Page 47 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۰ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌4‌‌‌7‬شماره‌‪188۶‬‬ ‫عمومی)‪ ،‬اما افراد سپاه پاسداران که فعالیتهایشان با‬ ‫بودم‪ .‬من با ادبیات زندگی کردم‪.‬‬
‫جمعه ‪ 14‬تا پنجشنبه ‪ ۲0‬ژوئیه ‪۲0۲۳‬‬ ‫سانسورچیها هماهنگ نیست‪ ،‬به کتابفروشیها حمله‬ ‫کارگاههایی که او مدیریت میکرد رایگان بود و از استقبال‬
‫ویژهای برخوردار میشد و از صبح تا ساعات عصر ادامه‬
‫که همچنان مورد آزار و اذیت حکومت قرار میگیرند‪.‬‬ ‫میکنند و نسخههای کتاب را مصادره میکنند‪.‬‬ ‫داشت‪ .‬شرکتکنندگان دبیرستانی و یا دانشجو بودند‪ .‬او‬
‫رویدادهای مهم در تاریخ این دین به تبعید بنیانگذار آن‪،‬‬ ‫مثل ًا یکی از کارهای موسوی مورد تأیید وزارت فرهنگ‬ ‫میگوید که برخی از آنها به نویسندگان مشهور تبدیل شدند‬
‫بهاءالله متولد تهران (‪ ،)١٨٩٢-١٨١٧‬به مستعمره امپراتوری‬ ‫و ارشاد اسلامی قرار گرفت‪« :‬وزارت فرهنگ نام دارد‪ ،‬اما‬ ‫و بعضى امروز در زندان هستند‪ .‬چند سالی در این جلسات‬
‫عثمانی در عکا‪ ،‬در شمال اسرائیل منجر شد‪ .‬شعر از همان‬ ‫هیچ ارتباطی با فرهنگ ندارد‪ ،‬درست مثل وزارت عشق در‬ ‫شرکت کردند‪ ،‬از جمله فاطمه اختصاری که او نیز دستگیر و‬
‫روزهای آغازین آن نقش عمدهای نیز در رشد و شکوفایی‬ ‫داستان ‪ .»١٩٨۴‬اما سپس سپاه پاسداران به غرفه ناشر در‬
‫نمایشگاهی که در آن نمایش داده شده بود‪ ،‬حمله کردند و‬ ‫محاکمه شد و بعد با موسوی از ایران گریخت‪.‬‬
‫آیین بهایی داشت‪.‬‬ ‫آن را بستند و کتابها را ضبط کردند‪ .‬ناشر بابک اباذری‪ ،‬که‬ ‫امروز کارگاههای موسوی که در بیست و پنجمین سال‬
‫روز بعد‪ ،‬اورلى کوهن‪ ،‬موسوی را به نمایشگاهی دعوت‬ ‫خودش شاعر است بود؛ اعتراض کرد‪ .‬کمتر از یک سال بعد‬ ‫فعالیت خود قرار دارد‪ ،‬به صورت آنلاین ادامه دارد‪ .‬او‬
‫میکند که در موزه هنرهای اسلامی در اورشلیم در مورد‬ ‫میگوید‪« :‬من میتوانم در اولین جلسه تشخیص بدهم که‬
‫جنبش اعتراضی فعلی در ایران‪ -‬که از سپتامبر گذشته در‬ ‫پیکر شناور او در آبهای دریای خزر پیدا شد‪.‬‬ ‫آیا استعداد وجود دارد یا نه‪ .‬اما گاهی اوقات از افرادی‬
‫اثر قتل حکومتی یک زن جوان ‪ ٢٢‬ساله‪ ،‬مهسا امینی‪ ،‬به‬ ‫صبح بیداری بیامید غروب‬ ‫که استعداد ندارند نیز حمایت میکنم‪ ،‬زیرا نسل جدید در‬
‫راه افتاده‪ ،‬برپا بود‪ .‬مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت‬ ‫غم بیپایان من‬ ‫ایران باید تغییر کند‪ .‬اگر آن شخص نویسنده مشهوری نشود‪،‬‬
‫اخلاقی به اتهام نقض قوانین حجاب کشته شد و این رویداد‬ ‫همه صفحات یکسانند‬ ‫حداقل انسان بهتری خواهد بود‪ .‬خواندن و مطالعه انسان‬
‫از طریق داستان پنج زن در این نمایشگاه روایت میشود‪.‬‬ ‫از دفر خاطرات من از غربت‬
‫در یکی از پردههای نمایشگاه زن جوانی در حال رقصیدن‬ ‫را تغییر میدهد‪».‬‬
‫با موهای پرپشت در میانهی میدان «آزادی» تهران دیده‬ ‫پس از نشست در حیفا‪ ،‬موسوی و اورلی کوهن متولد‬ ‫نشست در حیفا آغاز میشود و موسوی به فارسی به‬
‫میشود‪ .‬کلیپ دیگری مستند زن جوانی است که چشم‬ ‫تهران‪ ،‬نامزد دکترای ایرانشناسی که کل این برنامه را‬ ‫حضار سلام میکند‪ .‬او با کمک یک مترجم به آنها میگوید‪:‬‬
‫خود را از دست داده است‪ .‬در ماههای اخیر نیروهای‬ ‫سازماندهی کرده است‪ ،‬از باغهای بهایی شهر بازدید کردند‪.‬‬ ‫«من یک فعال سیاسی نبودم و شعر من آنقدرها هم سیاسی‬
‫امنیتی جمهورى اسلامى به چشمان صدها معترض شلیک‬ ‫دو سال پیش‪ ،‬کوهن مجموعهای از شعر موسوی را با عنوان‬ ‫نیست‪ .‬من از آزادی صحبت میکنم‪ ،‬اما علیه على خامنهای‪،‬‬
‫کردهاند‪ .‬به این ترتیب چشمبند نیز به یکی از نمادهای این‬ ‫«میدان آزادى غرق در خون است» به عبرى ترجمه و منتشر‬ ‫رهبر ایران یا چیزی شبیه به آن صحبت نکردم و هنوز در‬
‫تبعید هستم‪ .‬تصور کنید چه بر سر شاعرانی میآورند که از‬
‫مبارزه تبدیل شده است‪.‬‬ ‫نمود‪.‬‬
‫زندگی نسبتاً شاد ادبی موسوی در اواخر سال ‪ ٢٠١٣‬به‬ ‫شعر او از نظر بازی با کلمات فارسی‪ ،‬ارجاعات و سبک‬ ‫نظر سیاسی هم فعال هستند‪».‬‬
‫پایان رسید‪ ،‬زمانی که او در فرودگاه به همراه شاگردش‬ ‫نوشتاری که به کار میبرد‪ ،‬حتی در اشعاری که در تبعید‬ ‫درواقع موسوی در تمام طول این مدت‪ ،‬مقامات را به‬
‫فاطمه اختصاری که عازم کارگاهی در ترکیه بودند دستگیر‬ ‫چالش کشیده و نه اینکه علیه آنها تحریک کرده باشد‪.‬‬
‫شدند و به آنها اعلام شد که ممنوعالخروج هستند‪ .‬موسوی‬ ‫سروده‪ ،‬به ویژه در ترجمه دشوار و بسیار «بومی» است‪.‬‬ ‫هنگامی که از سوی وزارت ارشاد برای چاپ دومین مجموعه‬
‫میگوید‪« :‬تا امروز واقعاً دلیل بازداشت را متوجه نشدهام‪».‬‬ ‫اورلى کوهن در تهران در نزدیکی خیابانی بزرگ شد که‬ ‫شعرش موافقت نشد‪ ،‬آن را بطور کامل به صورت زیرزمینی‬
‫هر دو در زندان بدنام اوین که توسط سپاه پاسداران اداره‬ ‫بعداًبه خیابان «انقلاب» [شاهرضا] تغییر نام داد و موسیقی‬ ‫منتشر کرد و به نام خود بطور گسترده توزیع نمود‪ .‬بعداً‪،‬‬
‫متن آن روزهای سرنوشتساز در سال ‪ ١٩٧٩‬هنوز در ذهن‬ ‫در هفته کتاب ایران در سال ‪ ،٢٠٠٩‬در غرفهای نشست که‬
‫میشود و پر است از زندانیان سیاسى زندانى شدند‪.‬‬ ‫آخرین کتابش در آن فروخته میشد‪ ،‬و وقتی طرفداران خود‬
‫ما زیر شکنجه بودیم‪،‬‬ ‫او بیوقفه پخش میشود‪ .‬وى در آن زمان ‪ ٧‬ساله بود‪.‬‬ ‫را در میان خریداران شناخت‪ ،‬برگهای آبیرنگ به آنها داد‬
‫وقتی جنگ لبنان شروع شد‪ ،‬در سال ‪ ،١٩٨٢‬مدت کوتاهی‬ ‫که با مداد موارد سانسور را نوشته بود‪« :‬صفحه ‪ ،۵‬خط ‪،٣‬‬
‫میدانی ما صداهای خاموش بودیم‪،‬‬ ‫پس از مهاجرت او به اسرائیل با خانوادهاش‪ ،‬معتقد بود‬ ‫اضافه کنید…» روز بعد‪ ،‬مقامات به غرفه حمله و آن را‬
‫میدانی در سلول شب آزاد بودیم‪،‬‬ ‫که به نوعی مقصر است‪ :‬هر کجا که میرفت‪ ،‬جنگ در‬
‫میگرفت! با وجود سالهای زیادی که از آخرین باری که او‬ ‫تعطیل کرده و کتابهای او را پاره کردند‪.‬‬
‫کسی کارگاه شعر راه انداخت‪.‬‬ ‫در خاک ایران پا گذاشت‪ ،‬میگذرد‪ ،‬زندگی کوهن همچنان‬ ‫مهدى موسوى در پاسخ به این پرسش که چطور نترسیدى؟‬
‫موسوى میگوید که سلول کمی بزرگتر از تخت است‬ ‫بین اینجا و آنجا تقسیم شده است‪ .‬رسانههای اجتماعی‪ ،‬زبان‬ ‫گفت‪« :‬چون من یک عاشق هستم‪ .‬عاشق ادبیات‪ .‬گاهی‬
‫اما تخت یا توالت ندارد‪ .‬اگر نیاز به تسکین خود دارید‪،‬‬ ‫و ادبیات نیز او را به یک نیمه تبعیدی تبدیل کرده است‪.‬‬ ‫راه میروی و راه میروی و با یک دوراهی روبرو میشوی‪.‬‬
‫با گذاشتن کاغذ زیر در به نگهبانان علامت میدهید و اگر‬ ‫موسوی به نوبه خود در سال ‪ ٢٠١۶‬در لیلهامر‪ ،‬شهری‬ ‫شما دیگر نمیتوانید کاری را که دوست دارید انجام دهید و‬
‫دوست داشتند شما را بیرون میبرند‪ .‬گاهی اوقات میشنوید‬ ‫کوچک در نروژ که کمتر از ‪ ١٠‬فارسیزبان دارد‪ ،‬پناهنده‬ ‫باید انتخاب کنید‪ :‬یا متوقف میشوید یا ادامه میدهید‪ -‬با‬
‫که فردی در یک سلول نزدیک با خودش صحبت میکند یا‬ ‫شد‪ .‬وی میگوید که در مقطعی به یک نویسنده ایرانی‬ ‫ترس از اینکه دستگیر و کشته شوید‪ .‬این راهی است که من‬
‫گریه میکند‪ .‬سلول بدون پنجره است‪ ،‬شب و روز ندارد‪.‬‬ ‫دیگر در تبعید در ریکیاویک نامه نوشت‪ :‬نامه من درباره‬ ‫انتخاب کردم‪ .‬اگر راه دیگری انتخاب میکردم‪ ،‬شاید سالها‬
‫زندانیان زیر تابش خیرهکننده سه لامپ که همیشه روشن‬ ‫«عادت نکردن» بود‪ .‬اینکه برخی چیزها هرگز عادی‬ ‫پیش می ُمردم‪ ،‬چون بدون ادبیات‪ ،‬بدون تدریس نمیتوانم‬
‫هستند‪ ،‬روی زمین میخوابند‪ .‬دوربینها همه جا هستند‪:‬‬ ‫نمیشوند‪ .‬بگذارید اینطور بگویم‪« :‬برای من بعضی چیزها‬
‫دو تا در حمام‪ ،‬دو تا در توالت‪ .‬نگهبانان به زندانیان با‬ ‫هیچوقت عادی نمیشود و یکی از آنها تبعید است… تبعید‬ ‫نفس بکشم‪».‬‬
‫طعنه مرتب یادآوری میکنند‪« :‬ما عکسهای شما را داریم‪.‬‬ ‫مثل زلزله است‪ .‬همه چیز در عرض چند ثانیه بهم میریزد‬ ‫مقامات موانع بیشتری را در برابر نشر روی هم ریختند‪.‬‬
‫ما کلیپهای ویدئویی داریم‪ ،‬میتوانیم آنها را در اینترنت‬ ‫و من در این سه چهار سال فقط سعی کردم تکههای‬ ‫قوانین سانسور در ایران ناگزیر به بازی ظریفی بین دولت و‬

‫منتشر کنیم‪».‬‬ ‫باقیمانده زندگیام را از زیر آوار جمع کنم‪».‬‬ ‫هنرمندان است‪ -‬مبهم‪ ،‬مبتکرانه و گاهی مرگبار‪.‬‬
‫در دوران حبس به او چشمبند زده بودند و تا زمانی که‬ ‫مهدى موسوی بطور مکرر بین ایران و نروژ مقایسه‬ ‫در همین ارتباط میگوید‪« :‬شما میتوانید کتابی را پس‬
‫‪ ٣٨‬روز بعد مجبور به امضای اعترافات و آزادی با وثیقه شد‪،‬‬ ‫میکند‪ .‬توقف در یک غرفه آبمیوه در تل آویو او را به‬ ‫از سانسور و دریافت مجوز مناسب منتشر کنید‪ ،‬اما بعد‬
‫یاد تهران میاندازد‪ .‬او در یکی از رویدادهای دیدارش از‬ ‫از آن تو را دستگیر و زندانی میکنند‪ .‬توصیف افراد در‬
‫شخص دیگری را ندید‪.‬‬ ‫اسرائیل گفت‪« :‬من دو گزینه داشتم‪ .‬یکی از آنها این بود که‬ ‫حال بوسیدن یا در آغوش گرفتن ممکن است شهوانی تلقی‬
‫یکبار وى را زیر دوش فرستادند و به او گفتند که تنها‬ ‫با نروژیها مخلوط شوم و یکی از آنها شوم‪ .‬دوم این بود‬ ‫شود‪ ،‬به تصویر کشیدن فقر یا طلاق ممکن است به دلایل‬
‫لباسی را که در اختیار دارد بشوید و دوباره بپوشد‪ .‬وقتی‬ ‫که در خانهام یک ایران کوچک بسازم و خودم را در آنجا‬ ‫سیاسی سیاهنمایی قلمداد شود‪ ،‬و طرح پرسشهای فلسفی‬
‫بیرون آمد به او گفتند که وقت بیرون رفتن و ورزش در‬ ‫محصور کنم‪ ،‬کتابهایم را بنویسم و فقط با ایرانیها در‬ ‫ممکن است به عنوان انتقاد از دین تعبیر شود‪ .‬چارچوب‬
‫حیاط است‪ .‬یک روز سرد زمستانی بود‪ ،‬سرمای هوا زیر صفر‬ ‫ارتباط باشم‪ .‬متاسفانه من گزینه دوم را انتخاب کردم‪ .‬من‬ ‫محدودیتها به قدری گسترده است که میتوانند د ِر‬
‫بود‪ .‬نیم ساعت راه رفتن به اینطرف و آنطرف‪ ،‬با چشمان‬ ‫همچنین خیلی جوان نیستم و یادگیری یک زبان جدید و‬ ‫خانه شما را بشکنند‪ ،‬چشمانتان را ببندند‪ ،‬به زندان ببرند‬
‫بسته؛ لباسها یخ زد و سفت به بدنش چسبید‪ .‬وى به یاد‬ ‫ورود عمیق به آن برای من کمی دشوار است‪ .‬تصمیم گرفتم‬
‫میآورد که با مشت به لباساش مىکوبید تا یخ را بشکند‪.‬‬ ‫و شکنجه کنند‪».‬‬
‫هر روز او را برای بازجویی یا شکنجه میبردند‪ .‬از وى‬ ‫نروژی نباشم‪».‬‬ ‫او ادامه میدهد که در برخی موارد‪ ،‬دولت کتابهای‬
‫در مورد خودش‪ ،‬شعرهایش‪ ،‬روابط اجتماعی و شاگردانش‬ ‫موسوی در بازدید از باغهای بهایی خاطرنشان میکند‬ ‫ظاهراً مشکلساز را تأیید میکند (احتمالا به دلیل افکار‬
‫سؤال میشد‪ .‬در مورد همه چیز و در مورد هیچ! زیرا تمام‬ ‫که چنین سفری آرزوی پیروان ایرانی این مذهب است‬
‫اطلاعات از قبل به صورت آنلاین در دسترس بود‪ .‬او مجبور‬

‫شد متنی را به این مضمون امضا کند که با هنرمندان‬