Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۵۵ (دوره جديد
P. 13

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1821‬‬
‫جمعه ‪ ۱‬تا پنجشنبه ‪ 7‬آوریل ‪۲۰۲۲‬‬

‫دکتر ابراهیم محجوبی‬                   ‫پنجرهای به سوی حنجره!‬                                                                                                                                              ‫«ابنهیثم»‬
                                                                                                                                                                                                         ‫پدر سینما!‬
‫نگاهی به اندام صوتی انسان و شگفتیهای آن‬

‫جعبۀ صوتی جلوی گردن بر نمیآید!‬        ‫طبیعی و اوریژینال شخص را بدهند‪ .‬به‬     ‫انسان‪ ،‬تنها موجودی نیست که‬                    ‫ابن هیثم نشسته در حال مطالعه فیزیک نور‬                                                      ‫ابن هیثم‬
‫صدای هر کسی‪ ،‬منحصر به فرد و به‬        ‫زبان فنی‪ ،‬برای صدا‪ ،‬کیفیت ‪Hi-Fi‬‬        ‫قادر به تولید صدا است‪ ،‬اما یگانه‬
‫اصطلاح بیتا است‪ .‬تغییر دائمی صدا‬      ‫فراهم میکنند! میبینید که در اینجا‬      ‫موجودی است که با صدایش‪ ،‬به‬                    ‫براساس طرحهای دقیق هندسی ساخته‬         ‫کاری میکردم که جلوی سیلهای‬             ‫مغز آدمها میتواند تصویری که بر‬
‫به هر دلیل که باشد و یا از میان رفتن‬  ‫هم‪ ،‬طبیعت بسیار جلوتر از تکنیک‬         ‫توانایی حیرتانگیزی به نام «تکلم»‬              ‫بودند‪ .‬او بعد از اینکه جریان آب را هم‬  ‫سالانه رود نیل گرفته شود‪ .‬معلوم‬        ‫شبکیه چشم ایجاد میشود را در یک‬
‫دائمی و کامل آن‪ ،‬برای فرد مبتلا‪،‬‬      ‫بوده و پیشاپیش ‪Disc Jockey‬‬             ‫دست یافته است‪ .‬این‪ ،‬انسان است که‬              ‫مطالعه کرد‪ ،‬به این نتیجه رسید که اگر‬   ‫نیست که این ادعای ابنهیثم زودتر‬        ‫زمان کوتاه (یعنی حدود یک بیستم تا‬
‫به معنای از دست دادن بخشی از‬          ‫مربوطه را هم استخدام کرده است!‬         ‫آوا را به واژه‪ ،‬واژه را به زبان و زبان را به‬  ‫این کار ممکن بود‪ ،‬پیشتر از آن‪ ،‬خود‬     ‫به گوش حاکم مصر رسید یا خودش‬           ‫یک پنجم ثانیه پس از کنار رفتن تصویر‬
‫شخصیت و هویت اوست‪ .‬چرا که افراد‬       ‫و اما در بالای حنجره‪ ،‬اندامی‬           ‫فرهنگ و ادب فرا رویانده است‪ .‬مگر نه‬           ‫مصریها دانشش را داشتند که انجامش‬       ‫به مصر؛ با این حال حاکم فاطمی مصر‬      ‫از جلوی چشم) همچنان حفظ کند‪ .‬به‬
‫انسانی‪ ،‬نه فقط با الگوهای رفتاری ـ‬    ‫زائدهوار‪ ،‬شبیه در قابلمه وجود دارد‬     ‫این است که «تکلم»‪ ،‬پیش از «کتابت»‬             ‫بدهند‪ .‬ترس از عصبانیت سلطان باعث‬                                              ‫این میگویند «دوام بصری»‪ .‬اساس‬
‫شخصیتی خویش‪ ،‬بلکه با صدای خود‬         ‫که «اپی گلوت» (به فارسی؟) نام دارد‪.‬‬                                                  ‫شد که ابنهیثم یک بار دیگر خود را‬         ‫مسأله الحسن که توسط ابن هیثم‬         ‫کار سینما‪ ،‬همین یک جمله است و‬
‫نیز از دیگران باز شناخته میشوند‪.‬‬      ‫وظیفۀ آن‪ ،‬این است که موقع بلع و‬                         ‫پدید آمده است؟‬               ‫به دیوانگی بزند و این دیوانگی تا مرگ‬                 ‫حل شد‬                    ‫ابنهیثم‪ ،‬هزار سال پیش‪ ،‬این خاصیت‬
‫در این راستا کافی است اشاره کنیم‬      ‫خوردن غذا‪ ،‬سوراخ فوقانی حنجره را‬       ‫همۀ این تواناییها در سایۀ وجود و‬              ‫خلیفه طول کشید‪ .‬ابنهیثم کارهای‬                                                ‫بینایی انسان را کشف کرده بود‪ .‬غیر از‬
‫که واژۀ انگلیسی ‪ Vocation‬به‬           ‫ببندد تا مانع ورود مواد غذایی به اتاق‬  ‫تکامل اندامی شریف مقدور شده که‬                ‫زیادی کرد؛ او به نظریه بطلمیوس در‬      ‫کلی از این هیثم استقبال کرد و منتظر‬    ‫این‪ ،‬ابنهیثم‪ ،‬اولین اتاق تاریک را در‬
‫معنای شغل و نیز نقشی که فرد در‬        ‫صدا گردد‪ .‬اگر «اپی گلوت» به موقع و‬     ‫حنجره یا خشکنای نام دارد‪ .‬این نوشته‪،‬‬          ‫مورد حرکت ماه‪ ،‬ایراد وارد کرده و‬       ‫نشست که ببیند چه میکند‪ .‬ابنهیثم‬        ‫تاریخ ساخت تا با آن بتواند یک خسوف‬
‫زندگی به آن «نامیده» میشود (به‬        ‫به طور کامل بسته نشود‪« ،‬غذا به گلو‬     ‫پنجرهای به سوی حنجره میگشاید تا‬               ‫مشکل آن را برطرف کرده‪ .‬به علاوه‪،‬‬       ‫هم از بالا تا پایین نیل را گشت و آثار‬  ‫را مطالعه کند‪ .‬همین اتاق تاریک بعدها‬
‫آلمانی ‪ )Berufung‬و همچنین‬             ‫میپرد» که همه آن را میشناسند‪:‬‬          ‫شما را با چگونگی کارکرد جادویی آن‬             ‫نظریه بطلمیوس و اقلیدس که اشعه نور‬     ‫و ساختمانهایی را دید که مصریها‬         ‫به اروپا رفت و نقاشها از آن استفاده‬
‫لغت ‪ Vocabulary‬یعنی واژگان‬                                                                                                 ‫از چشم به طرف شئی میرود را رد کرد‬                                             ‫کردند‪ .‬کمی بعدتر هم شد اساس هنر‬
‫شخصی‪ ،‬با کلمۀ لاتین ‪ Vox‬یعنی‬                              ‫(‪.)Choking‬‬                              ‫آشنا گرداند‪.‬‬             ‫چون جهت نور را از شئی به طرف چشم‬                                              ‫عکاسی‪ .‬به همین خاطر خیلیها به‬
                                      ‫گفتیم که تولید صدا‪ ،‬اساساً محصول‬       ‫حنجره در اصل یک محفظۀ کوچک‬                    ‫میدانست‪.‬مطالعاتنجومیونورشناسی‬                                                 ‫ابنهیثم‪ ،‬علاوه بر پدر علم اپتیک‪ ،‬پدر‬
            ‫صدا خویشاوندی دارند‪.‬‬      ‫ارتعاش طنابهای صوتی است‪ .‬این‬           ‫با داربست غضروفی که هم ورودی‬                  ‫او بعدها مبنای نظریات کپلر و کوپرنیک‬
‫میبینید که حنجره‪ ،‬این اندام‬           ‫طنابها و چگونگی فعالیت آنها‪ ،‬قابل‬      ‫مجاری تنفسی پائینی (نای و ریهها)‬              ‫و ویتلر قرار گرفت‪ .‬ابنهیثم در ریاضی‬                                                          ‫سینما هم میگویند‪.‬‬
‫کوچک نهفته در پشت «سیب آدم»‪،‬‬          ‫پرورش است‪ .‬و از همین جا است که‬         ‫است و هم دستگاه تولید صوت‬                     ‫هم مهارت زیادی داشت و بسیاری از‬                                               ‫ابنهیثم در بصره آن سالها که جزو‬
‫وظایفی فراتر از عرصۀ بیولوژی برعهده‬   ‫صدای خوش و هنر آوازخواندن در‬           ‫(‪ .)Voice Box‬این محفظۀ غضروفی‪،‬‬                ‫مسائل ریاضی حل نشده را حل کرد که‬                                              ‫قلمرو آلبویه بود‪ ،‬شغل دیوانی داشت‪.‬‬
‫دارد و از راههای گوناگون به عرصههای‬   ‫همۀ انواع و گونههایش پدید میآید و‬      ‫بسیار متحرک است و همین خاصیت‪،‬‬                 ‫راه حلهایش هنوز هم بهترین راه حل‬                                              ‫ابنهیثم که دلش بیشتر دنبال علم و‬
‫اجتماعی نیز وارد میگردد‪ .‬حتی در‬       ‫افرادی را به صفتهایی چون «حنجره‬        ‫امکان میدهد که انسان ضمن گرداندن‬              ‫برای این مسائل به شمار میآیند علاوه‬                                           ‫دانش بود‪ ،‬خودش را به دیوانگی زد تا‬
‫مبارزات سیاسی نظیر تظاهرات خیابانی‬    ‫طلایی»‪ ،‬یا صاحب «صوت داودی» و‬          ‫سرو گردن به جهات مختلف‪ ،‬همزمان‬                ‫بر همه اینها‪ ،‬ابنهیثم چند کتاب هم در‬                                          ‫از دست آن کار راحت شود‪ .‬همان زمان‪،‬‬
‫و شعار دادن برای این یا آن خواسته‬     ‫یا «صدای ملکوتی» و امثال آن متصف‬       ‫صدا تولید کند و سخن بگوید‪ .‬در درون‬            ‫داروشناسی و فلسفه و روانشناسی دارد‪.‬‬                                           ‫فکر ابنهیثم در مصر بود‪ .‬خودش ادعا‬
‫هم‪ ،‬به حنجره نیاز است! این است که‬     ‫میگرداند‪ .‬از همین جا‪ ،‬صاحبان‬           ‫این جعبۀ جادوئی‪ ،‬دو جفت چین‬                                                                                                 ‫کرد که من اگر در مصر بودم‪ ،‬حتماً‬
‫محافظت و مراقبت بهداشتی از آن‬         ‫صداهای استثنایی و از نظر هنری‬          ‫مخاطی ویژه قرار دارد‪ .‬یکی چینهای‬
‫کمال اهمیت را دارد‪ .‬چرا که در نهایت‪،‬‬  ‫گرانبها‪ ،‬میتوانند طنابهای صوتی‬         ‫کیسهای و دیگری طنابهای صوتی‪.‬‬
                                      ‫خود را بیمه کنند! چه کارها که از این‬   ‫صدا‪ ،‬محصول ارتعاش این طنابها‬
        ‫«این صداست که میماند!»‬                                               ‫است که قادرند در هر ثانیه بیش از‬
                                                                             ‫هزار بار مرتعش شوند‪ .‬تولید صدا‪،‬‬
                                                                             ‫از طریق شل و سفت شدن و دور و‬
                                                                             ‫نزدیک گشتن طنابها صورت میگیرد‪.‬‬
                                                                             ‫صوت تولید شده‪ ،‬از یک آوای اصلی‬
                                                                             ‫یا زمینهای و شماری آواهای فرعی‬
                                                                             ‫تشکیل شده است‪ .‬حلق‪ ،‬دهان و بینی‬
                                                                             ‫و نیز سینوسهای موجود در اطراف‬
                                                                             ‫بینی‪ ،‬مجموعهای به وجود میآورند‬
                                                                             ‫که نقش پژواکدهنده و نیز تقویت‬
                                                                             ‫کنندۀ صدا را بر عهده دارد‪ .‬درست‬
                                                                             ‫مانند یک دستگاه «آمپلی فایر»!‬
                                                                             ‫این حفرهها‪ ،‬در عمل حنجره‪ ،‬طوری‬
                                                                             ‫شرکت میکنند که به صدای ایجاد‬
                                                                             ‫شده‪ ،‬حداکثر شباهت و قرابت با صدای‬

‫‪۵8‬‬                                       ‫‪6‬‬    ‫‪2‬‬

‫‪136‬‬

    ‫‪63‬‬                                ‫‪7‬‬                                      ‫(سودوکو)‬

                                                                                                                           ‫‪ 1۵ 14 13 12 11 1۰ ۹ 8 7 6 ۵ 4 3 2 1‬عمودی‪:‬‬

    ‫‪1 64‬‬                                      ‫‪8‬‬                                                                            ‫‪۱‬ـ از مترجمان و نویسندگان توانا و‬                                                                       ‫‪1‬‬
                                                                                                                                           ‫معاصر کشور ما‬                                                                           ‫‪2‬‬
‫‪72 3‬‬                                                         ‫‪۵ 13‬‬
                                                                                                                           ‫‪۲‬ـ از آهنگسازان صاحبنام‪ ،‬برجسته‬
                                                                      ‫‪4‬‬                                                    ‫و فقید ایران‬                                                                                            ‫‪3‬‬
                                              ‫‪32‬‬                                                                              ‫‪3‬ـ پایتخت کشوری است ـ حریر‬
‫‪۹‬‬             ‫‪4‬‬                               ‫‪۵ 3 ۵6‬‬                                                                       ‫‪ ۴‬ـ خرس ـ ُخرد ـ او هم حرفهای دارد‬                                                                      ‫‪4‬‬
‫‪28‬‬  ‫‪62‬‬                                        ‫‪۹1‬‬                                                                                                                                                                                   ‫‪۵‬‬
                                                                                                                                         ‫ـ بزرگوار و گرامی‬
         ‫‪1‬‬                                                                                                                 ‫‪ 5‬ـ گلها و شکوفهها ـ َجد‬                                                                                ‫‪6‬‬
                                                                                                                           ‫‪ ۶‬ـ اشیاء مورد احتیاج ـ درختی است‬
                                                                                                                                          ‫ـ آماس ـ گذشته‬                                                                           ‫‪7‬‬
                                                                                                                                                                                                                                   ‫‪8‬‬
                                                                                                                           ‫‪ 7‬ـ از شهرهای ایران ـ از شیرینیهای‬
                                                                                                                           ‫‪ ۹‬سنتی‬
                               ‫عمودی‪:‬‬         ‫‪11 1۰ ۹ 8 7 6 ۵ 4 3 2 1‬‬                                                      ‫‪ ۸‬ـ دانشکدهای است ـ آزرم ـ معمول‬
  ‫رودخانهای در اروپا‬  ‫‪۱‬ـ فیلسوف صاحبنام‬                                                                                                          ‫و متداول‬                                                                          ‫‪1۰‬‬
 ‫‪ ۸‬ـ چند کتاب ـ تنبل‬  ‫فرانسه در قرن هفدهم‬                                                             ‫‪1‬‬
                                                                                                                           ‫‪۹‬ـ از پیمودنیها ـ آشکار ـ علامت‬                                                                         ‫‪11‬‬
       ‫‪۹‬ـ علمی است‬             ‫ـ بار گردن‬                                              ‫‪2‬‬                                      ‫مفعول بیواسطه ـ همه ما داریم‬                                                                         ‫‪12‬‬
‫‪۱۰‬ـ اعتراف ـ جدید ـ‬   ‫‪۲‬ـ از دریانوردان معروف‬
‫از اعضای بدن انسان‬                                                                     ‫‪3‬‬                                   ‫‪۱۰‬ـ از بیماریهای خطرناک ـ لاابالی‬                                                                       ‫‪13‬‬
‫‪۱۱‬ـ روز ـ لاقید و بی‬               ‫جهان‬                                                                                                            ‫ـ بهره‬                                                                          ‫‪14‬‬
                      ‫‪3‬ـ از مشکلات اقتصادی‬                                             ‫‪4‬‬                                                                                                                                           ‫‪1۵‬‬
               ‫فکر‬                                                                                                         ‫‪۱۱‬ـ درختنشانی ـ از ظروف آشپزخانه‬
                                ‫ـ مهربان‬                                               ‫‪۵‬‬                                   ‫ـ از نوشیدنیها ـ برخی از سگها‬
                      ‫‪۴‬ـ از شهرهای ایران ـ‬                                             ‫‪6‬‬                                   ‫چنینند‬
                                                                                                                                                                                                         ‫افقی‪:‬‬
                                  ‫حرارت‬                                                                                    ‫‪۱۲‬ـ جای اصلی ـ از پیامبران ـ تنها‬
                            ‫‪ 5‬ـ پرچم ـ گناه‬                                            ‫‪7‬‬                                                         ‫ـ خداوند‬           ‫ـ از رودخانههای ایران‬                ‫‪۱‬ـ از نخست وزیران پیشین‬
                      ‫‪ ۶‬ـ او هم در نیروی‬                                                                                                                          ‫‪۱۱‬ـ صومعه ـ از پیشگامان‬                ‫ایران ـ از ادوات استفهام‬
                      ‫دریایی مقامی دارد ـ‬                                              ‫‪8‬‬                                      ‫‪۱3‬ـ منطقه مرکزی ویتنام ـ آلوده‬
                             ‫درختی است‬                                                 ‫‪۹‬‬                                   ‫‪۱۴‬ـ بخشی از کشور ما ـ او هم در ارتش‬        ‫هنر اُپرا در کشور ما‬                 ‫‪۲‬ـ آباژور ـ ورزشی است‬
                      ‫‪ 7‬ـ نوعی خاک ـ‬                                                                                                                              ‫‪ ۱۲‬ـ پیشوا ـ آشکار ـ از‬                ‫‪3‬ـ از جنگافزارهای مخرب‬
                                                                                       ‫‪1۰‬‬                                                     ‫رتبهای دارد‬                                                ‫ـ سرور ـ از فاتحان بزرگ‬
                                                                                                                           ‫‪ ۱5‬ـ منهدم ـ پهلوان ـ به نظم کشیدنی‬                ‫سبزیجات‬
                                                                                                                                                                  ‫‪۱3‬ـ از ضمایر ـ داخل چشم‬                                ‫تاریخ‬
                                                                                                                                                                  ‫‪۴‬ـ درد و مشقت ـ قوانین است ـ از اعضای داخلی‬
                      ‫حل جدول شماره قبل‬                                                               ‫‪11‬‬                   ‫حل جدول شماره قبل‬                       ‫بدن انسان‬                             ‫چنگیزی‬

                                                              ‫خطاب‬                           ‫افقی‪:‬‬                                                                ‫‪ 5‬ـ دبیر کل اسبق سازمان ‪۱۴‬ـ از آهنگسازان برجسته‬
                                              ‫‪۱۰‬ـ آفات ـ حیوانی است ـ‬        ‫‪۱‬ـ از رؤسای جمهوری‬                                                                    ‫و فقید ایران ـ لحظه‬                   ‫ملل متحد ـ زمینه‬
                                                                                                                                                                  ‫‪ ۶‬ـ میوهای است ـ نژادی ‪ ۱5‬ـ خداوند ـ همیشگی‬
                                                ‫واحد اندازهگیری طول‬                    ‫پیشین آمریکا‬                                                                ‫ـ محبت‬                                ‫است‬
                                              ‫‪۱۱‬ـ از تنیسبازان مشهور‬         ‫‪۲‬ـ توان ـ محل داد و ستد‬                                                                                                     ‫‪ 7‬ـ پژوهشگر‪ ،‬ادیب‪ ،‬مؤلف‬
                                                                                                                                                                                                         ‫و دانشمند بزرگ ایران و‬
                                                               ‫جهان‬                   ‫سهام ـ گریبان‬
                                                                                 ‫‪3‬ـ نیرویی است ـ مؤثر‬
                                                                                 ‫‪ ۴‬ـ آرایش ـ معروفیت‬                                                                                                     ‫استاد فقید دانشگاه تهران‬
                                                                              ‫‪ 5‬ـ نابینا ـ زشت ـ انسان‬                                                                                                   ‫‪ ۸‬ـ قعر ـ از آنطرف قدرت‬
                                                                                                                                                                                                         ‫است ـ رسم و روش‬
                                                                                           ‫‪ ۶‬ـ بنیآدم‬                                                                                                    ‫‪ ۹‬ـ کارپرداز ـ مادر به عربی‬
                                                                             ‫‪ 7‬ـ پشت نیست ـ از مبهمات‬                                                                                                    ‫ـ حجر‬
                                                                                                                                                                                                         ‫‪۱۰‬ـ از رشتههای آموزشی ـ‬
                                                                                   ‫ـ آهستگی و تأمل‬                                                                                                       ‫نمایشنامهنویس معروف‬
                                                                             ‫‪ ۸‬ـ از نزولات آسمانی ـ از‬                                                                                                   ‫فرانسه در قرن هیجدهم‬

                                                                                ‫بین برده شده و باطل‬
                                                                             ‫‪۹‬ـ کشوری است ـ حرف‬
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18