Page 20 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۴۰ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌۲‌‌0‬شماره‌‪‌1۹0۶‬‬
‫جمعه ‪ 10‬تا ‪ 1۶‬آذرماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫بررسی حقوقی قطعنامه اخیر شورای امنیت در مورد وقفه انساندوستانه‬

‫نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد‬ ‫=ممکن است برای خوانندگان این پرسش مطرح شود‬
‫که این نوع تحلیلهای حقوقی چه مشکلی را میتواند‪،‬‬
‫وابسته میسازد تا اینکه راه حل حقوقی الزامآوری برای آن‬ ‫با آن مخالف هستند‪ ،‬رای ممتنع داد‪ .‬از نظر حقوقی هرچند‬ ‫حداقل برای جامعه ایرانی‪ ،‬حل کند‪ .‬پرسش به سادگی‬
‫پیدا کند‪.‬‬ ‫که رای ممتنع به معنی وتو کردن نیست‪ ،‬اما نشان از نوعی‬ ‫در این حقیقت قرار دارد که اذهان خود را برای درک‬
‫اکراه دارد که اجرای قطعنامه را با موانعی مواجه میسازد‪.‬‬ ‫موضوعات سیاسی نهفته در امور بینالملل‪ ،‬و برای جلوگیری‬
‫‪ .۶‬قطعنامه طرفین را به «توقف درگیری و راهروهای‬ ‫‪ .۴‬شورای امنیت طرفین درگیری را فرا میخواند تا از‬ ‫از فرو افتادن به سادهانگاریها و احتمالا کشیده شدن به‬
‫بشردوستانه فوری و طولانی» (تأکید از نویسنده) فرا‬ ‫محروم ساختن مردم غیرنظامی غزه از خدمات اولیه و‬ ‫مواضع نادرست‪ ،‬با موضوعات ظریف حقوقی آشنا ساخته‬
‫میخواند در حالی که نماینده روسیه تلاش کرده بود متن‬ ‫کمکهای ضروری‪ ،‬مطابق با قوانین بشردوستانه بینالمللی‬
‫قطعنامه بر اساس «توقف بشردوستانه بلافاصله (تأکید از‬ ‫خودداری کنند‪ .‬این موضوع نیز در جای خود نیازمند دو‬ ‫و آنها را پیوسته تمرین کند‪.‬‬
‫نویسنده) و پایدار که منجر به توقف خصومتها میشود‪،‬‬
‫تنظیم شود‪ .‬این تلاش که با نقطه نظرات عضو ناظر دولت‬ ‫توضیح است‪:‬‬ ‫دکتر محمود مسائلی – پس از بنبست اولیهای که برای‬
‫خودگردان فلسطین همراه بود‪ ،‬با شکست مواجه شد‪ .‬او‬ ‫نخست اینکه شورای امنیت در تدوین قطعنامه از مفهوم‬ ‫رسیدن به توافقی برای صدور قطعنامهای در مورد جنگ‬
‫تاکید کرد که این دیوانگی باید به پایان برسد و دوران صلح‬ ‫«فراخواندن»[‪ ]i‬که مفهومی ضعیفتر از «درخواست‬ ‫غزه که گروه حماس با حمله تروریستی خود به اسرائیل در‬
‫فراهم شود‪ .‬در این تقابل میان اصرار بر توقف «بلافاصله»‬ ‫کردن»[‪ ]ii‬است استفاده کرده‪ .‬این واژهنگاری سنجیده‬ ‫هفتم اکتبر به راه انداخته‪ ،‬شورای امنیت با قطعنامه شماره‬
‫که از سوی روسیه و فلسطین حمایت میشد‪ ،‬و توقف‬ ‫حکایت از آن دارد که قطعنامه از قوه التزام ضعیفی‬ ‫‪ ۷۲۱۲‬در تاریخ ‪ ۱۵‬نوامبر ‪ ،۲۰۲۳‬از طرفین درخواست نمود تا‬
‫«فوری و طولانی» که دیگر اعضا در نظر داشتند‪ ،‬باز هم‬ ‫«وقفه و راهروهای بشردوستانه» در غزه برای «مدت کافی»‬
‫شکاف میان نظریهها و ارادههای سیاسی را نشان میدهد‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫ایجاد شود تا امکان دسترسی کامل‪ ،‬سریع‪ ،‬ایمن و بدون مانع‬
‫طوری که ماهیت الزامآور بودن قطعنامه را تضعیف‬ ‫دوم اینکه شورای امنیت طرفین درگیر در جنگ را به امری‬ ‫را برای آژانسها و دیگر سازمانهای وابسته به سازمان ملل‬
‫میکند‪ .‬در نهایت‪ ،‬موضع روسیه به شکست انجامید‪ ،‬و واژه‬ ‫دعوت میکند که افکار عمومی با ناآگاهی آنرا به اسرائیل‬ ‫برای امدادرسانی فراهم آید‪ .‬در عین حال بر اساس مفاد این‬
‫«بلافاصله» برای آزادی گروگانها به کار رفت‪ .‬این امر از‬ ‫مرتبط میسازد‪ .‬در حالی که استفاده از واژه «طرفین» نشان‬ ‫قطعنامه‪ ،‬شورای امنیت «خواهان آزادی فوری و بدون قید‬
‫میدهد که حماس مردم غیرنظامی غزه را از برخورداری از‬ ‫و شرط همه گروگانهای حماس و دیگر گروهها‪ ،‬به ویژه‬
‫برتری اراده سیاسی برای حمایت از اسرائیل دلالت دارد‪.‬‬ ‫حمایت اولیه و کمکهای بشردوستانه محروم ساخته و به‬ ‫کودکان و همچنین تضمین دسترسی فوری به کمکهای‬
‫ممکن است برای خوانندگان این پرسش مطرح شود که‬ ‫این ترتیب مرتکب جنایات جنگی و همچنین بشردوستانه‬ ‫بشردوستانه شده است»‪ .‬این قطعنامه که نشانگر رسیدن به‬
‫این نوع تحلیلهای حقوقی چه مشکلی را میتواند‪ ،‬حداقل‬ ‫میشود‪ .‬افکار عمومی که توسط هواداران حماس دستکاری‬ ‫نوعی سازش میان اعضای اصلی و ثابت شورای امنیت است‪،‬‬
‫برای جامعه ایرانی‪ ،‬حل کند‪ .‬پرسش به سادگی در این‬ ‫شده و عمدتا شامل گروههای چپگرا و اسلامگراست‪ ،‬از درک‬
‫حقیقت قرار دارد که اذهان خود را برای درک موضوعات‬ ‫این ظرایف حقوقی عاجز هستند‪ .‬شوربختانه تحلیلگران‬ ‫توضیح چند نکته حقوقی را ضروری میسازد‪.‬‬
‫سیاسی نهفته در امور بینالملل‪ ،‬و برای جلوگیری از فرو‬ ‫‪ .۱‬بر اساس ماده ‪ ۲۵‬منشور ملل متحد‪ ،‬قطعنامههای‬
‫افتادن به سادهانگاریها و احتمالا کشیده شدن به مواضع‬ ‫ایرانی هم اعتنایی به این موضوعات ندارند‪.‬‬ ‫شورای امنیت برای همه اعضای سازمان ملل متحد الزامآور‬
‫نادرست‪ ،‬با موضوعات ظریف حقوقی آشنا ساخته و آنها‬ ‫‪ .۵‬این قطعنامه علت اصلی شروع جنگ را نادیده انگاشته‬ ‫است‪« .‬اعضای ملل متحد موافقت مینمایند که تصمیمات‬
‫را پیوسته تمرین کند‪ .‬بدون آگاهیهای صحیح رسیدن به‬ ‫زیرا حملات هفتم اکتبر توسط حماس و انجام جنایت جنگ‬ ‫شورای امنیت را بر طبق این منشور قبول و اجرا نمایند»‪ .‬با‬
‫تجاوزکارانه و جنایات جنگی علیه اسرائیل را از نظر دور نگه‬ ‫وجود الزامآور بودن اینگونه اسناد حقوقی اما این امکان‬
‫ایرانی آزاد و دمکراتیک امکانپذیر نیست‪.‬‬ ‫میدارد‪ .‬حماس مردم بیگناه را کشت و تعداد بیشماری را‬ ‫وجود دارد که کشورها از انجام آن سر باز زنند‪ .‬نماینده‬
‫به گروگان گرفت‪ .‬این نکتهای است که ملاحظات و تفاسیر‬ ‫اسرائیل در سازمان ملل متحد گفت که این قطعنامه با‬
‫*دکتر محمود مسائلی استاد بازنشسته روابط و حقوق‬ ‫گسترده حقوقی نیاز دارد تا تعیین کند که آیا نوع «دفاع‬ ‫واقعیات بیگانه است‪ .‬او پیشتر بیان داشته بود که قطعنامه‬
‫مشروع ایجادکنندهی حائل»[‪ ]iii‬اسرائیل مطابق با قوانین‬ ‫فقط بر وضعیت انسانی تمرکز دارد و هیچ اشارهای به آنچه‬
‫بینالملل‪ ،‬دانشگاههای آتاوا و کارلتون و دبیرکل اندیشکده‬ ‫بینالمللی است یا نه‪ .‬این نقایص که در اثر عدم توافق‬ ‫به این درگیری منجر شده‪ ،‬نداشته است‪ .‬وی با تاکید بر‬
‫واقعی میان کشورهای عضو دائمی شورای امنیت ایجاد‬ ‫اینکه کشورش به هر کاری که لازم باشد برای بازگرداندن‬
‫بینالمللی نظریههای بدیل با مقام مشورتی دائم نزد ملل‬ ‫شده‪ ،‬موضوع حل اختلاف را همچنان با موانع جدی مواجه‬ ‫گروگانها به خانه ادامه خواهد داد‪ ،‬گفت‪« :‬اگر حماس‬
‫ساخته‪ ،‬در عین حال غلبه بر آن را نیز به اراده سیاسی آنان‬ ‫تصمیم بگیرد سلاحهای خود را زمین بگذارد‪ ،‬خود را تسلیم‬
‫‪]i[ Call‬‬ ‫متحد‬ ‫کند و گروگانها را سالم تحویل دهد‪ ،‬این جنگ بلافاصله‬
‫‪]ii[ Demand‬‬
‫‪]iii[ Interceptive self-defence‬‬ ‫پایان مییابد»‪.‬‬
‫‪ .۲‬باید در نظر داشت که اینگونه قطعنامهها تا زمانی‬
‫میتوانند الزامآور باشند که با اصول بنیادین حقوق بینالملل‬
‫مغایرت نداشته باشند‪ .‬ماده ‪ ۵۱‬منشور ملل متحد این‬
‫نکته را به خوبی آشکار میسازد‪« :‬در صورت وقوع حمله‬
‫مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد تا زمانی که شورای‬
‫امنیت اقدام لازم برا ی حفظ صلح و امنیت بینالمللی را‬
‫به عمل آورد‪ ،‬هیچیک از مقررات این منشور به حق ذاتی‬
‫دفاع از خود خواه فردی یا دستجمعی لطمهای وارد نخواهد‬
‫کرد‪( ».‬تأکید از نویسنده)‪ .‬این متن روشن و خالی از ابهام‬
‫حقوقی ماده ‪ ۵۱‬منشور‪ ،‬اسرائیل را برای تاکید بر موضع‬

‫خود یاری میرساند‪.‬‬
‫‪ .۳‬این قطعنامه با ‪ ۱۲‬رای موافق و ‪ ۳‬رای ممتنع آمریکا‪،‬‬
‫بریتانیا‪ ،‬و روسیه به تصویب رسید‪ .‬علت رای ممتنع ایالات‬
‫متحده و بریتانیا این بود که قطعنامه حملات مرگبار حماس‬
‫به خاک اسرائیل در ‪ ۷‬اکتبر را محکوم نکرده است‪ .‬روسیه نیز‬
‫به دلیل موضوع آتشبس کامل که اسرائیل و ایالات متحده‬