Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۸۹ (دوره جديد

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1655‬‬
‫جمعه ‪ 30‬نوامبر تا پنجشنبه ‪ 6‬دسامبر ‪2018‬‬

‫قبل ًا آن را آبپاشی کرده بودند‪ .‬درختانی‬ ‫نگاهی به تاریخچه قدیم ‌یترین جاده تهران که جنوب را به شمال شهر وصل می‌کرد‬ ‫پیچ شمیران که نقطه آغاز جاده‬
‫نیز در دو طرف جاده است که بر آن‬ ‫شمیران قدیم بود‪ ،‬یکی از قدیم ‌یترین‬
‫سایه می‌افکنند و در میان آنها در‬ ‫پیچ شمیران را آبیاری می‌کردند‬ ‫محله‌های تهران است که درباره‬
‫هر طرف بوت ‌ههایی از گل سرخ دیده‬ ‫سابق ‌هاش م ‌یتوان د‌هها صفحه مطلب‬
‫م ‌یشود که مثل آبی که در جوی روان‬ ‫تجریش ‪ 117‬سال پیش‬ ‫نوشت‪ .‬به علت رفت و آمد مردم تهران‬
‫باشد‪ ،‬به پیکر درخ ‌تها پیچیده و در‬ ‫از «جاده شمیران» برای دسترسی به‬
‫طلب هوا و آفتاب تا نوک آنها بالا رفته و‬ ‫تهران‪ ،‬سبب توجه دولت وی به این‬ ‫شاه ـ ‪ 1278‬هجری قمری ـ صورت‬ ‫را سپهسالار به کسانی که در سیاست با‬ ‫مسیر اضافه شد‪ .‬سعید نفیسی در‬ ‫آب و هوای بهتر و یا حمل و نقل مواد‬
‫منظره بسیار مفرحی را ترتیب داد‌هاند‪».‬‬ ‫خیابان بود و اراضی فیشرآباد ـ خیابان‬ ‫گرفت‪ .‬اندکی از خیابان سنگفرش شد‬ ‫او یاری م ‌یکردند و دل او را به دست‬ ‫مورد خندق شمالی شهر طهران و‬ ‫غذایی و همچنین تفریح و گردش‪،‬‬
‫سپهبد قرنی فعلی ـ و خیابان ول ‌یعصر‬ ‫و بقیه را ش ‌نریزی کردند‪ .‬این جاده تا‬ ‫م ‌یآوردند‪ ،‬ب ‌یکرایه واگذار م ‌یکرد و‬ ‫پیچ شمیران م ‌ینویسد‪« :‬هنگامی که‬ ‫جاده شمیران‪ ،‬اهمیتی بسزا داشت‪.‬‬
‫جاده جدید شمیران‬ ‫(پهلوی) تا کوه‌های شمال تهران‪،‬‬ ‫س ‌هراه ضرابخانه امتداد داشت و از آنجا‬ ‫آنها در آن م ‌ینشستند‪ .‬به همین جهت‬ ‫بارا ‌نهای تند و سی ‌لآسا م ‌یآمد‪ ،‬خندق‬ ‫بعدها که خیابان ولی‌عصر (پهلوی)‬
‫پس از انقراض سلسله قاجاریه و‬ ‫تماماً بیابان و خالی از سکنه بودند و تا‬ ‫به ‪ 2‬قسمت تقسیم م ‌یشد‪ .‬یک راه به‬ ‫مدتی عارف قزوینی‪ ،‬شاعر و آهنگساز‬ ‫شمالی را آب فرا م ‌یگرفت و از آنجا به‬ ‫شکل گرفت‪ ،‬ترددهای این جاده کمتر‬
‫تخریب برج و باروی شهر و درواز‌هها‪،‬‬ ‫قبل از سال ‪ 1345‬شمسی‪ ،‬با اندکی‬ ‫سلطن ‌تآباد ـ خیابان پاسداران فعلی ـ‬ ‫معروف در آنجا ساکن بود‪ ،‬سپس مدتی‬ ‫سوی جنوب م ‌یرفت‪ ،‬تپ ‌ههایی که در‬ ‫شد‪ ،‬اما جاده قدیم شمیران نامی بود‬
‫برخی از محلات تقریباً ویران شدند و‬ ‫فاصله‌گیری از چهارراه پهلوی به‬ ‫و دیگری به تجریش م ‌یرفت‪ .‬پس از پر‬ ‫هم فرخی یزدی‪ ،‬شاعر و روزنام ‌هنویس‬ ‫دو طرف خند ‌قها بود‪ ،‬مخصوصاً خندق‬ ‫که بر روی این جاده شوسه باقی ماند‪.‬‬
‫بسیاری از خیابان‪ ،‬تسطیح و تعریض‬ ‫بیابا ‌نهای فراخ رسیده و تا اراضی ونک‪،‬‬ ‫کردن خندق شمالی شهر طهران در‬ ‫شمالی شهر‪ ،‬جای امن و ب ‌یدردسر‪ ،‬و‬ ‫کوروش کبیر و دکتر علی شریعتی‪،‬‬
‫شدند و خیابان پهلوی که ابتدا از میدان‬ ‫خبر چندانی از آب و آبادانی نبود‪ ،‬اما در‬ ‫دوران پهلوی اول توسط مردم و همراهی‬ ‫مشهور در آن سکنا داشت‪».‬‬ ‫ب ‌یسرخری به شمار م ‌یرفت و بچ ‌ههای‬ ‫نا ‌مهای بعدی این خیابان طی ‪ 6‬دهه‬
‫را‌هآهن تا تقاطع خیابان امام خمینی‬ ‫طول جاده شمیران گویا دار و درخت‬ ‫بلدیه (شهرداری) که تحت کفالت‬ ‫ییلاق در شمیران‬ ‫کوچه گرد در سراسر روز روی آنها گردو‬ ‫گذشته بوده است و به رغم گذشته‬
‫امتداد یافته بود‪ ،‬تا محل خندق قدیمی‬ ‫نیز کاشته بودند‪ .‬روایت دکتر «فووریه»‬ ‫کریم آقا بوذرجمهری بود‪ ،‬اصطلاح پیچ‬ ‫بازی و تیله‌بازی م ‌یکردند‪ .‬کوچ ‌های‬ ‫بیش از نیم قرن‪ ،‬هنوز هم مردم به‬
‫شهر ادامه یافت و رفته رفته تا میدان‬ ‫پزشک مخصوص ناصرالدین‌شاه از‬ ‫شمیران رواج بیشتری یافت‪ .‬چون تنها‬ ‫هوای محدوده طهران‪ ،‬در ایام تابستان‬ ‫که من اکنون در س ‌هراه سپهسالار در‬ ‫تقاطع خیابان انقلاب (شاهرضا) با‬
‫پهلوی امتداد گرفت و چون جایگزین‬ ‫خیابان خواندنی است‪« :‬راه صاحبقرانیه‬ ‫خیابانی که تا شهریور ‪ 1320‬جنوب‬ ‫به علت آلودگی بیش از حد آب‪ ،‬بسیار‬ ‫آن خانه دارم‪ ،‬به خندق شمالی منتهی‬ ‫خیابان دکتر شریعتی‪ ،‬پیچ شمیران‬
‫بهتری برای جاده شمیران بود‪ ،‬ابتدا‬ ‫از دروازه شمیران است و عشر ‌تآباد‬ ‫تهران را به شمال آن متصل م ‌یساخت‪،‬‬ ‫نامطبوع بود و آب جاری در جو ‌یهای‬ ‫می‌شد‪ .‬در سراسر این خندق لوله‬ ‫م ‌یگویند و حالا قصه این پیچ چه بوده‬
‫نام خیابان «جدید شمیران» را گرفت‬ ‫(محل فعلی اداره نظا ‌موظیفه در خیابان‬ ‫همین خیابان بود‪ .‬مردم از این مسیر با‬ ‫رو باز مورد استفاده عموم مردم قرار‬ ‫آه ‌نهای سیاهی روی پای ‌ههای چوبی‬ ‫که به روزگار ما رسیده است؟ جعفر‬
‫و سپس نام خانواده پهلوی را بر روی‬ ‫سپاه) و قصر قاجار (زندان قصر سابق و‬ ‫طی کردن خیابان شاهرضا و چرخش به‬ ‫م ‌یگرفت و با افزایش گرما‪ ،‬استفاده‬ ‫جا داد‌ه بودند که آب محله را از آن‬ ‫شهری در کتاب طهران قدیم درباره‬
‫آن گذاردند و امروز از میدان را‌هآهن تا‬ ‫باغ موزه فعلی) و ضرابخانه و باروتخانه‬ ‫سمت شمال‪ ،‬به تجریش و سلطن ‌تآباد‬ ‫از آب و هوای خوش مناطق شمالی‬ ‫سوی خندق به این سو م ‌یآورد‪ .‬در‬ ‫محدوده تهران نوشته است‪« :‬خندقی‬
‫پل تجریش‪ ،‬موسوم به خیابان ول ‌یعصر‬ ‫و باغ بزرگ سلطنت‌آباد‪ ،‬همه در‬ ‫م ‌یرفتند و تثبیت نام «پیچ شمیران»‬ ‫تهران‪ ،‬از جمله کارهای رایج مردم در‬ ‫آن سوی خندق‪ ،‬روبروی پیچ شمیران‬ ‫که به دور شهر حفر شده بود‪ ،‬همراه ‪12‬‬
‫است‪ .‬این خیابان به علت دارا بودن‬ ‫طرف دست راست جاد‌هاند‪ .‬نزدیک به‬ ‫طول تابستان بود و تنها راه دسترسی‬ ‫امروز در طرف چپ کوچه مسکونی ما‪،‬‬ ‫دروازه‪ ،‬محدوده تهران را معلوم م ‌یکرد‪.‬‬
‫با ‌غهای متعدد مورد توجه بسیاری از‬ ‫‪ 3‬ساعت طول کشید تا ما به این باغ‬ ‫از آن روزگاران است‪.‬‬ ‫به کو‌ههای شمال شهر‪ ،‬از این جاده‬ ‫خان ‌های نسبتاً متوسط با باغچ ‌های تا‬ ‫بخش شمالی آن ‪ 3‬دروازه داشت به‬
‫بزرگان و متولیان درباری بود و از «باغ‬ ‫رسیدیم‪ .‬این جاده معمولاً پر گرد و‬ ‫جاده پر گرد و خاک‬ ‫میسر م ‌یشد‪ .‬نخستین خیابانی که در‬ ‫انداز‌های با صفا بود‪ ،‬متعلق به محمدولی‬ ‫اسامی دروازه شمیران در حوالی پیچ‬
‫صبا» تا «باغ کاج» در دوران سلطنت‬ ‫خاک است‪ ،‬ولی برای عبور قبله عالم‪،‬‬ ‫وجود کاخ‌های متعدد در عصر‬ ‫فاصله اندکی از شهر به صورت شوسه‬ ‫خان خلعتبری‪ ،‬سپهدار اعظم‪ .‬این خانه‬ ‫شمیران مقابل بیمارستان زنان‪ ،‬دروازه‬
‫قاجاریان در آن شکل گرفت‪ .‬قصر‬ ‫ناصرالدین‌شاه قاجار در شمال شهر‬ ‫درآمد‪ ،‬جاده منتهی به شمیران بود که‬ ‫دولت در چهارراه خیابا ‌نهای سعدی و‬
‫قاجار نیز توسط شاهزادگان قاجاری‬ ‫در پانزدهمین سال سلطنت ناصرالدین‬ ‫شاهرضا و دروازه دیگری که یوس ‌فآباد‬
‫برای فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و‬
‫در باغ عشر ‌تآباد نیز قصر عشر ‌تآباد‬ ‫نام داشت‪».‬‬
‫و استخر و ساختمان‌های هفتگانه‬ ‫مردم برای عبور از خندق شمال‬
‫شهر‪ ،‬هر چند به ‪ 2‬دروازه دولت‬
‫پیرامون آن ساخته شد‪.‬‬ ‫و یوسف‌آباد دسترسی داشتند‪ ،‬اما‬
‫به قدمت تهران‬ ‫دروازه شمیران که در بالا دست محله‬
‫سرچشمه قرار داشت‪ ،‬بهترین محل‬
‫خیابان دکتر علی شریعتی فعلی تا‬ ‫برای عبور از خندق شمالی طهران به‬
‫دهه ‪ 1340‬در بالا دست سه راه زندان‪،‬‬ ‫حساب م ‌یآمد و با عبور از آن‪ ،‬به ابتدای‬
‫چندان دارای آبادانی نبود و اراضی بایر‬ ‫جاده شمیران م ‌یرسیدند‪ .‬چهارپایان‬
‫فراوانی در دو سوی خیابان دیده م ‌یشد‬ ‫منتظر در ابتدای این خیابان شنی‪،‬‬
‫و ساختمان ب ‌یسیم پهلوی و همچنین‬ ‫مسافران را به شمال شهر م ‌یرسانیدند‪.‬‬
‫ساختما ‌نهای در شرف ساخت متعلق‬ ‫اما چرا قبل از شمیران واژه «پیچ» قرار‬
‫به ارتش‪ ،‬اسباب آبادانی این منطقه را‬ ‫گرفت؟ طبق تعریف لغتنام ‌هها‪ ،‬گردش‬
‫فراهم آورد‪ .‬محل کلانتر ‌یسوار هم که‬ ‫به دور خود را «پیچ» م ‌یگویند‪ .‬مردم‬
‫توسط «وتساهل» سوئدی ـ رئیس‬ ‫هم برای رسیدن به ابتدای این جاده‬
‫نظمیه (شهربانی) طهران ـ برای‬ ‫معروف و قدیمی طهران‪ ،‬پس از عبور‬
‫آموزش نظمی ‌هچ ‌یها اختصاص یافته‬ ‫از دروازه شمیران‪ ،‬باید با یک چرخش‬
‫بود‪ ،‬با سواره نظام تربیت شده‪ ،‬امور‬ ‫خود را به ابتدای مسیر م ‌یرساندند‪،‬‬
‫تمشیت دوران اواخر قاجار را بر عهده‬ ‫به همین دلیل این واژه نیز به عنوان‬
‫داشت و سرانجام آن را به ساختمان‬
‫مرکزی و اصلی ستاد ارتش تغییر دادند‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫‪5 39‬‬

‫‪2 5 63 4‬‬ ‫(سودوكو)‬ ‫‪ 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪4 68‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬ـ از سیاستمردان فرهیختۀ دوران‬ ‫‪1‬‬
‫پهلوی و نخس ‌توزیر پیشین ایران ـ‬
‫‪78‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪2‬‬
‫در دهان است‬
‫‪97‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 46‬‬ ‫‪2‬ـ شناسا ـ مؤثر ـ همیشگی‬ ‫‪3‬‬

‫‪81‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪3‬ـ جا شمعی ـ آموختن‬ ‫‪4‬‬
‫‪4‬ـ کوچکترین جزء هر عنصر ـ مرکز‬
‫‪1 2 46‬‬ ‫‪62‬‬ ‫فرماندهی ـ چاشنی ـ همه ما داریم‬ ‫‪5‬‬

‫ـ قعر‬ ‫عمودی‪:‬‬ ‫‪11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1‬‬ ‫‪ 5‬ـ حرف ندا ـ شراب ـ اهل ده‬ ‫‪6‬‬
‫‪ 8‬ـ از قهرمانان شاهنامه‬ ‫‪ 6‬ـ کشوری است ـ باریکه ـ از‬
‫‪1‬ـ اثری از ولفگانگ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬
‫ـ مصالحه و سازش‬ ‫آمادئوس موتسارت‬ ‫فعالی ‌تهای کشاورزی‬
‫‪9‬ـ بیگانه ـ از جواهرات‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 7‬ـ کشوری است ـ ف ّن‬ ‫‪8‬‬
‫‪10‬ـ توان ـ عقاید ـ‬ ‫‪2‬ـ زاری و فغان ـ زبانی‬ ‫‪ 8‬ـ میهمانسرا ـ از رودخان ‌ههای اروپا‬
‫است‬ ‫‪3‬‬ ‫ـ روا و مطابق با شریعت‬ ‫‪9‬‬
‫حرف تعجب‬ ‫‪9‬ـ میو‌های است ـ منها ـ مرضی‬ ‫‪10‬‬
‫‪11‬ـ واحد پول کشوری‬ ‫‪3‬ـ پرند‌های است ـ واحد‬ ‫‪4‬‬
‫است ـ از زبان‌های‬ ‫آموزشی و پژوهشی در‬ ‫است‬ ‫‪11‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪10‬ـ نویسنده و بذل ‌هگوی معروف‬ ‫‪12‬‬
‫اروپایی‬ ‫سطح عالی‬ ‫‪6‬‬
‫‪4‬ـ درگاه ـ برابر‬ ‫ایرلندی‬ ‫‪13‬‬
‫‪ 5‬ـ از هنرپیشگان‬ ‫‪7‬‬ ‫‪11‬ـ آماس ـ از نخس ‌توزیران پیشین‬ ‫و روزنامه‌نگار برجسته و‬
‫معروف و فقید سینمای‬ ‫معاصر ایران‬ ‫‪14‬‬
‫‪8‬‬ ‫پاکستان ـ تأثر و اندوه‬
‫ایران‬ ‫‪9‬‬ ‫‪12‬ـ رنگ ـ رأس ـ شادی‬ ‫‪9‬ـ دو روئی ـ جدا ـ از‬ ‫‪15‬‬
‫‪ 6‬ـ بلی ـ فلزی است‬ ‫‪13‬ـ رجاء ـ حرف همراهی ـ راهزن‬ ‫بیمار ‌یهای دوران کودکی‬
‫‪ 7‬ـ حیوانی است ـ‬ ‫‪10‬‬ ‫‪14‬ـ جدید ـ از سبزیجات ـ‬ ‫افقی‪:‬‬
‫مظهر زیبایی طبیعت‬ ‫ـ ضمیری است‬
‫میهمانداری‬ ‫‪10‬ـ لقب یل سیستان ـ‬ ‫‪1‬ـ پژوهشگر و مورخ‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪11‬‬ ‫‪15‬ـ خداوند ـ از خوانندگان و‬ ‫برجستۀ معاصر ایران و‬
‫بالاپوشی است ـ ترس‬
‫افقی‪:‬‬ ‫بازیگران برجسته و فقید هالیوود‬ ‫‪11‬ـ دوست و رفیق ـ در‬ ‫مؤلف تاریخ مشروطیت‬
‫بیابان فراوان است ـ برابر‬ ‫‪2‬ـ محله‌ای قدیمی در‬
‫‪1‬ـ شیفتگی و محبت ـ‬ ‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪12‬ـ دستی ـ از اعضای‬ ‫تهران ـ در دکان نانوایی‬
‫سبکی در شعر فارسی‬ ‫داخلی بدن انسان ـ میوه‬ ‫پیدا م ‌یشود ـ میو‌های است‬
‫‪ 8‬ـ محل استحمام ـ آشوب‬ ‫‪2‬ـ از سبزیجات ـ تنش‬ ‫‪13‬ـ سلمانی ـ بخشی از‬ ‫‪3‬ـ توانگر و غنی ـ لقب‬
‫‪9‬ـ مع ّلق ـ پایتخت کشوری‬ ‫باقرخان‪ ،‬از رهبران انقلاب‬
‫‪3‬ـ تکرار یک حرف ـ از‬ ‫فعالی ‌تهای بازرگانی‬
‫است‬ ‫شهرهای ایران‬ ‫‪14‬ـ کشوری است ـ از‬ ‫مشروطیت‬
‫‪10‬ـ نوعی خاک ـ حرف‬ ‫‪4‬ـ عدل ـ واحد انداز‌هگیری‬
‫خطاب ـ او هم حرف ‌های دارد‬ ‫‪4‬ـ عضو مجلس سنا ـ درد‬ ‫ماکیان ـ بخشی از طب‬ ‫طول ـ ردیف ـ از نوشاب ‌ههای‬
‫‪1 1‬ـ شهر مو سیقی ـ‬ ‫و عذاب‬ ‫‪15‬ـ از شهرهای ایران ـ‬
‫هنرپیشۀ معروف‪ ،‬فراموش‬ ‫الکلی‬
‫سازمانی است بی ‌نالمللی‬ ‫‪ 5‬ـ از مصالح ساختمانی‬ ‫ناشدنی و فقید سینمای‬ ‫‪ 5‬ـ منسوب به یکی از ادیان‬
‫ـ عصاره‬
‫ایران‬ ‫ـ خان ‌مها‬
‫‪ 6‬ـ واحد پول کشوری است‬ ‫‪ 6‬ـ کندزبانی ـ تکرار یک‬
‫ـ تکخال‬ ‫حرف ـ رویگردان ـ از‬

‫‪ 7‬ـ بندر و شهری معروف‬ ‫کشیدن ‌یها‬
‫در کنار دریای سیاه‬ ‫‪ 7‬ـ حرف خطاب ـ واحد‬
‫اندازه‌گیری سطح ـ از‬
‫حف ‌ظکردن ‌یها ـ تازه ـ آب‬

‫جاری‬
‫‪ 8‬ـ شاعر‪ ،‬ادیب‪ ،‬پژوهشگر‬