Page 21 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۵۱ (دوره جديد
P. 21

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌۲‌‌1‬شماره‌‪1۹1۷‬‬                                   ‫آنها اجلاس پورتو آلگره است‪ .‬اما بنا بر دلایلی که باید‬       ‫نولیبرالیسم بودند‪ ،‬باز باشد‪ .‬آنها همچنین تصمیم‬
‫جمعه ‪ ۲۳‬تا پنجشنبه ‪ ۲۹‬فوریه ‪۲0۲4‬‬                           ‫روشن شوند‪ ،‬نتوانستند از موقعیت پیشآمده بهره لازم را‬         ‫بحثبرانگیزتری برای کنار گذاشتن احزاب سیاسی و‬
                                                           ‫بگیرند‪ .‬پس از سال ‪ ،۱۹۶۸‬چپ جهانی از نوعی موضع‬               ‫جنبشهای شورشی در نظر گرفتند‪ .‬در نهایت‪ ،‬در‬
‫درگیر تاکتیکهای ستیزهجو با ساختارهای ضعیف و خارج‬           ‫ضد دولتگرایی حمایت کرده است‪ .‬اما این موضع صرفا‬              ‫ابتکاریترین اقدام خود‪ ،‬آنها تصمیم گرفتند که هماندیشی‬
‫از پارلمان شود‪ ،‬بلافاصله این سؤال مطرح میشود که چه‬         ‫در خدمت مشروعیتزدایی از تمام ساختارهای دولتی‬                ‫اجتماعی جهانی نه سازمان مشخصی داشته باشد‪ ،‬نه‬
‫چیزی از آن کسب به دست میآورد؟ از یکسو‪ ،‬انتخابات‬            ‫قرار گرفت‪ ،‬و نه اینکه ساختارهای رژیمهای چپگرا را نیز‬        ‫انتخابات داخلی‪ ،‬و نه قطعنامهای صادر کند‪ .‬این استراتژی‬
‫برای تغییرات بلندمدت حیاتی نیست و بنابراین نمیتواند‬        ‫به چالش بکشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬بیشتر به بیثباتی سیاسی نظام‬         ‫به این منظور بود که رویکردی «افقی» را برای سازماندهی‬
‫اولویت چپ جهانی باشد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬انتخابات اهمیت‬          ‫جهانی منجر شده و در نتیجه بحران سیستماتیک آن را‬             ‫نیروهای ضد سیستم جهان‪ ،‬در مقابل رویکرد «عمودی»‬
‫دارد و نمیتوان آن را به سادگی نادیده گرفت‪ .‬چپ باید بر‬      ‫حادتر کرد‪ .‬از این منظر‪ ،‬چپگرایی جهانگستر یک شکست‬            ‫و در نتیجه طرد جنبشهای چپ قدیمی‪ ،‬چارچوببندی‬
                                                           ‫تاریخی بزرگ را تجربه کرده است‪ .‬دلیل این ناکامی را نه در‬     ‫کنند‪ .‬آنها شعار معروف «دنیای دیگری ممکن است» را به‬
                             ‫این تردید غلبه کند‪.‬‬           ‫شرایط عینی انقلاب‪ ،‬بلکه بیشتر در ناتوانی چپ جهانی در‬
‫سوم اینکه بی وقفه فرایندها را دموکراتیک کند‪ .‬مهمترین‬       ‫شکل دادن به خود به عنوان یک بازیگر سیاسی و مداخله‬                             ‫عنوان شعار جلسه انتخاب کردند‪.‬‬
‫خواسته اکثریت قریب به اتفاق مردم در همه جا آموزش‬           ‫در شرایط موجود با وجود ج ّو مساعد اقتصاد سیاسی باید‬         ‫پورتو آلگره بطور غیرمنتظرهای یک موفقیت بزرگ بود‪.‬‬
‫بیشتر‪ ،‬سلامت بیشتر‪ ،‬و درآمد تضمین شده تا آخر عمر است‪.‬‬                                                                  ‫شرکتکنندگان توانستند جمعیت بزرگی را جذب خود کنند‪.‬‬
‫این خواستها باید با صدای بلند‪ ،‬مستمر و در تمامی مناطق‬                                        ‫جستجو کرد‪.‬‬                ‫شرکتکنندگان اولیه عمدتاً از برزیل و کشورهای همسایه‬
‫نظام جهانی مطرح شود‪ .‬البته گسترش همه این کارکردهای‬         ‫اکثر نمایندگان چپ جهانی به شدت در مورد امکان‬                ‫و از فرانسه و ایتالیا آمده بودند‪ .‬اولین جلسه بلافاصله دو‬
‫«دولت رفاه» همیشه سؤالات معقولی را در مورد کارآمدی‬         ‫ایجاد یک نظم جهانی جدید از طریق انقلابهای جهانی‪،‬‬            ‫تصمیم مهم گرفت‪ .‬آنها تصمیم گرفتند به جلسات پورتو‬
‫هزینهها‪ ،‬آفات فساد و ترس از ایجاد بوروکراسیهای بیش‬         ‫همانطور که در قرنهای گذشته بود‪ ،‬تردید دارند‪ .‬سردرگمی‬        ‫آلگره ادامه دهند و به دنبال گسترش جغرافیایی‪ ،‬مشارکت‬
‫از حد قدرتمند و بیپاسخ ایجاد میکند‪ .‬اینها همه سؤالاتی‬      ‫ایدئولوژیک و تحلیلی نیز چپ جهانی را با موانعی مواجه‬         ‫را در دستور کار خود قرار دادند‪ .‬آنها یک شورای بینالمللی‬
‫هستند که چپ جهانی باید برای بررسی و پاسخ مناسب به‬          ‫ساخته که در درون خود آنها وجود دارد‪ .‬این سردرگمی به‬         ‫را نیز به صورت اشتراکی ایجاد کردند تا بر سازماندهی‬
‫آنها آماده باشد‪ .‬اما آنها هرگز نباید خواست اساسی «بیشتر‪،‬‬                                                               ‫جلسات آینده نظارت کند‪ .‬در سالهای بعد‪ ،‬هماندیشی‬
                                                                           ‫یک واقعیت فراگیر تبدیل شده است‪.‬‬             ‫جهانی اجتماعی در کشورهای جنوب جهان و با افزایش‬
      ‫خیلی بیشتر» را به دلیل این مشکلات کنار بگذارند‪.‬‬      ‫به درستی چپ جهانی به دنبال چیست؟ امروزه‪ ،‬با این‬             ‫بسیار زیادی در تعداد شرکتکنندگان تشکیل جلسه دادند‪.‬‬
‫چهارمین نکته این است که از نظام لیبرال میانه خواسته‬        ‫سردرگمیها‪ ،‬چپ نمیتواند آرمان مشخصی مگر ضدیت‬                 ‫از این نظر‪ ،‬این یک موفقیت مستمر بوده است‪ .‬اما به‬
‫شود به اولویتهای نظری خود عمل کند‪ .‬این مانند تحمیل‬         ‫با آمریکا را با همان عنوان کهنه امپریالیسم دنبال کند‪.‬‬       ‫تدریج‪ ،‬معضلاتی پیدا شد که آنها را میتوان به بهترین نحو‬
‫سرعت در اقدام به لیبرالیسم شناخته میشود‪ .‬لیبرال میانه به‬   ‫در مواردی به نظر میرسد تلاشهایی با هدف ایجاد‬
‫ندرت به آنچه میگوید یا آنچه موعظه میکند عمل میکند‪.‬‬         ‫مجدد دولتهای رفاه توسط چپ جهانی در جریان‬                           ‫در چارچوب تکامل خود سیستم جهانی درک کرد‪.‬‬
‫پنجم‪ ،‬به ضدیت با نژادپرستی به عنوان معیار تعیین‬            ‫باشد‪ .‬با این نقطه نظر اما چپگرایی از پایههای آرمانگرای‬      ‫دو عنصر اصلی در این جریان وجود داشت‪ .‬اولین مورد‪،‬‬
‫کننده دموکراسی باید دقت کرد‪ .‬دموکراسی عبارت است از‬         ‫انترناسیونالیستی خود فاصله بسیار میگیرد‪ .‬در حالی که‬         ‫بحران در بازار مسکن ایالات متحده در سالهای ‪۲۰۰۷‬‬
‫رفتار یکسان با همه مردم‪ -‬از نظر قدرت‪ ،‬از نظر توزیع‪ ،‬از‬     ‫بخشی از جریان چپ کهنه و منسوخ نیز هنوز آرمان خود‬            ‫تا ‪ ۲۰۰۸‬بود که مفسران سراسر جهان را بر آن داشت تا‬
‫نظر فرصت برای تحقق اهداف شخصی‪ .‬نژادپرستی روش‬               ‫را در پایان نظم سیاسی جهانی جستجو میکند که جهان‬             ‫وجود نوعی «بحران» را در سیستم جهانی تشخیص دهند‪.‬‬
‫اصلی تمایز بین کسانی است که حقوق (یا حقوق بیشتری)‬          ‫سرمایهداری آنرا رهبری میکند‪ .‬در مواردی چپ جهانی‬             ‫دوم‪ ،‬ظهور اقتصادی و ژئوپلیتیک اقتصادهای «در حال‬
‫دارند و دیگرانی که اصلاً حق ندارند (یا حقوق کمتری‬          ‫نیز دستان خود را در دست اسلامگرایی سیاسی قرار داده‬          ‫ظهور»[‪ ]ix‬به ویژه‪ ،‬اما نه فقط به اصطلاح کشورهای‬
‫دارند)‪ .‬نژادپرستی مشخص میکند که کدام گروه در کدام‬          ‫است تا با مدد آن بتواند امپریالیسم را به زانو درآورد‪( .‬این‬  ‫بریکس (برزیل‪ ،‬روسیه‪ ،‬هند‪ ،‬چین و آفریقای جنوبی) بود‪.‬‬
‫دسته قرار دارد و بطور همزمان یک توجیه خاص برای این‬         ‫پاراگراف از سوی نگارنده این مقاله به بحث اصلی اضافه‬         ‫این دو موضوع با هم منجر به یک بحث عمومی در مورد‬
                                                                                                                       ‫شکاف ثروت عظیم در میان دارا و ندار‪ ،‬و همچنین در‬
                             ‫عمل ارائه میدهد‪.‬‬                                                ‫شده است)‪.‬‬                 ‫مورد آینده تسلط ژئوپلیتیک جوامع شمال و عدم اطمینان‬
‫ششم‪ ،‬جهان را از کالایی شدن باید نجات داد‪ .‬کالاییزدایی‬      ‫بنابراین درست است که سیستم جهانی در آستانه نوعی‬             ‫در بین مفسران در مورد چگونگی ارزیابی این رویدادها‬
‫مشکل اساسی در سیستم سرمایهداری و مالکیت خصوصی‬              ‫هرج و مرج قرار گرفته اما این نه تنها باید به عنوان‬          ‫شد‪ .‬آیا باید آن را یک تغییر اساسی بدانیم یا به عنوان یک‬
‫نیست که صرفاً یک وسیله است‪ ،‬بلکه کالاسازی است که‬           ‫یک مشکل بلکه یک فرصت تلقی شود تا چپ بتواند در‬               ‫دستانداز گذرا در صحنه اقتصادی و ژئوپلیتیک جهانی‬
‫عنصر اساسی در انباشت سرمایه است‪ .‬تاریخ نظام جهانی‬          ‫جهت استقرار عدالت اجتماعی از آن بهره گیرد‪ .‬تقریباً تمام‬     ‫در نظر گیریم؟ جنبشهای ضدسیستم و طرفداران آنها به‬
‫مدرن‪ ،‬همواره تاریخ کالاییسازی در حال گسترش بوده‬            ‫دورههای مشابه از هرج و مرج سیستم در تاریخ جهان‬              ‫همان اندازه در مورد چگونگی ارزیابی بحث درباره نابرابری‬
‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬حتی امروز‪ ،‬نظام جهانی سرمایهداری‬          ‫شرایطی برای یک نظم جدید جهانی را چه خوب و چه‬                ‫و ظهور کشورهای «در حال ظهور» دوگانگی داشتند‪.‬‬
‫کاملاً کالایی نشده است‪ ،‬هرچند تلاشهایی برای این کار‬        ‫بد فراهم کردهاند‪ .‬اینکه آیا ما در جهانی دموکراتیک‪،‬‬          ‫همچنین بحثهای حادی در درون هماندیشی جهانی‬
                                                           ‫صلحآمیزتر و آزادتر زندگی خواهیم کرد یا نه‪ ،‬بستگی به‬         ‫اجتماعی در مورد موفقیتها و شکستهای آن به وجود‬
                                   ‫وجود دارد‪.‬‬              ‫چگونگی گسترش مبارزات جاری علیه انحصارگری در‬                 ‫آمد‪ .‬در این شرایط است که جنبشهای ضد سیستم اکنون‬
‫هفتم‪ ،‬همیشه باید به یاد داشت که ما در دوران گذار‬                                                                       ‫با چند معضل جدی روبرو هستند‪ .‬اولین مورد این است‬
‫از سیستم جهانی موجود به سوی چیزی متفاوت زندگی‬                                          ‫سالهای آینده دارد‪.‬‬              ‫که آیا با صراحت وجود یک بحران ساختاری سرمایهداری‬
‫میکنیم‪ .‬بنابراین نباید درگیر در لفاظیهای مربوط به‬          ‫در نهایت والرشتاین معتقد است‪ ،‬چپ جهانی برای اینکه‬           ‫تاریخی را به رسمیت بشناسند یا نه‪ .‬دوم اینکه اولویتهای‬
‫جهانی شدن شویم‪ .‬نه تنها آلترناتیوها وجود دارند‪ ،‬بلکه تنها‬  ‫نقشی در این مبارزه قدرت دگرگون کننده داشته باشد و‬           ‫فعالیتهای کوتاهمدت و میانمدت آنها چه باید باشد‪.‬‬
‫جایگزینی که وجود ندارد‪ ،‬ادامه ساختارهای کنونی ماست‪.‬‬        ‫آیندهای دموکراتیک و آزادتر تولید کند‪ ،‬باید بر بحران خود‬     ‫قابل توجه ترین نکته در مورد جنبشهای ضد سیستم در‬
                                                           ‫غلبه کرده و به بازیگر اصلی بینالمللی در این مبارزه تبدیل‬    ‫دهه دوم قرن بیست و یکم این است که چگونه میتوان‬
‫*دکتر محمود مسائلی استاد بازنشسته روابط و حقوق‬             ‫شود‪ .‬برای این منظور چند پیشنهاد توسط والرشتاین مطرح‬
‫بینالملل‪ ،‬دانشگاههای آتاوا و کارلتون و دبیرکل اندیشکده‬                                                                                           ‫تغییراتی به وجود آورد‪.‬‬
‫بینالمللی نظریههای بدیل با مقام مشورتی دائم نزد ملل‬                                           ‫شده است‪:‬‬
                                                           ‫اول ارتقای روحیه پورتو آلگره‪ .‬این روحیه چیست؟ منظور‬                         ‫بحران بینالمللیگرایی جریان چپ؟‬
                                        ‫متحد‬               ‫گرد هم آمدن به شیوهای غیر سلسله مراتبی از خانواده‬           ‫آنچه باید مورد دقت قرار گیرد‪ ،‬استراتژیهای چپ جهانی‬
‫(‪]vi[ World Social Forum )WSF‬‬                              ‫جهانی جنبشهای ضد سیستم و عدالت جهانی حول یک‬                 ‫در طول سالهای گذشته در رابطه با بحران ساختاری‬
‫‪]vii[ Association pour la Taxation des Transactions‬‬        ‫برنامه حداقلی مشترک است‪( :‬الف) شفافیت فکری بیشتر‪،‬‬           ‫سیستم جهانی است‪ .‬قبلا توضیح داده شد که چپ جهانی‬
‫‪financières et pour l’Action Citoyenne )Association‬‬        ‫(ب) اقدامات ستیزهجویانه مبتنی بر بسیج مردمی که بر‬           ‫سه مرحله موفقیتآمیز در کارنامه خود دارد‪ .‬اول ظهور‬
‫‪for the Taxation of financial Transactions and Cit-‬‬        ‫زندگی آنها تأثیر مفید و مثبت بگذارد‪( ،‬ج) اصرار همزمان‬       ‫زاپاتیستا در سال ‪ ،۱۹۹۴‬دوم موفقیت در سیاتل‪ ،‬و سومین‬
‫‪izen’s Action‬‬
‫(‪]viii[ World Economic Forum )WEF‬‬                                     ‫بر پیگیری تغییرات اساسیتر و بلندمدتتر‪.‬‬
‫[‪ ]ix‬نگاه کنید به کانادا و چالشهای جهانی شدن و توسعه‬       ‫دوم تاکتیکهای دفاعی انتخاباتی موثر‪ .‬اگر چپ جهانی‬
‫بینالملل از این نویسنده‪ .‬این کتاب که به عنوان دومین کتاب‬
‫درسی برتر در علوم اجتماعی توسط ناشران آمریکای شمالی‬
‫انتخابشد‪،‬توسطانتشاراتدانشگاهاتاوابهچاپرسیدهاست‪.‬‬
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26