روزنامه «جهان صنعت» با انتشار گزارشی از کمبود دارو نوشته میانگین ذخایر داروهای حیاتی در برخی استان‌ها کمتر از دو تا سه هفته است و این یعنی حتی بدون تشدید جنگ، زنجیره دارویی کشور در لبه بحران ایستاده است.
کمبود دارو طی یک سال گذشته و در پی حذف گام به گام ارز ترجیحی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی به مرحله بحرانی رسیده است. گزارش‌های مختلف از کمبود ۸۰۰ قلم دارویی در کشور خبر داده و کارشناسان معتقدند وضعیت تولیدکنندگان صنعت داروسازی نیز به دلیل عدم تأمین مالی به شدت شکننده است.
مقامات دولتی و اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی اما ادعا دارند کمبودی در زمینه دارو و شیرخشک وجود دارد و اوضاع تحت کنترل است.
کمبود دارو و شیرخشک به ویژه در طول دو هفته جنگ اسراییل و جمهوری اسلامی بیش از پیش نمایان شد اما برخی مقامات حکومتی مدعی هستند کمبود دارو تنها در شهرهایی که با موج مسافران جنگزده روبرو شدند نمایان بود.
منصور علیمردانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درباره موضوع کمبود دارو و شیر خشک گفته که «ممکن است اختلالاتی به صورت موقت در برخی نقاط به خاطر جابجایی جمعیت یا نگرانی‌های عمومی ایجاد شده بحضور ششد، اما این اختلالات واقعی نبوده و اکنون کشور در آماده‌ترین شرایط دارویی و ملزومات مصرفی قرار دارد.»
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی افزوده «در بودجه ۱۴۰۴ عدد مشخصی برای تأمین ذخایر شش‌ماهه دارو و شیر خشک تعیین شده و با یک میلیارد دلاری که از سوی مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ملی اختصاص یافته، ما در بهترین شرایط ممکن قرار داریم.»
منصور علیمردانی همچنین نوشته «آنچه باعث نگرانی مقطعی شد، بیشتر ناشی از اضطراب عمومی مردم بود و در شهرهایی که از شهرهای دارای ریسک بالای حمله به مناطق امن‌تر مهاجرت صورت گرفت.»
این در حالیست که همزمان برخی دیگر از رسانه‌های حکومتی در گزارش‌هایی میدانی کمبود برخی اقلام دارویی ضروری را بازتاب دادند.
برای نمونه کمبود شدید داروهای مربوط به پیوند کلیه در روزهای گذشته به تهدیدی علیه جان بیماران پیوندی تبدیل شد اما سازمان غذا و دارو مدعی شده داروهای ساخت داخل در دسترس است و بیماران به جای داروی خارجی که با کمبود روبروست از داروهای ساخت داخل کشور استفاده کنند.
سازمان غذا و دارو اعلام کرده بخش عمده‌ای از داروهای مورد نیاز این بیماران دارای نسخه‌های تولید داخل با کیفیت و تأیید شده هستند که تأمین آنها همواره در اولویت بوده و در حال حاضر نیز در بازار دارویی کشور به میزان کافی موجود است. در عین حال، واردات برندهای خاص نیز در دستور کار سازمان قرار دارد.
این سازمان افزوده در مواردی که برخی بیماران یا پزشکان بر استفاده از برندهای خاص وارداتی اصرار دارند، این موضوع ممکن است ناشی از عادت درمانی یا تفاوت‌های جزئی در فرمولاسیون دارو باشد. با این حال، بررسی‌های علمی و بالینی نشان می‌دهد که داروهای تولید داخلِ تأیید شده، از نظر اثربخشی تفاوت معناداری با نمونه‌های خارجی ندارند.
بر خلاف ادعای برخی مقامات حکومتی، کمبود دارو جدی است؛ سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی دو روز پیش با تأیید خبر کمبود برخی اقلام دارویی گفته شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا متشکل از مسئولان دولت، قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی برای حل بحران کمبود دارو وارد عمل شده‌اند.
او ابراز امیدواری کرده بحران کمبود دارو به زودی مدیریت شود: «ان‌شاءالله با پیگیری‌های انجام‌شده، شاهد سامان‌دهی مجدد توزیع داروهای خاص از جمله داروهای بیماران پیوندی خواهیم بود.»
روزنامه «جهان صنعت» نیز در گزارشی از وضعیت بحرانی کمبود دارو خبر داده و اعلام کرده بر اساس گزارش‌های میدانی و داده‌های تخصصی، میانگین ذخایر داروهای حیاتی در برخی استان‌ها کمتر از دو تا سه هفته است و این یعنی حتی بدون تشدید جنگ، زنجیره دارویی کشور در لبه بحران ایستاده است.
این روزنامه تأکید کرده «اگر امروز، مدیران مسئول از واژه «بحران» پرهیز می‌کنند، این صرفا یک انتخاب واژگانی نیست بلکه تأخیری خطرناک در پذیرش واقعیتی است که ممکن است فردا بسیار دیر شده باشد.»
در این گزارش آمده بحران دارویی اگرچه در ظاهر یک معضل بهداشتی است اما در بطن خود تهدیدی چندوجهی برای انسجام اجتماعی، پایداری اقتصادی و حتی امنیت ملی محسوب می‌شود. کاهش دسترسی به داروهای حیاتی به‌ویژه در شرایط جنگ یا تحریم، مستقیما منجر به تشدید بیماری‌های مزمن، افزایش مراجعات بیمارستانی و اختلال در عملکرد سامانه‌های بیمه و درمان می‌شود. در چنین وضعیتی نه تنها سلامت عمومی آسیب می‌بیند بلکه نارضایتی اجتماعی و فشار روانی در جامعه نیز افزایش می‌یابد. این بحران در مقطع‌هایی مانند جنگ ۱۲روزه اخیر، تنها یک مسئله درمانی نبود بلکه به یکی از گسل‌های حساس ثبات اجتماعی بدل شد.
«جهان صنعت» تأکید کرده که «دارو، برخلاف تصور رایج، تنها یک کالا نیست بلکه حامل اعتماد عمومی به حاکمیت در تأمین نیازهای اولیه و حیاتی مردم است. هر اختلال در این زنجیره، مستقیما سرمایه اجتماعی را فرسایش می‌دهد و ظرفیت تاب‌آوری ملی را تضعیف می‌کند.»
روزنامه «جهان صنعت» افزوده «در چنین شرایطی وجود یک شبکه ذخایر دارویی استراتژیک، چرخش کنترل‌شده موجودی و فرماندهی هوشمند در مدیریت بحران دارویی، نه فقط به معنای مدیریت سلامت بلکه به‌عنوان یکی از بازوهای حفظ امنیت ملی باید تلقی شود. این حقیقتی است که اگر در سطوح کلان تصمیم‌سازی نادیده گرفته شود، بحران‌های آینده نه‌تنها به نظام سلامت بلکه به بنیان‌های اجتماعی کشور ضربه خواهند زد.»
علی خضریان نماینده مجلس شورای اسلامی نیز پیشتر و در اردیبهشت‌ماه امسال در نامه‌ای سرگشاده به نصرالله پژمان‌فر رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی نسبت به پیامدهای امنیتی کمبود دارو در کشور هشدار داده بود.
علی خضریان در این نامه نوشته بود که «با وجود ادعای مسئولان مبنی بر «جلوگیری از کمبود دارو» و افزایش قیمت به این بهانه، طبق اعلام خودشان ۴۷۰ قلم دارو با کمبود مواجه شد! اظهارات تکان دهنده مدیر کل داروی سازمان غذا و دارو در یک سخنرانی عمومی که گفته است: «نظام کمبود دارو ایجاد کرده! اگر داروی ضدسرطان نباشد چه می‌شود؟ بیمار سرطانی می‌میرد و می‌گویند بهتر است یک غرغر کم شود؟!» نه تنها بیانگر بی‌تفاوتی نسبت به جان مردم است، بلکه اقدامی آشکار علیه امنیت ملی محسوب می‌شود.»
