بسیاری از داروخانه‌های ایران به دلیل سیاست‌ها نادرست جمهوری اسلامی در حوزه دارو و درمان در آستانه ورشکستگی قرار دارند. کمبود دارو از جمله در داروهای شیمی درمانی و انسولین به مرز هشدار رسیده و یک فعال صنفی حوزه دارو اعلام کرده همه داروها درگیر کمبود هستند.
بابک رضازاده عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از سیاست‌های وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، از ورشکستگی شمار زیادی از داروخانه‌ها خبر داده است.
سازمان غذا و دارو امرداد امسال ابلاغیه‌ای عجیب درباره صدور مجوز تأسیس داروخانه برای افراد غیرداروساز و حتی دیپلمه را صادر کرد. با گذشت چند ماه، نتایج آن ابلاغیه نمایان شده و به گفته بابک رضازاده این ابلاغیه داروخانه‌ها را به سمت ورشکستگی برده است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی توضیح داده که «با این شرایط وقتی شخصی پول زیادی دارد اگر ۶ ماه هم فروش نداشته باشد، مشکلی برایش ایجاد نمی‌شود اما جوانی که با تخصص لازم، داروخانه ای تاسیس کرده است، اگر مدتی فروش نداشته باشد، ورشکست می شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که «مجوز تأسیس داروخانه فقط باید به داروسازها داده شود که این کار را در کمیسیون آغاز کرده و در صورت تصویب قانون مجوز تاسیس داروخانه فقط به متخصصین این حوزه داده خواهد شد.»
بابک رضازاده در بخش دیگری از سخنانش به کمبود دارو اشاره کرده و گفته مشکل در زمینه دارو «تحریم» نیست بلکه مشکلات مدیریت بازار دارو است: «هنوز در حوزه داروهای شیمی درمانی خصوصا نسخه خارجی آن کمبود داریم؛ درحالی که مردم بیشتر نسخه خارجی را به دلیل تاثیر بیشتری که دارند خواهان هستند؛ البته مشکل ما تحریم های خارجی نیست بلکه مشکل در مدیریت بازار دارو است.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی افزوده سازمان غذا و دارو «در تولید بعضی از داروها مثل انسولین کوتاهی کرده است درحالی که مردم برای درمان به این دارو نیاز دارند نه زیبایی!؛ بنابراین نیاز به این دارو در کشور شوخی بردار نیست. این سازمان بعضا در جواب انتقادات می گوید که شرکت ها تولید آن را متوقف کرده اند . اما سوال من این است که آیا در دنیا فقط یک شرکت تولید انسولین را بر عهده دارد؟ بخش زیاد انسولین کشور از طریق واردات تامین می شود و ما تولید داخلی کمی داریم؛ لذا مردم در بعضی از شهرهای کوچک مردم برای تهیه یک انسولین به شهرهای بزرگ تر سفر می کنند!»
نگین شایگان فعال صنعت دارو نیز هفته گذشته در گفتگو با وبسایت «انتخاب» گفته بود که کمبود دارو به همه داروها رسیده و هشدار داده بود که «اگر این وضعیت به همین شکل پیش برود، سال دیگه مسکن هم نمی‌توانیم پیدا کنیم.»
این فعال صنفی گفته بود که مواد اولیه عمدتاً از هند و چین می‌آید؛ با مشکلاتی که برای کشور در چند ماه اخیر پیش آمد، ۲ ماه طول می‌کشد که هواپیمایی «ماهان» برای شما یک دارو را از چین بیاورد: «۸۰ درصد بازار داروسازی ما دست تولید داخل است، مواد اولیه عمدتاً از هند و چین می‌آید. ما از چین وارد می‌کردیم، پرواز [هواپیمایی] ماهان و پرواز داخلی چین هم حاضر بود، با مشکلاتی که برای کشور در چند ماه اخیر پیش آمد، چینی‌ها دیگر به ایران نیامدند و صف [هواپیمایی] ماهان در چین به ۲ ماه رسید. یعنی ۲ ماه پول می‌کشد که [هواپیمایی] ماهان برای شما یک دارو را از چین بیاورد. البته واردات از هند به این سختی نیست چون ایران ایر هم پرواز دارد.»
نگین شایگان افزوده بود که «مشکلات کمبود دارو یک مشکل کلی است و نمی‌توان چند نمونه دارو را نام برد. اولین مشکل مسأله‌ی ارز، دوم قیمتگذاری دستوری و سوم مسأله‌ی نقدینگی و طرح دارویار است. در حوزه‌ی ارز اول سال بودجه را یک رقمی تعیین می‌کنند، تا خردادماه هم ارز نمی‌دهند، وقتی ارز می‌دهند تسهیلات بانکی برای خرید ارز وجود ندارد، تغییرات در سازمان غذا و دارو هم زیاد است.»
این فعال صنفی افزوده بود که «نقدینگی در صنعت دارو هم مشکل بسیار زیادی ایجاد کرده است. طرح دارو یار می‌گوید یارانه‌ی دارو را به بیمه پرداخت می‌کنیم و بیمه آن را به داروخانه پرداخت کند تا هزینه‌ها از جیب مردم نرود. بیمه‌ها امسال ۳۰ هزار میلیارد تومان بدهکار هستند در حالیکه سال گذشته ۱۰ هزار میلیارد تومان بود.»
او همچنین گفته بود که «داروخانه‌ها مطالبات دی ۱۴۰۲ را الان می‌گیرند. وقتی داروخانه یکسال عقب باشد، داروخانه و سیستم پخش و داروسازی کشور ورشکست می‌شود. ما خودمان را فریب می‌دهیم که از بیمه استفاده می‌کنیم. بیمه حیاط خلوت دولت است که با آن خرج‌هایش را تأمین کند. سیستم‌های پخش بزرگ بالای ۱.۵ همت و ۵۰۰ میلیارد بدهی دارند. پخش‌های خصوصی کوچکتر هم به نقطه‌ای رفته‌اند که نمی‌توانند بدهی‌هایشان را پرداخت کنند.»
نگین شایگان از تمایل نداشتن تولیدکنندگان دارو به ادامه تولید خبر داده و گفته «در کجای دنیا سازمان غذا و دارو قیمتگذاری دستوری می‌کند؟ وقتی من امروز ریسک ارز و تورم دارم، هر روز برق قطع می‌شود و ارز نیمایی هر روز جا به جا می‌شود، چرا دارو را در طول یکسال باید با یک قیمت بفروشم؟ از آن طرف پول را یکسال بعد با همان حاشیه سود بگیرم. این شرایط باعث شده هیچکس تمایلی به تولید نداشته باشد.»
این فعال داروسازی گفته که برخی شرکت‌های تولید دارو به دلیل عدم پرداخت ارز از سوی وزارت بهداشت دچار بدهی‌های سنگین شده و برخی دیگر نیز به دلیل نبود نقدینگی و مشکل در تأمین مواد اولیه خطوط تولید را موقتا تعطیل کرده و به کارکنان‌شان مرخصی اجباری داده‌اند.
محمدرضا واعظ مهدوی رئیس انجمن اقتصاد سلامت هم به تازگی با انتقاد از سیاست‌های سازمان غذا و دارو گفته «نهادهای نظارتی به تعارض منافع در سازمان غذا و دارو ورود کنند.»
مهدی پیرصالحی رئیس جدید سازمان غذا و دارو است که در دولت مسعود پزشکیان به سِمَت منصوب شد. این انتصاب با واکنش‌هایی روبرو بود. در شرایطی که موافقان معتقد بودند او سالها سابقه فعالیت در حوزه دارو دارد و تجارت او می‌تواند به حل مشکلات کمک کند، منتقدان موضوع «تعارض منافع» را مطرح می‌کردند.
مهدی پیرصالحی عضو هیئت مدیره و سهامدار برخی از شرکت‌های داروسازی از جمله «ثامن» است. برخی کاربران فضای مجازی با استفاده از اطلاعات موجود در سایت رسمی و مربوط به ثبت شرکت‌ها حدود ۱۷ شرکت داروسازی را نام برده‌اند که پیرصالحی در سمت‌های مختلف از ریاست تا نایب رئیسی و عضو عضو هیأت مدیره آنها است!
رضایی کوچی نماینده مجلس شورای اسلامی در واکنش به انتصاب مهدی پیرصالحی که برخی آن را انتصابی رانتی از سوی اصلاح‌طلبان می‌دانند، گفته بود «انتخاب افرادی که در شرکت‌های خصوصی مسؤولیت داشته یا دارند در جایگاه وزیر و معاون وزیر، باعث مفسده می‌شود، فساد آور است و به نظرم حتماً باید سازمان بازرسی و دستگاه‌های نظارتی کنترل کنند.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزوده بود که «دولت باید مسئولینی انتخاب کند که تعارض منافع نداشته باشند. نمی‌شود یک نفر خودش در شرکتی مسئولیت داشته باشد و بعد در جایگاه معاون وزیر یا وزیر بر همان حوزه نظارت کند. این اصلاً تناسبی ندارد و تعارض پیدا می‌کند و حتی دستگاه امنیتی که استعلام افراد رو برای احراز تصدی یک پست می‌دهد باید به این مسئله دقت کنند که مردم همه مسائل را می بینند پس نباید کاری که باعث دلسردی مردم شود.»
محسن جلواتی عضو هیئت مدیره «دیده‌بان شفافیت و عدالت» نیز درباره این انتصاب گفته بود که «آقای پیرصالحی برای این دولت مانند یک هندوانه دربسته نیست. او در گذشته امتحانش را پس داده و از تعارض منافع هم سوءاستفاده کرده است. همچنین سوابق او در برخی از شرکت‌های دارویی مانند شرکت ثامن و داروپخش و… مشهود است.»
به گفته محسن جلواتی «این افراد در قیمتگذاری دارو به شکلی عمل کرده‌اند که چشم ۵۰ نفر از هموطنان به دلیل واردات داروی «اوستین» از کشور ترکیه که با ساک و به‌صورت مسافری و در شرایط نامناسب وارد شده بود، کور شد! داروهای وارد شده به‌صورت غیرقانونی وارد و در چشم مردم تزریق کردند. آنها حتی اصول چشم‌پزشکی را رعایت نکردند.»
به عقیده محسن جلواتی «باید با این مسائل برخورد کیفری شود، فقط برخورد حقوقی و قضایی کافی نیست. ما حامی جان و سلامت مردم هستیم. اسم این وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. سازمان غذا و دارو مأموریت مهم و عظیمی در خصوص امنیت غذایی و دارویی مردم دارد اما میان تعارض منافع و جان و سلامت مردم، تعارض منافع را انتخاب کردند.»
