بیش از سه هفته پس از آغاز خیزش سراسری در ایران اعتراضات با وجود سرکوب و قطع اینترنت و بازداشتها همچنان ادامه دارد و حکومت با زور اسلحه و باتوم حریف مردم نشده است.
شمار زیادی از تحلیلگران معتقدند اعتراضات در ایران مؤلفههای یک انقلاب را دارد و بعید نیست به «سرنگونی» جمهوری اسلامی منتهی شود. حتا حامیان نظام با اشاره به وخیم بودن اوضاع میگویند «در گردنههای نفسگیر جنگ حق و باطل قرار داریم!» که البته خودشان را «حق» و مردم و حقوق آنان را «باطل» میدانند.
در این میان، لابیگران جمهوری اسلامی خارج از ایران به شدت در تلاشاند تا بگویند آنچه در ایران در حال وقوع است یک انقلاب نیست و به سرنگونی رژیم منتهی نخواهد شد. آنها برخلاف شعارها و خواست مردم ایران برای سپردن جمهوری اسلامی به تاریخ، حتا روایتسازی میکنند تا فضای بینالمللی را که به شکلی کمسابقه علیه رژیم و به سود مردم است، در مسیر عکس تغییر دهند.
امیلی شرادر کنشگر اسرائیلی میگوید «در حالی که مردم ایران در خیابانها برای سرنگونی رژیم اسلامی مبارزه میکنند، در این زمان نایاک لابی نظام آخوندی در آمریکا در حال لاپوشانی و تقلیل دادن انقلاب مردم ایران به اصلاحات است.»
Here’s what you need to know about the #Iran regime’s lobby in the US, NIAC.
Regime change, not reform! #mahsaamini #iranrevolution pic.twitter.com/zVLmKahbPN
— Emily Schrader – אמילי שריידר امیلی شریدر (@emilykschrader) October 9, 2022
پت تاکر مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای مؤسسه «اکونومیست اینتلیجنس یونیت» نیز به سیانبیسی میگوید: «منتظر باشید که اعتراضات ضد حکومتی در ایران همچنان ادامهدار باشد و با بدتر شدن اوضاع اقتصادی و تشدید محدودیتهای اجتماعی ابعاد آن گستردهتر و خشم عمومی تشدید شود.»
او که سابقاً از حامیان معامله اتمی آمریکا با جمهوری اسلامی بوده و دیدگاههایش حتا در خبرگزاریهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز بازتاب داشت به سیانبیسی گفته این اعتراضات که با زور مقابل آن ایستادهاند وابستگی جمهوری اسلامی به سپاه پاسداران را افزایش خواهد داد.
مارک دوبوویتز مدیر بنیاد دفاع از دموکراسیها: «اگر اعتراضات به اعتصاب عمومی تبدیل شود، روزهای رژیم را میتوان شمرد».
کایلی مور- گیلبرت گروگان سابق رژیم: «ترس جوانان شجاع ایران از رژیم ریخته. دهههشتادیها از رژیم پیر پدرسالار نمیترسند».#اعتصابات_سراسریhttps://t.co/RDfjtYuGGZ pic.twitter.com/2B6Lssb9G0
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 11, 2022
سوزان مالونی معاون مدیر برنامه سیاست خارجی در مؤسسه «بروکینگز» که از حامیان سیاستهای غربستیزانه جمهوری اسلامی است میگوید، «در سالهای اخیر [بارها] شاهد اعتراضات مردم در ایران به خاطر نارضایتی اقتصادی بودیم. اعتراضات عمدتاً توسط طبقه کارگر و طبقه متوسط رو به پایین هدایت میشوند.»
سوزان مالونی که از حامیان سیاستهای جمهوری اسلامی و مخالف فشارهای بینالمللی علیه ملاهاست و دیدگاههای او در رسانههای حکومتی نیز بازتاب دارد معتقد است «نقطه عطف این جنبش اجتماعی که در ایران جریان گرفته این است که حتا با وجود سرکوبهای شدید ظرفیت گسترش و تداوم دارد، اما بعید است که به یک جنگ داخلی تبدیل شود.»
با وجود اینکه مردم در ایران بیشتر از اعتراضات گذشته با نیروهای امنیتی رژیم درگیر شدهاند اما سوزان مالونی نسبت به دورنمای تغییر رژیم ابراز تردید میکند. دلیل او اینست که «جمهوری اسلامی یک حکومت دینی است و اهرمهای قدرت را در دست دارد و از حمله صدام حسین در سال ۱۹۸۰ و شیوع کرونا و تمام ناآرامیهای ۴۳ ساله گذشته جان سالم به در برده است!»
اعتراضات ادامه دارد؛ بچههای قم! بچههای قم!
منطقه نیروگاه قم
سهشنبه ۱۹ مهرماه ۱۴۰۱#مهسا_امینی #سنندج #زاهدان pic.twitter.com/jW1otbkqrd— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) October 11, 2022
از سوی دیگر، صنم وکیل عضو مؤسسه سلطنتی امور بینالملل «چتم هاوس» گفته «جوانان ایران چندین دهه به خاطر سوء مدیریت اقتصادی و تحریمهای بینالمللی ناامید شدهاند و علی خامنهای را مسئول میدانند… دوران ناآرامی گذشته و خشم و التهاب شدیدی که در اعتراضات کنونی دیده میشود میتواند به چیزی ختم شود یک چالش بسیار دشواری برای جمهوری اسلامی خواهد بود.»
صنم وکیل معتقد است «جوانان در ایران هیچ عدالت اقتصادی را نمیبینند و امیدی به آینده ندارد و این مسئله خشم گستردهای را برانگیخته است که با خشونت در خیابانها سرازیر میشود.»
شبکه سیانبیسی نیز با اشاره به افزایش تورم و بیکاری در ایران مینویسد «کاهش احتمال دستیابی به معامله اتمی به این معناست که تحریمهای اقتصادی جمهوری اسلامی همچنان بر اقتصاد ایران تأثیر خواهد گذاشت.»
جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد در «ویرجینیا تک» میگوید: «شکی نیست که زیربنای اعتراضات در ایران مسائلی فراتر از حجاب اجباری است.»
صالحی اصفهانی میگوید «آنچه تحمل شرایط بد اقتصادی را برای جوانان سختتر میکند این است که میبینند سوادشان از آنهایی که حکومت را به دست دارند بیشتر است.»
فراتر از این اظهارات موافق و مخالف که در ارتباط با شرایط جامعه ایران مطرح میشوند، حضور جوانان و حتا کودکان زیر ۱۸ سال و دانشآموزان مدارس به ویژه دختران از یکسو و شعارهای بدیع و ابتکارات بیبدیل معترضان در بیان خواستها و تمایلات آنان، پیامهای بسیار روشنتری از آن دارد که بتوان شجاعت و جسارت معترضان را که تا پای از دست دادن زندگی پیش میروند به حساب «اصلاحات» یا «تحول» یا «معیشت» و یا «حجاب اجباری» نوشت! آنها، زن و مرد، پیر و جوان، در سراسر ایران، با صدای بلند فریاد میزنند که حقوق برابر زنان، زندگی، آزادی و میهن و آبادی میخواهند! دقیقا همان حقوق و تعلقاتی که جمهوری اسلامی زیر پا گذاشته و با هیچ اصلاح و تحولی قادر به تأمین آنها نیست. به همین دلیل با ترس و نگرانی شمشیر را علیه همه مردم از رو بسته است.