نمادهای بورس در ایران همچنان قرمز هستند و در ریزش شاخص و خروج پول حقیقی از بازار سرمایه با سرعت بالایی در جریان است. سرمایه‌گذاران می‌گویند مدیر سازمان بورس پاسخگو نیست.
بازار بورس ایران روزهای پیاپی با ریزش روبرو بوده و این ریزش‌ها امروز سه‌شنبه ۱۶ امرداد ۱۴۰۳ نیز ادامه داشته است. امروز، سه‌شنبه ۱۶ امرداد، شاخص کل بورس تهران حدود ۲ هزار واحد ریزش کرد و در ارتفاع ۲ میلیون و ۲ هزار و ۵۸۰ واحدی قرار گرفت.
شاخص کل هم‌وزن بورس، نیز با ریزش ۸۳۳ واحدی در ارتفاع ۶۳۵ هزار و ۲۵۷ واحدی قرار گرفت. شاخص کل فرابورس ایران در پایان معاملات بازار سرمایه با ریزش ۱۱ واحدی در ارتفاع ۲۰ هزار و ۷۱۱ واحدی قرار گرفت؛ ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران به ۱۰ همت و ۹۸۶ میلیارد تومان رسید.
همچنین امروز، سه‌شنبه ۱۶ امرداد، رقمی معادل ۴۹۱ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد.
خروج پول حقیقی از بازار بورس در روزهای گذشته سرعت گرفته به طوری که سهامداران حقیقی روز شنبه هزار و ۴۵۸ میلیارد تومان که معادل ۲۴ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار می‌شود را از بورس خارج کردند. یکشنبه هم دو میلیون و ۲۱۷ هزار دلار دیگر به همین ترتیب از بازار سرمایه بیرون رفت.
مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار کاهش دامنه نوسان را چاره‌ساز کنترل بحران بورس دانسته بطوری که از دیروز، دوشنبه ۱۵ امرداد، بازار سرمایه با دامنه نوسان مثبت و منفی یک درصد فعال بوده و این روند تا آخر هفته ادامه دارد.
تلاطم شدید در بازار بورس اما در روزهای گذشته سبب اعتراضاتی نیز شده است. در روز شنبه ۱۳ امرداد معامله گران تالار بورس تهران در اعتراض به وضعیت قرمز بازار دست از معامله بکشند و میز کار خود را ترک کنند.
روز گذشته نیز ده‌ها تن از سرمایه‌گذاران بورس در مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تجمع کردند و با مدیران بورس سخن گفتند.
درباره نتیجه این اعتراض و البته مذاکره، حسین مریدسادات کارشناس بازار سرمایه که یکی از معترضان به وبسایت «تجارت نیوز» گفته «روز گذشته، به دنبال فراخوانی که از سوی دوستان و همکاران به عمل آمده بود، همگی در مقابل سازمان بورس گرد هم آمدیم و درخواست کردیم جلسه‌ای با آقای عشقی رئیس سازمان داشته باشیم. متاسفانه ایشان مانند گذشته پاسخگو نبودند؛ اما با فشاری که آوردیم، موفق به ملاقات با آقای معصومی خانقاه شدیم.»
این کارشناس بازار سرمایه افزوده که «در این جلسه، کلیه گلایه‌های خود را مطرح کردیم؛ از جمله مهم‌ترین شکایات ما این بود که مدیریت کنونی سازمان به نظر می‌رسد بازار را به سمت پایین هدایت می‌کند. نحوه معاملات در روز چهارشنبه و شنبه باعث شد سهامداران در صندوق‌ها دو منفی ۱۰ درصدی بخورند که در واقع منفی ۲۰ درصدی است. بعد هم تبدیل بازار به وضعیتی مانند گروگانگیری مالی به دلیل محدودیت دامنه نوسان رخ داد که از جمله مسائل مطرح‌شده در جلسه بود.»
او در ادامه گفته «ما بر این باور بودیم که تصمیم‌گیری درباره محدودیت دامنه نوسان مناسب نبوده و راه‌حل بهینه‌ای برای حل این مشکل وجود داشته است. ما پیشنهادی دادیم مبنی بر اینکه دامنه نوسان همچنان باز بماند اما حجم مبنا به میزان ۱۰ برابر افزایش یابد.»
این فعال بازار سرمایه همچنین گفته «در جلسه‌ای که با آقای معصومی خانقاه داشتیم، ایشان اذعان کردند وضعیت کنونی بازار مناسب نیست و گفتند درد اصلی بازار، کمبود پول است. ایشان اشاره کردند که در تلاش‌اند با جمع‌آوری نقدینگی، به بازار کمک کنند.»
به گفته حسین مریدسادات «بازار برای رفع مشکلات نیازمند تأمین ۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه است و تا زمانی که این نقدینگی برای آن تامین نشود وضعیت بازار به همین شکل خواهد بود.»
او همچنین افزوده که «به نظر می‌رسد بازار در بدترین شرایط خود در ۱۰ سال گذشته قرار دارد. امیدواریم توانسته باشیم صدای سهامداران را به گوش مسئولان برسانیم و در روزهای خوب هم کنار مردم باشیم.»
بورس و مصائب آن به تیتر اصلی خیرهای اقتصادی ایران تبدیل شده است. روزنامه «دنیای اقتصاد» در مطلبی نوشته بازار سرمایه طی سه سال اخیر بیش از پیش با چالش‌های جدی مواجه بوده که همگی موجب ایجاد نیروی دافعه برای اقبال سرمایه‌گذاران به این بازار شده‌اند.
«دنیای اقتصاد» این چالش‌ها را مواردی چون قیمت‌گذاری دستوری و بی‌‌‌‌اعتنایی به ساز و کار بازار در تخصیص بهینه منابع، شکاف قابل توجه میان نرخ‌های رسمی و بازار آزاد و توزیع رانت از محل نرخ‌های ارز چندگانه، عدم همسویی میان سیاست‌های اقتصادی و ایجاد سردرگمی در فعالان اقتصادی با ارائه سیگنال‌های متناقض شده است.
در این مطلب آمده «انباشت مطالبات شرکت‌های بورس از دولت و ایجاد مشکل سرمایه در گردش و افزایش هزینه تامین مالی آنها با اعمال سیاست‌های پولی انقباضی و افزایش ناگهانی نرخ بهره به بالای ۳۰ درصد، تعدد تغییرات در دستورالعمل‌ها و مصوبات موثر بر صنایع و اخذ تصمیمات خلق‌الساعه، ناترازی انرژی و قطعی برق صنایع در فصل تابستان و قطع گاز آنها در زمستان و نیز انتصابات و دخالت‌های سلیقه‌‌‌‌ای و نامناسب توسط نهادهای دولتی و نهادهای عمومی در شرکت‌های زیرمجموعه موجب‌شده تا بطور مستمر شاهد خروج منابع از بازار سرمایه باشیم.»
«دنیای اقتصاد» تأکید کرده که چالش‌های فوق در سال‌های اخیر موجب شده تا متوسط حاشیه سود خالص صنایع از بیش از ۲۸ درصد در زمستان ۱۳۹۹ به حدود ۱۲ درصد در زمستان ۱۴۰۲ کاهش یابد که عملا توجیه‌‌‌‌پذیری سرمایه‌گذاری مولد در کشور از بین رفته است.
در پایان مطلب «دنیای اقتصاد» آمده این کاهش در حاشیه سود سبب شده تا ضمن از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سهام، همزمان با کاهش ۵۰ درصدی ارزش دلاری کل بازار سهام طی همین بازه زمانی، بیش از ۱۳۵ هزار میلیارد تومان پول توسط اشخاص حقیقی از این بازار خارج‌شده و به سمت سایر بازارهایی نظیر ارز، طلا و مسکن گسیل شده یا از کشور خارج شود، در حالی که اقتصاد ایران از زمان اوج شاخص کل بورس تهران در سال ۱۳۹۹ تا به امروز تورم‌های بالایی را تجربه کرده، این شاخص در حال حاضر در سطحی پایین‌تر از مقدار آن در مرداد ماه آن سال قرار دارد.
وبسایت «فرارو» نیز نوشته بورس در قیاس با مدت مشابه سال قبل دستاوردی نداشته است. اگر بخواهیم اوضاع را نسبت به ابتدای سال بررسی کنیم، باز هم بوی شکست به مشام می‌رسد. تا الان بطور متوسط ۱۱ درصد ارزش دارایی سهامداران جلوی چشمشان دود شده و به هوا رفته، اما آنها حتی قادر نیستند برای خروج از بورس تصمیم بگیرند.
شهاب خدابخشیان کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرگزاری «ایسنا» با اشاره به اینکه بازار بورس بازتابی از اقتصاد واقعی کشور است، گفته «ریزش‌های روزهای کاری اخیر بورس به خاطر ریسک سیستماتیک ناشی از اتفاق‌های سیاسی است.»
عدم جلب حمایت نظر سرمایه‌گذاران از سوی مسعود پزشکیان و تیم‌اش، تنش‌آفرینی جمهوری اسلامی در منطقه و خطر جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، در بن‌بست قرار داشتن مذاکرات هسته‌ای و پابرجایی تحریم‌ها، انتظارات تورمی به دلیل بحران‌های ساختاری اقتصاد و کسری بودجه، از جمله مواردی هستند که از نظر کارشناسان علت ریزش‌های روزهای گذشته بازار بورس هستند.
در همین رابطه شایان آرانی کارشناس بازار سرمایه معتقد است که اگر بورس ایران در این شرایط مثبت می‌شد جای سؤال داشت!
به گفته این کارشناس، بازار سرمایه نسبت به اخبار و هیجان‌ها واکنش نشان می‌دهد که این امر در عرضه و تقاضا نمایان می‌شود. او افزوده که یقینا در همه جای دنیا نیز وقتی دورنما و فضای مرتبط با سرمایه‌گذاری توام با ابهام می‌شود فعالان اقتصادی به سمتی سوق پیدا می‌کنند که بتوانند ارزش دارایی‌های خود را حفظ کنند.
شایان آرانی افزوده که در وقایع سیاسی افراد سعی می‌کنند منابع مالی خود را به سرمایه‌هایی همچون طلا و مسکن و ارز تبدیل کنند تا ارزش آن حفظ شود و این جریان طبیعی در فعالیت‌های اقتصادی به شمار می‌رود.
او همچنین گفته با توجه به اتفاقات سیاسی اخیر بازار سرمایه اکثر کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز تحت تاثیر این موضوع بودند و اگر بورس ایران در این شرایط مثبت می‌شد جای سئوال می‌داشت!
