و فیلم را تا آخر تماشا میکند»‬      ‫مراسمی در آنجا برپا میشد که اهل‬          ‫«برادران خیامی بعد از سالها همکاری‪،‬‬    ‫و اینک با گذشت بیش از ‪ ۴۵‬سال از‬          ‫مورد مونتاژ و ساخت خودروی پیکان‬           ‫ایران ناسیونال بود (که امروز به ایران‬
‫احمد چند روز بعد شب میخوابد و دیگر‬       ‫محل و بعضی از رجال شرکت میکردند‪.‬‬         ‫از هم جدا شدند» ‪ .‬اما آنچه این خبر را‬  ‫زمان تأسیس آن شرکت ایران خودرو‬           ‫که نام انگلیسی آن هیلمن بود منعقد‬         ‫خودرو تغییر نام داده است) و با آرم یا‬
‫بلند نمیشود‪ .‬مراسم خاکسپاری احمد‬         ‫احمد و محمود خیامی هر دو‬                 ‫عجیبتر میکرد آن بود که کارخانجات‬       ‫بزرگترین شرکت خودروسازی کشور‬             ‫شد و به طور رسمی با وارد شدن قطعات‬        ‫علامت گردونهای باستانی که به وسیله‬
‫خیامی در مموریال پارک‪ ،‬گورستان‬           ‫اهل عرفان و درویش مسلک بودند‬             ‫اتومبیلسازی پیکان‪ ،‬اتوبوسسازی‪،‬‬         ‫میباشد که به طور متوسط ‪ 6۵‬تا ‪۷0‬‬          ‫از تالبوت انگلستان که در آن روزگار‬        ‫اسب کشیده میشد‪ .‬امروزه شاید کمتر‬
‫ایست وود لسآنجلس در حضور چند‬             ‫و با وجود داشتن آن همه ثروت و‬            ‫مرسدس بنز به احمد برادر بزرگتر‬         ‫درصد تولید خودرو داخل کشور را به‬         ‫زیرمجموعه شرکت کرایسلر آمریکا بود‬         ‫کسی بداند چرا خیامی این نام را برای‬
‫تن از دوستان و خویشاوندانش برگذار‬        ‫شهرت متواضع و خاکی بودند‪ .‬هر دو‬          ‫که موسس این تشکیلات عظیم بود‬           ‫طور دائم به خود اختصاص داده است‪.‬‬         ‫تولید پیکان در اردیبهشت سال ‪۱3۴6‬‬          ‫کارخانه اتومبیل سازیاش انتخاب کرده‬
‫شد‪ .‬خبر درگذشت او خیلی زود به ایران‬      ‫در کارهای خیر پیشقدم بودند‪ .‬محمود‬        ‫نرسید بلکه سهم محمود برادر کوچکتر‬      ‫برنامه بعدی احمد و محمود خیامی‬           ‫با ظرفیت ‪ 60‬هزار دستگاه و با حضور‬         ‫بود‪ .‬یکی از همکاران سابق او در این باره‬
‫میرسد‪ ،‬کارگران کارخانه ایران خودرو و‬     ‫هنوز برای ساختن مدرسه از انگلستان‬        ‫شد‪ .‬احمد خیامی نیز با پولی که از‬       ‫تاسیس کارخانهای در خراسان یا زنجان‬       ‫مقامات کشوری آغاز شد‪ ،‬این تیراژ به‬        ‫چنین گفت‪« :‬بعد از شهریور ‪ ۱3۲0‬و‬
‫کارخانههای دیگر و فروشگاههای قدس‬         ‫به مشهد پول میفرستد‪ .‬در آغاز‪،‬‬            ‫ایران ناسیونال برایش مانده بود‪ ،‬ابتدا‬  ‫بود‪ .‬انتخاب خراسان به سبب علاقه این‬                                                ‫اشغال کشور به وسیله متفقین و آزادی‬
‫مراسم متعددی به تلافی مراسم ساده‬         ‫ارتباط احمد با مقامات دولتی سبب‬          ‫تعداد زیادی از سهام بیمه آسیا را‬       ‫دو برادر به زادگاهشان بود‪ ،‬اما زنجان را‬     ‫تدریج به ‪ ۱۲0‬هزار دستگاه رسید‪.‬‬         ‫فعالیت سیاسی‪ ،‬جوانان هم به سیاست‬
‫امریکا به یاد او برپا میکنند‪ .‬عدهای از‬   ‫میشد که مشکلات کارخانه زودتر‬             ‫خرید و سپس یک کارخانه مبلسازی‬          ‫به این علت انتخاب کردند که اولا در‬       ‫در پائیز سال‪ ۱3۴6‬حسین دانشور از‬           ‫علاقه پیدا کردند‪ ،‬ا ّما بیشتر آنها به ویژه‬
‫کارگران تازه این موسسات که این همه‬       ‫حل شود‪ .‬در آن ایام محمود بیشتر به‬        ‫به نام مبلیران تاسیس کرد‪ .‬او بعد از‬    ‫مسیر جاده ترانزیتی بود و میتوانستند‬      ‫مقامات دربار شاهنشاهی‪ ،‬از خبرنگاران‬       ‫روشنفکران و افراد وابسته به طبقات‬
‫تجلیل را نمی پسندیدند به عنوان آنکه‬      ‫کارهای داخلی میپرداخت اما از سال‬         ‫آن فروشگاههای زنجیرهای به نامهای‬       ‫قطعات اتومبیل را بستهبندی شده به آن‬      ‫دعوت کرد تا در مجموعه ایران ناسیونال‬      ‫محروم جامعه به عضویت حزب توده در‬
‫او یک سرمایهدار طاغوتی بود تصمیم‬         ‫‪ ۱3۵۲‬که صاحب اختیار کارخانه شد‬           ‫فردوسی‪ ،‬کوروش(قدس کنونی) و‬             ‫جا بیاورند و مونتاژ کنند‪ .‬از آن گذشته‬    ‫در جاده کرج به تماشای اولین اتومبیل‬       ‫آمدند‪ .‬حزب توده یک حزب دست چپی‬
‫گرفتند مراسم را به هم بزنند‪ .‬یکی از‬      ‫نوبت ایجاد رابطه به او رسید‪ .‬چیزی که‬     ‫فروشگاههاییدرتهرانومشهدتاسیس‬           ‫احمد خیامی با ذوالفقاریها و خانواده‬      ‫ساخت ایران بروند‪.‬او در حالی که خودرو‬      ‫متمایل به سیاستهای اتحاد جماهیر‬
‫کارکنان قدیمی ایران ناسیونال با بیان‬     ‫باعث تعجب میباشد‪ ،‬این است که هر‬          ‫کرد‪ .‬محمود خیامی هم که حالا‬            ‫افشار دوستی داشت و در مورد واگذاری‬       ‫پیکان را به همه نشان می داد اعلام‬         ‫شوروی سوسیالیستی بود‪ .‬ا ّما احمد‬
‫جمله ای از یک نویسنده آنها را آرام کرد‪.‬‬  ‫دو برادر اهل مطالعه و شیفته ادبیات‬       ‫صاحب اختیار مطلق ایران ناسیونال‬        ‫زمین و عرضه نیروی انسانی وعدههایی‬        ‫کرد که به زودی کارگران این کارخانه‬        ‫خیامی با آن که از طبقات پایین جامعه‬
‫او گفت «هیچ کس به مرده حسادت‬             ‫بودند‪ .‬دکتر ایرانی در سفری به انگلستان‬   ‫شده بود توانست کار را توسعه دهد‪.‬‬       ‫به او داده بودند اما فقط همین نبود‪.‬‬      ‫بهترین اتومبیلها را سوار خواهند شد‪.‬‬       ‫بود و در جوانی محرومیتها کشیده بود‬
‫نمی کند به خصوص اگر مانند ما کارش‬        ‫یک دوره شش جلدی تاریخ ادبیات اثر‬         ‫اولین بیلان رسمی که بعد از جدایی‬       ‫برادران خیامی در کنار مونتاژ اتومبیل‬     ‫در سال ‪ ۱3۵3‬خط تولید وانت شکل‬             ‫تمایلات ملیگرایانه داشت‪ .‬به این سبب‬
‫را با کارگری شروع کرده و مانند هر‬        ‫دکتر ذبیحالله صفا برای محمود خیامی‬       ‫دو برادر در بهار ‪ ۱3۵۴‬منتشر شد‪،‬‬        ‫سواری‪ ،‬اتوبوس‪ ،‬مینیبوس و آمبولانس‬        ‫گرفت‪،‬در‪ ۲۷‬مهرماه‪ ۱3۵3‬نیزکارخانه‬           ‫در شعبه مشهد حزب «ایران» نامنویسی‬
‫کارگری ساده وغریبانه به خاک سپرده‬        ‫سوغات میبرد‪ .‬محمود با دیدن کتاب‬          ‫حاکی از موفقیتهای کم نظیر ایران‬        ‫یکیپسازدیگریموسساتبهداشتیو‬               ‫ریختهگری و موتورسازی دایر شد تا‬           ‫کرد و در تمام سالهای بعد از شهریور‬
                  ‫شده باشد»‪.‬‬             ‫میگوید «من آن را خواندهام ‪ .‬درباره‬       ‫ناسیونال بود و نشان میداد که به‬        ‫فرهنگی تازه افتتاح میکردند‪ .‬برای آنکه‬    ‫نسبت به ساخت شش قسمت از موتور‬             ‫‪ ۱3۲0‬تا بیست و هشت مرداد ‪۱33۲‬‬
‫محمود نیز اکنون بین انگلستان و‬           ‫بعضی از مطالب آن نظریاتی دارم که‬         ‫صورتبزرگترینکارخانهصنعتیکشور‬           ‫به فعالیتهای این دو برادر پی ببریم نام‬   ‫پیکان ‪ ۱600‬اقدام کند‪ .‬شاید دانستن‬         ‫که فعالیت احزاب آزاد بود در آن حزب‬
‫آمریکا زندگی میکند‪ .‬وی در تیرماه‬         ‫مایلم روشن شود» همچنین محمود‬             ‫در آمده است‪ .‬به موجب آمارها‪ ،‬فروش‬      ‫بعضی از کارخانهها و موسساتشان را در‬      ‫این مطلب جالب است که تولید پیکان‬          ‫فعالیت میکرد و چون جوانی ورزشکار‬
‫‪ ۱3۸۲‬درهمایشبزرگصنعتومعدن‬                ‫خیامی نامهای به دکتر محمدعلی‬             ‫تولیدات ایران ناسیونال در سال ‪۱3۵3‬‬                                              ‫پس از یک دهه تولید در انگلستان‪ ،‬در‬        ‫بود بارها میشد او را در صف اول مبارزه‬
‫خراسان به عنوان پیشکسوت نمونه‬            ‫اسلامی ندوشن مینویسد و آمادگی‬            ‫به‪ ۱/۹‬میلیارد تومان رسید و داراییاش‬                       ‫اینجا میآوریم‪:‬‬        ‫ایرانشروعشد‪.‬محبوبترینمکانهایی‬             ‫بین احزاب و زد و خورد گروههای‬
‫صنعت معرفی شد‪ .‬ایشان در حال حاضر‬         ‫خویش را برای کمک به بنیاد تحقیق و‬        ‫متجاوز از یک میلیارد تومان بود‪ .‬این‬    ‫‪ ۱-‬کارخانه لاستیک سازی بریجستون‬          ‫که بعد از ایران این خودرو در آن تولید یا‬  ‫مختلف سیاسی دید‪ .‬حزب ایران یک‬
‫سرپرستیهیاتامنایدانشنامهایرانیکا‬         ‫توسعهفردوسیوشاهنامهاعلاممیکند‪.‬‬           ‫دارایی برای کارخانهای که ‪ ۷‬سال قبل‬                                              ‫فروخته شده است را میتوان انگلستان‬         ‫حزب کوچک ملّی بود که رهبران و‬
‫در شهر نیویورک را بر عهده دارد و در‬      ‫محمود خیامی از بازیکنان قدیمی‬            ‫باسرمایهایبین‪ ۱0‬تا‪ ۴0‬میلیونتومان‬                               ‫ایران‬                                                      ‫اعضای آن طرفدار دکتر محمد مصدق‬
‫آمریکا نمایندگی فروش بنز را دارد‪.‬‬        ‫تیم شاهین بود‪ .‬علاقه محمود به‬            ‫آن هم به صورت زمین و ماشینآلات‬               ‫‪ ۲-‬شرکت پیستونسازی ایران‬                            ‫و استرالیا دانست‪.‬‬        ‫بودند و وقتی نهضت ملی کردن صنعت‬
‫ایران ناسیونال‪ ،‬در دوازده سال اول‬        ‫فوتبال آن قدر بود که همه مسابقات‬         ‫تاسیس شده بود یک معجزه به حساب‬         ‫‪3-‬کارخانه پلی رنگ (تولیدکننده رنگ‬        ‫مدلهای اولیه پیکان در انگلستان‬            ‫نفت آغاز شد‪ ،‬همگی به عضویت جبهه‬
‫عمر خود‪ ،‬تنها کارخانه متعلق به بخش‬       ‫فوتبال کشور و مسابقات مهم تیمهای‬         ‫میآمد‪ .‬فقط مالیاتی که کارخانه به‬                                                ‫دارای حجم موتور ‪ ۱۷۲۵‬سیسی بود‪،‬‬            ‫ملی در آمدند و در حقیقت ستون اصلی‬
‫خصوصی بود که به عنوان یکی از‬             ‫خارجی را پیگیری میکرد‪ .‬کارخانه‬           ‫دولت پرداخته بود‪ ۲۵/۹،‬میلیون تومان‬                          ‫اتومبیل)‬            ‫در سالهای بعد یعنی سال‪ ۱۹6۹‬مدل‬            ‫جبهه ملی را تشکیل دادند‪ .‬بعد از ‪۲۸‬‬
‫نشانههای رشد صنعتی ایران‪ ،‬در برنامه‬      ‫اتومبیلسازی روتس (سازنده اتومبیل‬         ‫بود‪ .‬فعالیت محمود خیامی به این حد‬      ‫‪ ۴-‬کارخانجات رضا در مشهد برای‬            ‫دولوکس پیکان که در ایران نیز بسیار‬        ‫مرداد ‪ ۱33۲‬بسیاری از اعضای حزب‬
‫بازدیدهای شاهان و رؤسای دولتهای‬          ‫پیکان) که از این علاقه آگاه بود هر‬       ‫محدود نمیشد‪ .‬او مبلغ هنگفتی برای‬       ‫تولید سپر و رینگ اتومبیل (قطعات‬          ‫مشهور است ساخته شد‪ .‬بهترین مدل‬            ‫ایران گرفتار‪ ،‬محکوم و زندانی شدند‪،‬‬
‫خارجی قرار میگرفت‪ ،‬اما در ربع قرن‬        ‫وقت مسابقه مهمی بین تیمهای‬               ‫ساختن اتومبیل برقی سرمایهگذاری‬                                                  ‫پیکان که در ایران معروف به پیکان‬          ‫ا ّما احمد مشکلی پیدا نکرد‪ ،‬او در زمان‬
‫گذشته که به مالکیت و تحت مدیریت‬          ‫معروف برگذار میشد برای او بلیت‬           ‫کرده بود و مشغول مذاکره با کارخانه‬              ‫اتومبیل در حال حاضر)‬            ‫اونجر است نیز در سال ‪ ۱۹۷۵‬ساخته‬           ‫جوانی گمنام بود که بین مشهد و‬
‫دولت درآمد‪ ،‬از «هیوندای»‪ ،‬همزاد‬          ‫هواپیما‪ ،‬بلیت جایگاه مخصوص مسابقه‬        ‫مرسدس بنز آلمان برای مونتاژ مرسدس‬      ‫‪۵-‬کارخانه جوش اکسیژن در مشهد با‬          ‫شد؛ تالبوت در آن زمان موتور پرتحرک‬        ‫تهران فعالیت میکرد‪ .‬بعد از ‪ ۲۸‬مرداد‬
‫کرهای خود چندان عقب افتاد که‬             ‫و رزواسیون هتل میفرستاد و محمود‬          ‫بنز ‪ ۱۷0‬هم بود‪ .‬علاوه بر این تلاش‬                                               ‫فورد را بر روی پیکان گذاشته بود‪ .‬پیکان‬    ‫به کلی از سیاست کنارهگیری کرد ا ّما‬
‫همزمان با صادرات چند میلیارد دلاری‬       ‫خیامی یکی دو روز به سفر میرفت و‬          ‫میکرد برای صادرات پیکان و اتوبوس‬        ‫سهم ‪ ۲۵‬درصدی ایران ناسیونال‬             ‫تا قبل از انقلاب در بیش از شش مدل‬         ‫تمایلات ملیگرایانه خودش را از دست‬
‫هیوندای به آمریکا‪ ،‬پیکان به جرم ایجاد‬    ‫مسابقات را از نزدیک تماشا میکرد‪ .‬عده‬     ‫مرسدس بنز بازارهایی در اروپای شرقی‬     ‫‪6-‬کارخانه ایدم در تبریز برای تولید‬       ‫تولید شد که پیکان استیشن‪ ،‬دولوکس‪،‬‬         ‫نداد به این سبب وقتی برای کارخانه به‬
‫آلودگی و عقب ماندن از تکنولوژی روز‪،‬‬      ‫ای از دوستان و همکاران محمود خیامی‬       ‫و کشورهای همسایه پیدا کند‪ .‬صادرات‬                                               ‫کار‪ ،‬جوانان برخی از مدلهای قبل از‬         ‫دنبال اسم میگشت نام ایران ناسیونال‬
                  ‫محکوم به مرگ شد‪.‬‬       ‫که عشق و علاقه او را به فوتبال دیدند او‬  ‫این اتومبیلها و اتوبوسها با وجود آن‬                            ‫موتور‬
‫ادامه در صفحه ‪۱۷‬‬                         ‫را تشویق کردند که ایران ناسیونال هم‬      ‫همه سر وصداها مقرون به صرفه نبود‪،‬‬        ‫‪ ۷-‬کارخانه فنرسازی در جاده کرج‬                        ‫انقلاب پیکان است‪.‬‬
                                                                                  ‫چون قطعات آنها را با ارز معتبر وارد‬                                             ‫در روزهای آغازین کارخانه ایران‬
                                                                                  ‫میکردند و بعد از مونتاژ در داخل کشور‬       ‫‪۸-‬کارخانه تولید شن ریختهگری‬          ‫ناسیونال‪ ،‬با تولید روزانه ‪ ۱0‬دستگاه‬
                                                                                  ‫در مقابل ارز نامعتبر شوروی و اروپای‬    ‫‪۹-‬کارخانه تولید موتور اتومبیل برای‬
                                                                                  ‫شرقی یا معامله پایاپای با کالاهای‬      ‫تولیدقسمتهاییازسیلندرورینگ‬

                                                                                                                                      ‫و پیستون اتومبیل‬
                                                                                                                         ‫‪ ۱0-‬هنرستان مدرسه صنعتی ایران‬
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18