Page 38 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۳۱ (دوره جديد
P. 38

‫شدید خورشید مانع از دیده شدن سیارههای تشکیل دهنده‬        ‫هابل هر ‪ ۹۰‬دقیقه به دور زمین میچرخد و از طریق آن‬                                                  ‫صفحه‌‌‌‪‌‌۳‌‌‌8‬شماره‌‪‌18۹۷‬‬
‫منظومه شمسی میشود‪ .‬به همین دلیل جیمز وب از این‬                             ‫ما توانستیم اعماق جهان را ببینیم‪.‬‬                                     ‫جمعه ‪ ۷‬تا ‪ 1۳‬مهرماه ‪140۲‬خورشیدی‬
‫تکنولوژی سپر برخوردار است‪ .‬در عین حال تصایر جیمز‬
‫وب ‪ ۱۰۰‬برابر از وضوح بیشتری نسبت به تصاویر هابل‬          ‫بعد از هابل تلسکوپ جیمز وب ساخته شد در تاریخ‬               ‫روی شانههای دیگران نشستهام‪ .‬من هم در طول‬
                                                         ‫‪ ۲۵‬دسامبر ‪ ۲۰۲۰‬در مداری در یک و نیم میلیون کیلومتری‬        ‫فعالیت علمی خود از کارهای دیگران بسیار بهره جستهام‪.‬‬
                              ‫برخوردار هستند‪.‬‬            ‫زمین قرار داده شد‪ .‬مدت ‪ ۲۵‬سال تمام دانشمندان روی‬           ‫اولین کسی که بطور سیسماتیک و ابتکاری در مورد جهان‬
‫تکنولوژی ما امروزه به درجهای پیشرفت کرده که به زودی‬      ‫این تلسکوپ کارکردند‪ .‬در تصاویری که توسط تلسکوپ‬             ‫هستی فکر کرده است سقراط بوده که متاسفانه افکار خود را‬
‫قادر خواهیم بود تلسکوپهایی با قطر آینه ‪ ۳۰‬متر و بالاتر‬   ‫جیمز وب از اعماق جهان هستی گرفته شده ما نقاط‬               ‫به رشته تحریر درنیاورد‪ .‬شاگردان او‪ ،‬افلاطون و ارسطو‪ ،‬ناقل‬
‫بسازیم که اگر کتابی روی کره ماه باشد از زمین بتوانیم آن‬  ‫نورانیای میبینیم که هرکدام از آنها یک کهکشان هستند‪.‬‬        ‫حرفهای او بودهاند که زمین را در مرکز جهان هستی قرار‬
‫را بخوانیم‪ .‬با کمک این دستگاههای بسیار پیشرفته قادر‬      ‫ما میدانیم در هر کهکشان ‪۱۰۰‬هزار میلیون ستاره هست‪.‬‬          ‫داد که دیگر سیارات و خورشید به دور آن در گردش هستند‪.‬‬
‫خواهیم شد شناخت بیشتری از جهان هستی پیدا کنیم از‬         ‫تصاویر جیمر وب ‪ ۹‬برابر عمیقتر از تصاویری هستند که‬          ‫‪ ۱۸۰۰-۱۷۰۰‬سال طول کشید که کپرنیک مدل سقراط را‬
                                                         ‫هابل در اختیار ما گذاشته و این تلکسوپ توانسته تصاویری‬      ‫به چالش کشید و خورشید را بجای زمین در مرکز جهان قرار‬
          ‫جمله در مورد امکان حیات در سیارات دیگر‪.‬‬        ‫را ثبت کند که نور آنها ‪ ۲/۱۲‬میلیارد سال طول کشیده‬          ‫داد که این به راستی یک اندیشه و اقدام انقلابی بود‪ .‬البته‬
‫پروفسور بهرام مبشر افزود که پیش بینی او آنست که‬          ‫به دست ما برسد‪ .‬ما وقتی به این تصاویر نگاه میکنیم‬          ‫ما امروز میدانیم که خورشید نیز در مرکز جهان هستی‬
‫در طول عمر نسل حاضر ‪ ،‬انسان به آنجا خواهید رسید که‬       ‫درواقع به گذشتههای بسیار دور نگاه میکنیم و ستارگان‬         ‫قرار ندارد‪ .‬ولی اینکه ‪ ۱۸۰۰‬سال بعد کپرنیک در مقابل‬
‫حیات را در سیارات دیگر کشف کند البته نه حیاتی شبیه‬                                                                  ‫ایدهی مستقر در طول قرنها ایستاد و جنگید‪ ،‬به راستی‬
                                                          ‫و کهکشانهایی را میبینیم که امروز اساساً وجود ندارند‪.‬‬      ‫شجاعت میخواهد‪ .‬ولی توجه کنید که تنها ‪ ۶۶‬سال از‬
                                    ‫حیات ما‪.‬‬             ‫طیفهای رنگی که از روی این تصاویر به دست ما رسیده‬           ‫اولین پرواز برادران رایت تا فرود آمدن انسان روی کرهی‬
‫وی در مورد پیدایش حیات گفت بعد از بیگ بنگ اولین‬          ‫است میتواند اطلاعاتی به ما بدهد که تشخیص دهیم آیا‬          ‫ماه بیشتر طول نکشید‪ .‬یعنی شتاب پیشرفت انسانیت به‬
‫عناصری که در جهان به وجود آمدهاند هیدروژن و هلیوم‬                                                                   ‫نحو خارقالعادهای بالا رفته است‪ .‬در آینده اما نمیدانیم‬
‫بودهاند زیرا آنها عناصر سبک هستند‪ .‬میلیونها سال طول‬                  ‫در سیارههای دیگر حیات وجود دارد یا نه‪.‬‬         ‫که به کجا خواهیم رسید زیرا پیشرفت انسان خطی نیست‬
‫کشید تا با به وجود آمدن ستارهها و کهکشانها عناصری‬        ‫حال ببینیم که جهان هستی کی و چگونه شروع شده است‪.‬‬           ‫و دارای جهشهایی است و شتاب پیشرفت هم هر روز‬
‫سنگینتر مانند کربن‪ ،‬نیتروژن و اکسیژن و کلسیم به وجود‬     ‫جهان از نقطهای به نام بیگ بنگ (انفجار بزرگ) یعنی‬
‫آیند‪ .‬این عناصر هم زمانی که ستارهای میمیرد منفجر‬         ‫‪ ۱۳٫۸‬میلیارد سال پیش به وجود آمد‪ .‬قبل از آن فضا و زمان‬                                    ‫سریعتر میشود‪.‬‬
‫میشود و عناصر موجود در آن در فضای بین سیارات پخش‬         ‫وجود نداشت و در آن نقطه فضا و زمان و جهان هستی‬             ‫بعد از کپرنیک این کپلر بود که با استفاده از ریاضیات‬
‫میشوند و سپس جذب آنها میشوند‪ .‬این اتفاق هم در‬            ‫به وجود آمدند که همواره در حال انبساط است‪ .‬سپس‬             ‫و هندسه مدار تمام سیارات در منظومه شمسی را محاسبه‬
‫مورد زمین روی داده و طی پروسهای در اعماق اقیانوسها‬       ‫اتمهای سنگینتر و مولکولها و سیارهها و ستارهها و‬            ‫کرد‪ .‬ما هنور هم از محاسبات کپلر برای پیشبینی کسوف و‬
‫اشکال اولیه حیات به وجود آمدهاند و حدود سه میلیارد‬                                                                  ‫خسوف و موارد دیگر استفاده میکنیم‪ .‬کپلر گفته است که‬
‫سال طول کشیده تا به اشکال پیچیدهتر حیات رسیده است‪.‬‬                              ‫کهکشانها به وجود آمدند‪.‬‬             ‫«من انتقاد از سوی یک فرد دانا را به تایید تمام افراد نادان و‬
                                                         ‫پروفسور مبشر گفت که نور خورشید ‪ ۸‬دقیقه طول‬
      ‫مغر انسان مرحله بسیار عالی پیدایش حیات است‪.‬‬        ‫میکشد تا به زمین برسد‪ .‬یعنی آن نوری که ما اکنون‬                                    ‫بیاطلاع ترجیح میدهم‪».‬‬
‫پروفسور مبشر در ادامه گفت که معمولا از او میپرسند‬        ‫میبینیم چیزی است که در حال حاضر نیست بلکه ‪ ۸‬دقیقه‬          ‫بعد از گپلر گالیله میآید که اولین تلسکوپ را ساخت که‬
‫چه نیرویی مسئول پیدایش جهان هستی‪ ،‬کهکشانها‪،‬‬              ‫پیش از خورشید ساطع شده است‪ .‬بنابراین اگر کهکشانی‬           ‫او را قادر به کشفیاتی کرد که تفکر بشریت را تغییر داد‪ .‬او‬
‫ستارگان و حیات است و پاسخ داد‪ :‬جواب دقیق این پرسش‬        ‫را کشف کنیم که ‪ ۱۳٫۲‬میلیارد سال طول کشیده که نورش‬          ‫به دنبال کپرنیک با مشاهدات تلسکوپی شواهدی دال بر‬
‫را نمیدانم ولی میدانم که فیزیک مادر تمام علوم است‬        ‫به ما برسد یعنی آن از اولین کهکشانهایی است که بعد‬          ‫تایید تئوری گردش زمین به دور خورشید و مرکزیت خودشید‬
‫زیرا فیزیک راجع به اتم صحبت میکند‪ .‬اتمها با هم جمع‬       ‫از بیگ بنگ به وجود آمده است‪ .‬ما از طریق این تصاویر‬         ‫در منظومه شمسی پیدا کرد‪ .‬میدانیم که با این حرفها چه‬
‫میشوند و مولکول را به وجود میآورند و از اینجاست‬          ‫میتوانیم پروسه تحول و تکامل کهکشانها را نیز ردگیری‬         ‫بلایی بر او سر او آوردند و در دادگاه تفتیش عقاید مجبور‬
‫که علم شیمی به وجود میآید‪ .‬سپس مولکولها جمع‬              ‫کنیم‪ .‬اولین کهکشانهایی ک بعد از بیگ بنگ تشکیل‬
‫میشوند و تحت شرایط خاصی حیات را به وجود میآورند‪.‬‬         ‫شدهاند حدود ‪ ۲۰۰‬الی ‪ ۲۵۰‬میلیون سال بعد از آن بودهاند‬                        ‫شد که حرفهای خود را پس بگیرد‪.‬‬
‫از اینجا هم علم زیستشناسی شروع میشود‪ .‬پس سئوال‬                                                                      ‫سالی که گالیله درگذشت‪ ،‬نیوتن در انگلستان به دنیا آمد‪.‬‬
‫اینجاست که کدامیک اول به وجود آمده است‪ ،‬جهان‬                    ‫و از نخستین کهکشانها در جهان هستی هستند‪.‬‬            ‫نیوتن قانون جاذبهی زمین را کشف کرد و به راستی که پدر‬
‫هستی یا فیزیک؟! اگر فیزیک با قوانین خودش اول به وجود‬     ‫تا چندی پیش تصاویری که هابل در اختیار ما گذاشته بود‬        ‫علم جدید است‪ .‬نیوتن یافتههای خود را به لاتین نوشت تا‬
‫آمده‪ ،‬پس جهان بر اساس قوانینی به وجود آمده است‪ .‬به‬       ‫عمیقترین تصاویر از جهان هستی بودند‪ .‬برای گرفتن این‬         ‫فقط افراد تحصیلکرده بتوانند آنها را بخوانند‪ .‬متحجران هم‬
‫عبارت دیگر دترمینیسم (جبر) در کار بوده است‪ .‬ولی اگر‬      ‫عکسها ساعتهای متوالی یعنی تا ‪ ۴۰۰‬ساعت تلسکوپ را‬            ‫حساسیت کمتری نسبت به این کشفیات نشان میدادند در‬
‫جهان هستی اول به وجود آمده‪ ،‬پس پدیدهای خودانگیخته‬        ‫روی نقطهای گذاشته میشود که این تصاویر به دست آید‪.‬‬          ‫حالی که گالیله که به ایتالیایی مینوشت حساسیت کلیسای‬
‫و بدون حاکمیت قانونی فیزیک بوده است و به دنبال آن‬        ‫تازه توجه کنیم که نورهایی که به ما میرسد تنها ‪ ۵-۴‬درصد‬     ‫کاتولیک را برانگیخت‪ .‬نیوتن به واسطه کار و تلاش زیاد‬
                                                         ‫جهان هستی را تشکیل میدهند و حدود ‪ ۹۵‬درصد ماده در‬           ‫نقش مهمی در تاریخ علم ایفا کرده است‪ .‬گفتهی معروفی‬
                   ‫قوانین فیزیک به وجود آمدهاند‪.‬‬                                                                    ‫هست که زندگی خوب توسط عشق تشویق میشود و‬
‫پروفسور مبشر با این پرسش بنیادین و توضیحات مربوطه‬                                    ‫جهان دیده نمیشود‪.‬‬              ‫توسط علم و دانش هدایت میشود که نمونه برجسته آن‬
‫به پایان سخنرانی خود رسید‪ .‬او گفتهای از دالایی لاما نقل‬  ‫حال بیبنیم که ساختار جیمز وب چیست‪ .‬قطر آینهی آن‬
‫کرد که از او پرسیدند چه چیزی بیشتر از همه او را متعجب‬    ‫شش و نیم متر است‪ .‬بزرگی سپر تلسکوب جیمز وب حدواً‬                                             ‫نیوتن است‪.‬‬
‫میکند؟ او گفت انسان! زیرا انسان سلامتی خود را فدای‬       ‫به اندازه یک زمبن تنیس است که آنرا از نور شدید آفتاب‬       ‫به دنبال این مقدمات‪ ،‬پروفسور مبشر به پیشرفت علم‬
‫به دست آوردن ثروت میکند‪ .‬سپس ثروت به دست آورده‬           ‫مخافظت میکند و دستگاه پیچیده را خنک نگه میدارد‪.‬‬            ‫ستارهشناسی به دلیل پیشرفت تکنولوژی در چندین دههی‬
‫را صرف بازیابی سلامتی خود میکند‪ .‬او آنقدر به فکر آینده‬   ‫این تلسکوپ را به فاصلهی یک و نیم میلیون کیلومتری‬           ‫پیش پرداخت‪ .‬او گفت که علم اخترشناسی مدرن با ساختن‬
‫است که از زمان حال لذت نمیبرد‪ .‬نتیجه آن میشود که‬         ‫فرستادند تا در مداری به نام «لاگرانژ» قرار بگیرد که در آن‬  ‫تلسکوپ «پالومار» در جنوب کالیفرنیا شروع میشود‪ .‬قطر‬
‫نه در حال و نه در آینده زندگی نمیکند‪ .‬او طوری زندگی‬      ‫نقطه قوای جاذبه خورشید‪ ،‬زمین و ماه همدیگر را خنثی‬          ‫آینهی این تلکسوپ ‪ ۵‬متر و ‪ ۴۰‬سال تمام قویترین تلسکوپ‬
‫میکند که انگار هیچوقت نخواهد مرد‪ .‬ولی عاقبت میمیرد‬       ‫میکنند و این باعث میشود که ماهواره حامل تلسکوپ‬             ‫در جهان شمرده میشد و کشفیات بسیاری توسط آن انجام‬
                                                         ‫جیمز وب ثابت بماند‪ .‬آینه آن طوری ساخته شده که بتواند‬
               ‫اما انگار هیچوقت زندگی نکرده است‪.‬‬         ‫نور مادون قرمز را ثبت کند زیرا نور مادون قرمز در گرد‬                                          ‫شده است‪.‬‬
‫پروفسور مبشر تأکید کرد‪ :‬ما هرگز نباید امید را از دست‬     ‫و غبار فضایی نفوذ میکند‪ .‬بدین وسیله است که جیمز‬            ‫‪ ۳۰‬سال بعد از تلسکوپ پالومار تلکسوپ «دبلیو‪.‬‬
‫بدهیم زیرا امید باعث پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری‬            ‫وب توانسته دورترین و عمیقترین کهکشانها را ثبت کند‪.‬‬         ‫ام‪ .‬کیک» توسط دانشگاه کالیفرنیا و کلتک (انستیتوی‬
‫شده است‪ .‬چیزی که ما را زنده نگه میدارد امید است و‬        ‫کهکشانها هرقدر دورتر باشند نور مادون قرمز بیشتری‬           ‫تکنولوژی کالیفرنیا) ساخته و در جزیرهی هاوایی قرار داده‬
‫همین امید ما را به جایی خواهد رساند که شناخت بیشتر و‬     ‫ساطع میکنند‪ .‬اگر ما از دور منظومه شمسی خودمان را‬           ‫شد‪ .‬دیدار از این تلسکوپ تجربهای منحصر به فرد است‬
                                                         ‫نگاه کنیم فقط درواقع خورشید را خواهیم دید زیرا نور‬
                    ‫عمیقتری ازجهان هستی بیابیم‪.‬‬                                                                                 ‫زیرا در آن مکان ابرها زیر پای شما هستند‪.‬‬
                                                                                                                    ‫بعد از «کیک» تلسکوپ معروف «هابل» ساخته شد و‬
                                                                                                                    ‫در مداری در ‪ ۳۰۰‬کیلومتری بالای ّجو زمین قرار داده شد‪.‬‬
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43