Page 43 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۰ (دوره جديد
P. 43

‫صفحه‪ 4۳‬شماره ‪185۶‬‬                                            ‫آیین اسلامی هستند‪ .‬همچنین تنها ‪۲۸‬درصد از روستائیان و‬         ‫در طول دو ماه گذشته‪ ،‬جهان شاهد خشونتهایی‬
‫جمعه ‪ ۲‬تا پنجشنبه ‪ ۸‬دسامبر ‪۲0۲۲‬‬                                ‫‪۲۱‬درصد از شهرنشینان به پوشیدن حجاب اعتقاد دارند‪.‬‬           ‫بوده که حاصل اجتنابناپذیر این پویایی در مردم ایران بوده‬
                                                                                                                          ‫است‪ .‬اما جامعه جهانی باید رابطه میان ملت ایران و رژیم‬
                        ‫خیابانها شنید و سنجید‪.‬‬               ‫• جنبش اعتراضی ضد حکومتی در ایران در اساس عرفی‬
                                                             ‫و سکولار است‪ .‬در میان ایرانیانی که خواهان تغییر رژیم‬          ‫حاکم بر آن را بهتر از آنچه تا کنون میپنداشته درک کند‪.‬‬
               ‫چرا جهان غرب غافلگیر شده است؟‬                 ‫هستند‪۷۶ ،‬درصد نقش مذهب در زندگی را بیاهمیت‬                   ‫این تحلیل اولین محصول از سلسله پژوهشهایی است‬
‫در طول ده سال گذشته‪ ،‬برنامه هستهای جمهوری‬                                                                                 ‫که بنیاد تونی ب ِلر در همکاری با «گروه تحلیل و سنجش‬
‫اسلامی‪ ،‬سیاستگذاری و توجهات رسانهای در غرب را بطور‬                                              ‫میشمارند‪.‬‬                 ‫گرایشهای شخصی در ایران (گمان ‪ »)GAMAAN‬ارائه‬
‫عمده معطوف به خود کرده و بر آنها غالب بوده است‪.‬‬              ‫• هدف اعتراضات علیه حجاب اجباری تغییر رژیم است‪.‬‬              ‫میدهد‪ .‬با ترکیبی از شبکههای ارتباطا ِت فرد ِی میدانی‪،‬‬
‫پس از دستیابی به توافق برجام در سال ‪ ،۲۰۱۵‬رهبران غرب‬         ‫از میان آنانی که علیه حجاب اجباری هستند‪۸۴ ،‬درصد‬              ‫و روشهای نوآوری شدهی دیجیتال در نظرسنجی‪ ،‬ما‬
‫منحصراً بر آن شدند تا با تمرکز بر این توافق‪ ،‬آن را حفظ‬       ‫خواهان زندگی در یک نظام عرفی و سکولار هستند‪ .‬از‬              ‫دیدگاهی را از آنچه در خیابانهای ایران میگذرد به‬
‫کنند‪ .‬این اشتغال فکری‪ ،‬با خروج ایالات متحده از این توافق‬     ‫آنجا که یک نظام سکولار [جدایی دین و دولت‪ /‬حکومت]‬             ‫جامعهی جهانی ارائه میدهیم که پیشتر دیده نشده‪ .‬این‬
‫و برگردانده شدن تحریمها توسط دونالد ترامپ در سال‬             ‫با وجود جمهوری اسلامی امکانپذیر نیست‪ ،‬خواست تغییر‬            ‫پژوه ِش تازه با شکل یک نظرسنجی از گرایشهای فکری‬
‫‪ ،۲۰۱۸‬نیروی فزاینده بیشتری پیدا کرد که سیاستگذاران‬                                                                        ‫مردم که دو سال به طول انجامید به ما کمک خواهد کرد تا‬
‫اروپایی را نیز با میزان فزایندهای در بر گرفت‪ .‬از این جهت‪،‬‬                    ‫رژیم در میان مردم برجسته میشود‪.‬‬              ‫توضیحی بر مبنای واقعیات برای اعتراضات امروز ِی مردم در‬
‫کانون نگاه سیاستگذاران غربی و رسانههای اصلی آنان به‬          ‫قتل حکومتی مهسا امینی به نمادی از مقاومت‪ ،‬نه فقط‬             ‫ایران به دست بیاوریم‪ .‬با رجوع به تحلیل از چند نظرسنج ِی‬
‫ایران منحصراً از دریچهی پسکشیدن ترامپ از توافق برجام‬         ‫برای دستیابی به آرمانهای زنان و دختران‪ ،‬بلکه مردان‬           ‫منتشرنشده از میان اقشار اجتماعی گوناگون که توسط‬
‫و بازگشت تحریمها علیه جمهوری اسلامی بوده است‪.‬‬                ‫جوان‪ ،‬پیر‪ ،‬و تمام ایرانیانی که دههها با خشونت‪ ،‬فساد‬          ‫«گمان» در طول چندین ماه و تا شروع اعتراضات کنونی‬
                                                             ‫و بیتفاوتی رژیم تمامیتخواه در قبال خواستههای آنان‬            ‫صورت گرفته‪ ،‬ما نقطه نظرات گسترده مردم بر سر توافق یا‬
  ‫مخالفین در ایران نیز تأثیرناپذیر از این موضوع نبودند‪.‬‬      ‫مواجه بودهاند‪ ،‬تبدیل شده است‪ .‬در حالی که دسته دسته‬           ‫عدم آن بر سر موضوع حجاب اجباری‪ ،‬گرایشهای سیاسی‬
‫از سال ‪ ۲۰۱۷‬به اینسو‪ ،‬زمانی که موج تازهای از جنبش ضد‬         ‫از زنان ایرانی با شجاعت تمام از یکسو با خانواده امینی اعلام‬  ‫و سیاستهای کشورهای غربی را در یکجا آشکار میکنیم‪.‬‬
‫حکومتی در خیابانهای ایران آغاز شد‪ ،‬جهان غرب با ِسیلی‬         ‫همبستگی کرده و به اعتراض با حجاب اجباری به خیابانها‬          ‫افزون بر این‪ ،‬ما برای اولین بار‪ ،‬نظرسنجیهای پژوهشی‬
‫از وانمودهای غلط و نادرست از این اعتراضات مواجه بوده‬         ‫آمدند‪ ،‬اما از سوی دیگر میدانستند که از حمایت اکثریت‬          ‫و جدولبندی شده توسط «گمان» که به ما کمک میکند‬
‫است‪ .‬دستاندرکاران متشخص در رسانههای غربی‪ ،‬اینطور‬                                                                          ‫نقطه نظرات شرکتکنندگان در این تحلیل را سنجیده و‬
‫وانمود میکردند که موج مخالفتهای مردمی با حاکمیت‬                                 ‫قاطع مردم ایران نیز برخوردارند‪.‬‬           ‫چشمانداز جامعتری از نظرات جامعه ایران فرا بگیریم‪،‬‬
‫جمهوری اسلامی‪ ،‬با محرومیتهای اقتصادی منتج از‬                 ‫با وجود این‪ ،‬میزانی از تردید و دودلی را میتوان در میان‬
‫پسکشیدن ترامپ از توافق هستهای و بازگشت تحریمهای‬              ‫نظارهگران غربی دید که چگونه به بهترین وجهی اعتراضات‬                                          ‫منتشر میشود‪.‬‬
‫اقتصادی ارتباط داشته است‪ .‬نمونهای دیگر از درک و تحلیل‬        ‫در ایران را با نگاهی از دور تعبیر میکنند‪ .‬کژخیالی و‬          ‫برای شروع این سلسله از پژوهشها در مورد اعتراضات در‬
‫نادرست از آنچه در خیابانهای ایران اتفاق میافتاد و‬            ‫حاکمیت تمامیتخواه جمهوری اسلامی‪ ،‬فضایی امنیتی را‬             ‫ایران‪ ،‬تمرکز ما بر روی نمادی خواهد بود که جرقه آن باعث‬
‫موضع را برای رهبران غربی پیچیدهتر میکرد‪ ،‬آن بود که‬           ‫در سطوح بالا در ایران به وجود آورده است؛ فضایی که‬
‫«مردم ایران خواهان تغییر رژیم نبوده‪ ،‬بلکه صرفاً به دنبال‬     ‫دولتهای غربی قادر به نفوذ در آن برای مدتهای طولانی‬                   ‫شعلهور شدن خشم کنونی شد‪ :‬حجاب اجباری‪.‬‬
‫اصلاحات هستند»‪ .‬برخی خواستهای معترضین ایرانی از‬              ‫نبودهاند‪ .‬نتیجه آن بوده که این دولتها نتوانستهاند آنطور‬      ‫بیش از دو ماه از کشته شدن غمانگیز دختر ‪ ۲۲‬ساله‪،‬‬
‫جمله مخالفت با حجاب اجباری نیز مردود انگاشته میشد‬            ‫که باید‪ ،‬با آنچه در زیر پوست جامعه مدنی در ایران جریان‬       ‫مهسا امینی‪ ،‬به دست «گشت ارشاد» که موجی از ناآرامیها‬
‫چرا که این خواستها به بخش مشخصی از جامعه که‬                  ‫دارد ارتباط برقرار سازند‪ .‬هرگونه تماس با ایران‪ ،‬منحصر‬        ‫را تقریباً در تمامی استانهای ایران رقم زد میگذرد‪ .‬مردم‬
‫خواستهای «رادیکال» مطرح میکرد نسبت داده میشد‪.‬‬                ‫به دستگاه حکومتی بوده است‪ .‬این بیگانگی با آنچه در‬            ‫هیچ نشانهای از خستگی از خود نشان نمیدهند و پژواک‬
‫این روایتهای غالب از اعتراضات در ایران‪ ،‬کانون اصلی‬           ‫خیابانها رخ میدهد‪ ،‬دیدگاه غربیها از ایرانیان معمولی‬          ‫شعار «زن‪ ،‬زندگی‪ ،‬آزادی» کماکان در حال گسترش و شنیده‬
‫سیاستگذاری غربیها را تشکیل میداد و نه واقعیتهایی‬             ‫را مبهم و غیر قابل درک ساخته است‪ .‬این به دولتهای‬             ‫شدن است‪ .‬و این در حالیست که اینترنت قطع یا مختل‬
‫که در زیر پوست جامعه ایران جاری و در حال تحول بود‪.‬‬           ‫غربی محدود نشده و بازتاب آن را در رسانههای بینالمللی‬         ‫شده‪ ،‬و کشتن‪ ،‬دستگیری‪ ،‬آدمربایی‪ ،‬شکنجه و هراسافکنی‬
‫گسستگی جهان غرب از مردم ایران با فقدان اطلاعات‬               ‫نیز میتوان مشاهده کرد‪ .‬نتیجه آن شده که دولتهای‬               ‫از سوی مأموران و نظامیان حکومتی اِعمال شده و ادامه‬
‫و دادههای دقیق از آنچه در خیابانهای ایران میگذشت‬             ‫غربی‪ ،‬و رسانههای متعلق به خطوط فکری جاری و اصلی‪،‬‬
‫تشدید میشد که دستیابی محدود به این اطلاعات و ناتوانی‬         ‫قادر به پاسخگویی به برخی از پرسشهای اساسی در قبال‬                                                    ‫دارد‪.‬‬
‫برای برقراری تماس با آنچه در زیر پوست جامعهی ایران‬           ‫اعتراضات جاری در ایران نبودهاند‪ :‬خواستهای مردم ایران‬         ‫اما اعتراضات در مقابل حجاب اجباری چگونه توانست‬
‫جاریست‪ ،‬از زمره دلایل آن به شمار میروند‪ .‬شناخت‬               ‫چه هستند؟ گسترش این خواستها در چه حدودی است؟‬                 ‫جرقه و ادامه چنین ناآرامیهای از درون برخاسته را سبب‬
‫درست از دلایل مخالفت ایرانیان با رژیم حاکم‪ ،‬با دادههای‬       ‫آیا این اعتراضات در مورد فقط حجاب اجباری است؟ آیا‬
‫حاصل از نظرسنجیهای تحریف شده و کج و معوج نیز‬                 ‫معترضین خواهان اصلاحات هستند یا تغییر رژیم؟ آیا‬                                                     ‫شود؟‬
‫مخدوش کننده بودند‪ .‬دریافت دادههای غیر قابل اطمینان و‬         ‫مخالفت در میان ایرانیان به بازگشت تحریمها و خروج‬             ‫پاسخ واقعی به این پرسش در درک عمیقتری از این‬
‫گمراه کننده از نتایج نظرسنجیها در رژیمهای تمامیتخواه‬         ‫ایالات متحده از توافق برجام که در سال ‪ ۲۰۱۵‬به آن دست‬         ‫موضوع نهفته است‪ :‬مخالفت با حجاب اجباری‪ ،‬تبدیل‬
‫بسیار معمول و بدیهی است؛ چرا که روشهای متداول برای‬                                                                        ‫به نمادی از مقاومت در مقابل تمامیت رژیم شده است‪.‬‬
‫انجام آنها‪ ،‬مانند مصاحبههای رو در رو یا تلفنی‪ ،‬به ویژه در‬                               ‫پیدا شد مربوط است؟‬                ‫در مطالعهی حاضر‪ ،‬ما به کنکاش در دادههایی خواهیم‬
‫رابطه با ایران‪ ،‬که با هرگونه مخالفت یا انتقادی از حکومت‬      ‫سردرگمی حول این پرسشهای کلیدی باعث شده‬
‫میتواند با امنیت و ایمنی مصاحبه شونده ارتباط پیدا کند‪،‬‬       ‫تا بسیاری در جهان غرب اعتراضات کنونی در ایران را‬                  ‫پرداخت که توضیحی برای این موضوع داشته باشد‪.‬‬
‫منجر به دستگیری‪ ،‬زندانی شدن و یا آزار و اذیت آنها شده‬        ‫ناپیوسته و پراکنده‪ ،‬و پدیدهای تازه تعبیر کنند‪ .‬با وجود‬       ‫• جوانان تنها گروهی از مردم نیستند که با حجاب اجباری‬
‫و در نتیجه‪ ،‬پاسخهای غیرواقعی به ثبت رسانده میشود‪.‬‬            ‫این‪ ،‬امروز ما در ایران درست نقطه مقابل آن را مشاهده‬          ‫مخالف باشند‪ .‬نظرسنجی نشان میدهد که ‪۷۸‬درصد از‬
‫پرواضح است که با خدمت گرفتن چنین روشهایی‪ ،‬مصاحبه‬             ‫میکنیم‪ .‬این اعتراضات واقعاً در میزان و پایداری بیسابقه‬       ‫شرکت کنندگان در آن‪ ،‬بین سنین ‪ ۲۰‬تا ‪ ۲۹‬سال‪۶۸ ،‬درصد‬
‫شونده یا پاسخهای صادقانه نخواهد داد‪ ،‬و یا حاضر به‬            ‫است‪ ،‬اما ادامه همان روندی است که در سال ‪( ۲۰۱۷‬پاییز‬          ‫بین سنین ‪ ۳۰‬تا ‪ ۴۹‬سال و ‪۷۴‬درصد بالای سن ‪ ۵۰‬سال با‬
‫شرکت در نظرسنجی نخواهد شد‪ .‬نتیجه این خواهد بود که‬            ‫‪ )۱۳۹۶‬شروع شد‪ .‬در طول پنج سال گذشته‪ ،‬اعتراضات‬
‫دادههای به دستآمده دقیق نبوده و با ترکیبی از نظرات‬           ‫در خیابانهای ایران‪ ،‬جوان و پیر‪ ،‬دارا و ندار‪ ،‬شهرنشین‬                        ‫اِعمال حجاب اجباری مخالف هستند‪.‬‬
‫طرفداران رژیم با نظرات تحمیلی و غیرواقعی از مخالفان‬          ‫و روستایی و در یک کلام‪ ،‬قشرهای گوناگون اجتماعی‬               ‫• مردها از زنان حمایت کرده و مخالف با حجاب اجباری‬
                                                             ‫را به یکدیگر متصل ساخته است‪ .‬روحیه ضد رژیم در‬                ‫هستند‪ .‬ارقام به دستآمده در نظرسنجی نشان میدهند‪،‬‬
                              ‫همراه خواهد بود‪.‬‬               ‫خیابانهای ایران در طول پنج سال گذشته کاملاً قابل لمس‬         ‫‪۷۱‬درصد از مردان و ‪۷۴‬درصد از زنان با حجاب اجباری‬
‫برای نمونه‪ ،‬مؤسسه نظرسنجی «گالوپ» در سال ‪۲۰۲۱‬‬                ‫است‪ .‬این روحیه را میتوان با شعارهایی که علیه علی‬
‫گزارشی ارائه داد که طبق آن‪۷۲ ،‬درصد از ایرانیان پس از انتخاب‬  ‫خامنهای رهبر ‪ ۸۳‬ساله و اصولگرای روحانیت اسلامی‬                                               ‫مخالف هستند‪.‬‬
                                                             ‫که ‪ ۳۰‬سال بر مسند قدرت بوده‪ ،‬سر داده میشود در‬                ‫• جامعهی ایران به عرفی شدن یا سکولاریسم روی آورده‬
          ‫سیدابراهیمرئیسی‪،‬یکیازاصولگرایاناسلامی‪،‬‬                                                                          ‫که شامل تمامی شهرها و روستاهای ایران میشود‪ .‬تنها‬
                                                                                                                          ‫‪۲۶‬درصد از شهرنشینان ایران پنج بار در روز نماز میگزارند و‬
                                                                                                                          ‫این در حالیست که تنها ‪۳۳‬درصد از روستائیان ایران پیرو این‬
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48