Page 17 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۳۳ (دوره جديد

‫صفحه ‪ 1۷‬شماره ‪18۹۹‬‬ ‫شدن جهت رسیدگی‪ ،‬ویژگی «فاحش بودن» را اثبات نماید‪.‬‬ ‫موجود در یک کشور به بند کشیده شده است‪ .‬از‬
‫جمعه ‪ ۱۳‬تا پنجشنبه ‪ ۱۹‬اکتبر ‪۲۰۲۳‬‬ ‫دومین ویژگی این است که حیثیت ذاتی دارای چنان‬ ‫آغاز این حقیقت آشکار میشود که اساسا مفهوم زندانی‬
‫اهمیتی است که بدون آن نمیتوان هیچ نوع مفهومیاز‬ ‫سیاسی فقط ویژگی نظامهای غیردمکراتیک و خودکامه‬
‫انسان قرار دارد‪ .‬هرگاه این ویژگی ذاتی مردم محترم شمرده‬ ‫آزادی را تعریف کرد‪ .‬آزادی به معنی «رها بودن از»‬ ‫استبدادی است‪ .‬این فرد ممکن است دیدگاهها و یا وابستگی‬
‫شود‪ ،‬باورهای مردم و جهانبینی آنها‪ ،‬بنیادهای جامعه‪ ،‬و‬ ‫همه موانعی که بر سر راه تصمیمگیری مستقل فرد قرار‬ ‫به گروههای قومی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬و یا جنسیتی داشته‪،‬‬
‫همه نظام اجتماعی به سوی خردمندی[‪ ]۱‬کشیده میشود‪.‬‬ ‫داشته‪ ،‬و با تکیه بر همان ارزش والا و غیرقابل تردید و‬ ‫و یا فقط به عنوان یک فرد آزاداندیش نتواند سیاستها‬
‫خردمندان آنانی هستند که محاسبات عقلانی‪ ،‬جزماندیشی‪،‬‬ ‫یا چانهزنی امکان تحقق پیدا میکند‪ .‬این همراهی آزادی‬ ‫و مدیریت کشور توسط نظام خاصی را پذیرفته و آن را‬
‫و سنجش سود و زیان را تسلیم خردمندی برای حفاظت‬ ‫با حیثیت و ارزش ذاتی را نمیتوان از انسان بودن جدا‬ ‫به نقد بکشد‪ .‬در این تعریف‪ ،‬زندانی سیاسی فردی است‬
‫از حریم انسانیت میسازند‪ .‬برای این امر آگاهی داشتن‬ ‫کرد‪ .‬در اصل‪ ،‬انسان وقتی میتواند معنای وجودی خود را‬ ‫که ضرورتا میبایست آزادیخواه باشد‪ ،‬سمت و سوی‬
‫از اهمیت خردمندی به عنوان معیار رفتار اجتماعی و به‬ ‫ابراز کند که امکان برخورداری از آزادی در تصمیمگیری و‬ ‫عدالت اجتماعی را در رفتار و گفتارهای خود برگزیند‪ ،‬و‬
‫شیوهای فراتر از چشماندازهای عادی فهم عقلگرایی‪ ،‬و‬ ‫انتخاب نحوهی شدن و بود ِن خویش را داشته باشد‪ .‬بنابراین‬ ‫در نهایت زندگی و یا جان خویش را برای آرمانی متعالی و‬
‫سپس ایجاد ارادهای لازم برای تحقق آن نیاز است‪ .‬آنانی‬ ‫هرنوع محدودیت در برابر اراده انسان برای انتخاب آزادانه‬ ‫رهاییبخش‪ ،‬یعنی پایان بخشیدن به رنجها تاریخی مردم‬
‫که این اراده را در خود به وجود میآورند‪ ،‬یعنی خردمندان‪،‬‬ ‫و مستقل‪ ،‬انکار هستی و هویت وجودی اوست‪ .‬از این‬ ‫تحت ستم‪ ،‬اهدا میکند‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬زندانی سیاسی‬
‫انسانهای فرهیختهای هستند که با قرار دادن باورها و‬ ‫رو در هرنوع نظام قضایی و نیز مراکز تادیبی (زندان‬ ‫بودن با مفاهیم آزادی و حقوق بشر از یکسو‪ ،‬و ارزشهای‬
‫رفتار خویش بر اصل احترام و حیثیت و شرافت انسانی‪،‬‬ ‫بطور کلی) حفظ حیثیت و شأن انسان میبایست تنها‬
‫همواره با دیگران به مدارا و تساهل رفتار کرده‪ ،‬تکثر را‬ ‫اصل سازماندهنده آن مراکز باشد‪ .‬این وظیفهای حقوق‬ ‫دمکراتیک و جامعه باز از دیگرسو‪ ،‬همراه است‪.‬‬
‫لازمه حیات جمعی انسانی میدانند‪ ،‬و در نتیجه همواره‬ ‫بشری است که اصل حیثیت و شرافت انسانی به گونهای‬ ‫از این رو‪ ،‬مفهوم زندانی سیاسی با مفاهیم انسانی آمیخته‬
‫همزیستی مسالمتآمیز و همگرا را را دنبال میکنند‪ .‬در‬ ‫سازماندهی و اجرا بشود که نه تنها آموزشهای لازم برای‬ ‫و زنگ خطر را برای بقای همه رویهها و سیاستهای‬
‫اصل‪ ،‬اینان همواره میکوشند بدون تکیه بر پیشفرضهای‬ ‫آگاهی بخشیدن به زندانیان به ارزش انسانی خود‪ ،‬توان‬ ‫غیرانسانی به صدا در میآورد‪ .‬همین تقابل کافی است که‬
‫خود (به ویژه پیشفرضهای آیینی و مذهبی)‪ ،‬ویژگی ذاتی‬ ‫خودکنترلی‪ ،‬و خردمندی را ارتقا بخشد‪ ،‬از همه مهمتر باید‬ ‫وجود زندانی سیاسی را بتواند توضیح دهد‪ .‬با همه این‬
‫و سازنده احترام به حیثیت و کرامت انسان را شروعی‬ ‫آنان را به مشارکت در فضای معناداری برای اصلاح و پیشبرد‬
‫برای یادگیری از یکدیگر برای تاسیس جامعهای همگرا‬ ‫امور ترغیب نماید‪ .‬حفظ کرامت انسانی تنها راه گریزناپذیری‬ ‫تفاصیل‪ ،‬میبایستی نوعی مقولهبندی بر اساس‪:‬‬
‫قرار دهند‪ .‬به همین جهت خردمندان از تنازع و درگیری‬ ‫است که میتواند به شیوهای موثر به روشهای غیرانسانی‬ ‫‪ )١‬منابع تعارض به عنوان مایه اصلی سیاستورزی برای‬
‫اجتناب و همیشه صلحدوستی را فراراه منش و رفتار خود‬ ‫معمول در زندانها و تحقیر زندانیان خاتمه بخشد‪ .‬هر جا‬
‫قرار میدهند‪ .‬این ویژگی اندیشه حفاظت از شرافت‬ ‫کرامت و شرافت انسانها فراموش شود‪ ،‬جیزی جز تباهی‬ ‫هر دو طرف‬
‫انسانی‪ ،‬صلحدوستی را به عنوان ابزاری برای فهم متقابل‬ ‫کل نظام سیاسی برجای نخواهد گذاشت‪ .‬در این نگرش به‬ ‫‪ )٢‬نوع اقدام سیاسی‪ ،‬یعنی مبارزات مدنی و خشونتبار‬
‫و شناسایی حق انسانها برای بیان خود آنگونه که آزادانه‬ ‫فلسفه هویتی انسان‪ ،‬هر جا شرافت و حیثیت انسان نادیده‬
‫اراده میکنند‪ ،‬فرض کرده و درهای گفتگو با همه به ویژه‬ ‫گرفته شود‪ ،‬و یا در هر جا آزادی وجود نداشته باشد‪ ،‬آنجا‬ ‫‪ )٣‬شرایط اجتماعی و جامعه مدنی‬
‫نظریات منتقدانه را میگشاید‪ .‬هرگاه درهای گفتگو بسته‬ ‫زندان است‪ .‬نه فقط همه ایران‪ ،‬بلکه همه سرزمینهایی که‬ ‫‪ )۴‬نظام قضایی کشور مستبد را در نظر گرفت‪.‬‬
‫شود‪ ،‬همه مملکت به زندان بزرگی تبدیل خواهد شد که‬ ‫اراده مردمانش توسط حکومتهای جزمگرای تمامیتخواه‬ ‫این مقولهبندی میتواند روشهای مقابله با رویههای‬
‫قضات و زندانبانان آن بیخردانی خواهند بود که جز مرزهای‬ ‫به بند کشیده شده است‪ ،‬زندان هستند و مردمان آن‬ ‫سرکوبگرانه نظامهای حاکم از زاویه دید گفتمان حقوق بشر‬
‫محدود دنیای حقیر جزمی خویش چیز دیگری را نمیبینند‪.‬‬ ‫را روشنتر سازد زیرا هر کدام از این مقولهها در اسناد و‬
‫نگرش اینان به حیات و برنامههای آنان ذاتاً پرخاشگرانه‪،‬‬ ‫سرزمین زندانیان سیاسی‪.‬‬ ‫رویههای حقوق بشری خاصی تبلور یافتهاند‪ ،‬هرچند که در‬
‫حذفی‪ ،‬و جنگطلبانه خواهد بود‪ .‬اعلامیه جهانی حقوق‬ ‫سومین ویژگی به ارزش سازنده ضرورت احترام و حفاظت‬ ‫تحلیل نهایی باید این اسناد و رویهها را در پیوندی منسجم‬
‫بشر این درسهای انسانی را به همه ما برای دفاع از حقوق‬ ‫از حیثیت ذاتی انسان ارتباط دارد‪ .‬حیثیت انسان اساس‬
‫عدالت است‪ .‬در اصل بدون تکیه آن بر ارزش ذاتی و حیثیت‬ ‫و جامع مورد تحلیل قرار داد‪.‬‬
‫زندانیان سیاسی و تلاش برای رهایی آنان میآموزد‪.‬‬ ‫انسان نمیتوان هیچ نوع تعریف منسجم و دقیقی از عدالت‬ ‫اولین و روشنترین سند بینالمللی برای دفاع از حقوق بشر‬
‫این تفسیر از اولین بند اعلامیه جهانی حقوق بشر‪ ،‬و‬ ‫را فراهم آورد‪ .‬در اینجا‪ ،‬برخلاف نظریههای عمومی که‬ ‫زندانیان بطور عام‪ ،‬و زندانیان سیاسی‪ ،‬بطور خاص‪ ،‬اعلامیه‬
‫حمایت مجمع عمومیملل متحد از آن‪ ،‬چشمانداز دیگری را‬ ‫عدالت را با ابعاد اقتصادی برابری و انصاف پیوند میدهند‪،‬‬ ‫جهانی حقوق بشر است‪ .‬اعلامیه اهداف و باورهای خود را‬
‫نیز میگشاید‪ .‬زندانیان باید از طریق برنامههای توانبخش‬ ‫عدالت به معنی تایید و شناسایی سیاسی و نهادین برابری‬ ‫در جمله آغازین مقدمه به شیوهای ساده ولی در عین حال‬
‫و بازپروری به گونهای توانمند شوند که نه تنها به آغوش‬ ‫همه انسانها در ذات هویتی و تفاوتهای آنان است‪ .‬از‬ ‫عمیق معرفی کرده است‪« :‬شناسایی حیثیت و کرامت ذاتی‬
‫جامعه برگردند‪ ،‬از همه مهمتر باید به گونهای توانمند‬ ‫آنجا که انسانها خویشتن خویش و رابطه آن جهان پیرامونی‬ ‫تمام اعضای خانواده بشری و حقوق برابر و سلبناپذیر آنها‬
‫شوند که بتوانند در اهداف اجتماعی و خیر همگانی نیز‬ ‫را با نگرشی عمیقا درونی و سپس با اشتراک گذاشتن آن با‬ ‫اساس‪ ،‬آزادی‪ ،‬عدالت‪ ،‬و صلح جهانی است»‪ .‬در این بیانیه‬
‫مشارکت جویند‪ .‬این ضرورت توضیحدهنده ویژگی پنجم‬ ‫دیگران تعریف میکنند‪ ،‬هرکدام از دیگران متفاوت هستند‪.‬‬ ‫مقدماتی که روح اعلامیه جهانی را شکل میبخشد‪ ،‬موضوع‬
‫اصل احترام به کرامت و حیثیت انسانی بر اساس اعلامیه‬ ‫تفاوتهای جنسیتی‪ ،‬قومی‪ ،‬آیینی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬و هویتی همه‬
‫جهانی حقوق بشر است‪ .‬بنابراین اگر نظام خودکامه جبار‬ ‫شاخصهها و جلوههای همان برخورداری از آزادی برای‬ ‫حیثیت با پنج ویژگی ضروری پیوند یافته است‪:‬‬
‫این تصور نادرست را دارد که با به بند کشیدن مخالفان‬ ‫تعریف خویش به شمار میروند‪ .‬بنابراین‪ ،‬حیثیت این ارزش‬ ‫اول اینکه کرامت یا حیثیت نشانه والای ارزش ذاتی‬
‫خود‪ ،‬میتواند آنها را تنبیه و یا صدایشان را خاموش سازد‪،‬‬ ‫سازنده را در اختیار انسان قرار میدهد تا بتواند خود را‬ ‫انسان است که برای همه مردم و در همه شرایط و به‬
‫میبایست توضیح دهد از طریق چه برنامهها و چگونه‬ ‫آنگونه که میخواهد تعریف کرده و با دیگران به اشتراک‬ ‫دور از هرنوع تبعیضی باید محترم شمرده شود‪ .‬این بایستن‬
‫میخواهد توانبخشی را بر امر تنبیه کردن بیفزاید‪ .‬البته این‬ ‫بگذارد و مراوده داشته باشد‪ .‬هرگاه این ویژگیهای متفاوت‬ ‫ماهیتی جهانشمول داشته و با هستی انسان آمیخته است‪.‬‬
‫پرسشی محال در خصوص عقاید نابخردانه جباران حاکم‬ ‫بودن انکار شود‪ ،‬فاحشترین بیعدالتیها به وجود میآید‪.‬‬ ‫بنابراین باید در قانون اساسی کشورها به عنوان راهنمای‬
‫است‪ .‬ولی طرح این پرسش میتواند بعد دیگری از تاکید‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬عدالت چیزی نیست مگر شناسایی برابری‬ ‫اصلی زندگی قرار گرفته و به شیوههای عملی در همه‬
‫بند اول اعلامیه جهانی بر ضرورت حفظ شرافت و حیثیت‬ ‫حقوقی تفاوتها‪ .‬با توجه به این تفاسیر‪ ،‬دربند کشیدن‬ ‫ابعاد حیات اجتماعی مراعات شود‪ .‬اصل سی و نهم قانون‬
‫انسانها چیزی نیست مگر انکار هویت مستقل و حق‬ ‫اساسی جمهوری اسلامی ضرورت حفاظت از کرامت را مورد‬
‫زندانیان را توضیح دهد‪.‬‬ ‫ذاتی آنها برای متفاوت بودن‪ .‬تحمیل یک نظریه خاص و‬ ‫تایید قرار داده است‪« :‬هتک حرمت و حیثیت کسی که‬
‫ارزش و بهای انسان به آن درجه بالاست که تحت هیچ‬ ‫یا یک آیین و یا مذهب بر مردم یک سرزمین‪ ،‬در حقیقت‬ ‫به حکم قانون دستگیر‪ ،‬بازداشت‪ ،‬زندانی یا تبعید شده‪ ،‬به‬
‫شرایطی توسط خردمندان نمیتواند نادیده گرفته شود‪ .‬حال‬ ‫قراردادن مردم در زندانی بزرگ‪ ،‬و در نتیجه ابلهانهترین‬ ‫هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است»‪ .‬حال‬
‫هرگاه فردی بنا به دلیلی زندانی شود‪ ،‬اصل شرافت و کرامت‬ ‫چگونه است که دستگاه جابر قضایی جمهوری اسلامی ایران‬
‫ذاتی ایجاب میکند که نه تنها در شرایط نگهداری فرد در‬ ‫اعمال بیعدالتی بر مردم یک سرزمین است‪.‬‬ ‫حتی این اصل مسلم قانون اساسی خودشان را بر اساس‬
‫زندان او را به عنوان یک فرد انسانی در نظر گیرد‪ ،‬هرگز‬ ‫ویژگی چهارم در ارزش ابزاری حیثیت و کرامت ذاتی‬ ‫آنچه دیانت و تقوی نامیده میشود رعایت نمیکنند؟ در‬
‫نمیتواند از آن انسان دربند (حتی اگر مرتکب جنایتی شده‬ ‫بند کشیدن و رفتارهای غیرانسانی و خوار ساختن هر انسان‬
‫باشد) به عنوان ابزاری برای اهداف آیینی (ایدئولوژیک)‬ ‫بیگناه (یا باگناه)‪ ،‬انکار هویت انسانی و فاحشترین نقض‬
‫حقوق او به عنوان یک انسان است‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬طرح‬
‫نظام سیاسی استفاده کند‪ .‬در حقیقت هر انسانی‬ ‫شکایات علیه دولتهای ناقض حقوق بشر باید برای پذیرفته‬