Page 45 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۰ (دوره جديد
P. 45
صفحه 45شماره 185۶ شهرنشینان از طبقه متوسط نسبت دادهاند .اما دادههای ما در حالی که جوانان ،از هر دو نسل ،دهه هشتادیها
جمعه ۲تا پنجشنبه ۸دسامبر ۲0۲۲ با این روایت در تضاد است. و دهه هفتادیها ،و حتا یک نسل پیشتر ،در صفوف مبارزه
علیه رژیم در خیابانها هستند ،و با برداشتن حجاب از سر،
حفظ قدرت روبرو گشته است .در طول ۳۰سال گذشته ،ما دادهها همچنین نشان میدهد که در میان ایرانیان نمادی مشترک را به نمایش میگذارند ،اما مبارزات آنان بدون
شاهد روند این فراگشت بودهایم :در سال ۱۳۷۸ / ۱۹۹۹ با سطوح تحصیلی و سواد در حد دبستانی ،دبیرستانی و حمایت از سوی نسلهای پیشتر از آنها نیست .نظرسنجی
اعتراضات دانشجویی در سه شهر رخ داد و ۷تن کشته دانشگاهی ،گرایش مخالفت با حجاب کمابیش در یک سطح «گمان» آشکار میکند که گروههای ِس ّنی گوناگون در ایران
برجای گذاشت؛ در سال ۱۳۸۸ / ۲۰۰۹اعتراضات در ۱۰ است۷۰ .درصد در میان سطوح زیردانشگاهی ،و ۸۰درصد در مخالفت با حجاب اجباری همقدم هستند .در نمایشی از
شهر ایران به وقوع پیوست ،که ۱۰۰شهروند در خلال آنها در سطوح دانشگاهی با حجاب اجباری مخالف هستند. یک همبستگی بیسابقه۷۸ ،درصد از ایرانیان بین سنین ۲۰
کشته شدند؛ ۱۰سال بعد ،در نوامبر / ۲۰۱۹آبان ۱۳۹۸ درست بودن این دادهها در اعتراضات کنونی دیده میشود؛ تا ۲۹سال۶۸ ،درصد بین سنین ۳۰تا ۴۹سال ،و ۷۴درصد
ما شاهد اعتراضات در بیش از ۱۰۰شهر ایران بودیم که ما شاهد سوزاندن حجاب ،هم در مناطق حاشیهای تهرا ِن بالای سن ۵۰سال ،با اِعمال حجاب اجباری مخالف هستند.
۱۵۰۰شهروند طی آن در طول چند روز توسط رژیم به بزرگ که بافت آن از طبقه متوسط بوده ،مانند شهرک غرب، فیلمهای بسیاری در شبکههای اجتماعی از زنان با سنین
قتل رسیدند .با اهمیتتر آنکه ،از سال ۱۳۹۶ / ۲۰۱۷الگوی و هم در مناطق جنوبی آن مانند نازیآباد ،که بافت آن متفاوت ،که در حمایت از جنبش اعتراضی ضد حکومتی
اعتراضات بطور چشمگیری روند ضد رژیم یافته که بیانگر حجاب از سر برمیدارند ،اعتبار و درست بودن دادههای
سوق داده شدن جامعه ایران به سوی عرفی شدن بوده بیشتر از میان طبقه کارگر تشکیل شده هستیم.
است .در حالی که شدت یافتن مخالفت با حجاب اجباری مردها از زنان حمایت کرده و در مخالفت با حجاب ما را تأیید میکند.
نشاندهنده وجود دوگانگی بین حکومت و جامعه است، اجباری در کنار آنان ایستادهاند .تصاویر زنان و دخترانی در نظرسنجی «گمان» از شرکتکنندگان پرسیده شد آیا
اما در عین حال مردم در حال پس زدن تمام سیاستهای که در اماکن عمومی حجاب از سر برمیدارند ،به نماد
اِعمال شده اسلام ِی رژیم در طول اعتراضات بودهاند .در مخالفت با رژیم در ایران تبدیل شده و در اعتراضات کنونی حجاب در اماکن عمومی باید اجباری باشد؟
حالی که جمهوری اسلامی تلاش در پیشبرد سیاست اسلامگرا ادامه دارد .در حالی که زنان از سال ۲۰۱۷در پیشاپیش
کردن جامعه را دارد ،اکثریت جمعیت ایران هر چه بیشتر این اعتراضات در ایران قرار داشتهاند ،اما شناخت این گرایشهای فکر ِی مخالف با حجاب اجباری ،در میان
از مذهب رویگردان میشوند .اما روند سکولاریزه شدن نکته که جنبش مخالفت با حجاب اجباری تنها محدود به تمامی طبقات اجتماعی و در سراسر مناطق جغرافیایی ایران
جامعه ایران هنوز توجه جامعه جهانی را به خود جلب زنان نمیشود نیز اهمیت دارد .درواقع ،دادههای ما نشان وجود دارد .در سال ۲۰۱۷زمانی که جنبش ضد حجاب
نکرده است .این نکته میتواند توضیحی بر این باشد که میدهند که نسبت مردان (۷۱درصد) با زنان (۷۴درصد) در اجباری به نمادی از مخالفت با رژیم تبدیل شد ،مفسران
چرا سیاستمداران غربی و رسانههای بینالمللی با اعتراضات مخالفت با اِعمال حجاب بسیار نزدیک به یکدیگر هستند. برجسته غربی ادعا کردند که این جنبش محدود به طبقه
جاری و طرح خواستهای عرفی توسط مردم ،و با خواست اکثریت قریب به اتفاق مردان ایرانی از حق زن در انتخاب متوس ِط ساکن در شهرهای بزرگ ایران است .چنین تفسیری،
آزادی آنها از قید یک حکومت دینی غافلگیر شدهاند .از پوشش حمایت میکنند .دادههای ما نیز این دیدگاه پیشرو ادامه دیدگاهی کلیشهای از جامعه ایران است که باور دارد
سوی دیگر ،میزان بالایی از تردید در مورد عرفی شدن توسط مردان ایرانی را تأیید کرده و نشان میدهد که آنان روستائیان و طبقه کارگر ایران محافظهکار بوده در نتیجه
جامعه ایران در غرب وجود داشته است .عدم و یا پایین نیز نسخه پیچیده شده زنستیزی توسط ملایان را خریدار از رژیم و سیاستهای آن حمایت میکنند .برای نمونه ،در
بودن میزان دسترسی جهانیان به اطلاعات درست از نیستند .مردان ایرانی همراه با زنان به خیابانها آمدهاند. گزارشی که در سال ۲۰۱۸توسط «دویچه ِولِه» منتشر شد،
ماهیّت تمام ّیتخواهی جمهوری اسلامی ،سبب گشته تا آنها هم حتا موهای خود را در این اعتراضات علیه اِعمال کامیل احمدی پژوهشگر بریتانیایی ایرانیتبار ابراز کرده بود:
سیاستگذاران و رسانههای غربی تکیه بر اطلاعات نادرست حجاب اجباری قیچی میکنند .حجاب اجباری تنها به حقوق «حجاب در شهرهای کوچک و روستاها مسئلهساز نبوده و
و نظرسنجیهای کج و معوج داشته و درک درستی از میزان زنان محدود نمیشود چرا که نماد یکی از پایههای کلید ِی
تنها به زنان امروزی در شهرهای بزرگ محدود میشود».
مذهبی بودن مردم ایران نداشته باشند. حاکمیت تمام ّیتخواهانه در سراسر ایران است. با وجود ابراز چنین دیدگاهی کلیشهای ،دادههای ما
رسانههای شاخص غربی شامل اِسکای نیوز و وال استریت در نهایت ،باور ضدیت با حجاب اجباری ،در کانون همبستگی ساکنین شهرها و روستاهای ایران در مخالفت
ژورنال همواره از ایران به عنوان «کشوری عمیقاً محافظهکار» اعتراضات کنونی در ایران قرار دارد و چنانکه نظرسنجی با حجاب اجباری را آشکار میکند .در میان ایرانیانی که در
با «فرهنگی محافظهکار» یاد کردهاند .اینگونه طبقهبندی «گمان» نشان میدهد ،سراسر جامعه ایران را در بر میگیرد. شهرها زندگی میکنند۷۴ ،درصد با حجاب اجباری مخالف
تنها به رسانهها محدود نمیشود .برای نمونه ،سیاستمداران در حالی که تنها ۱۳درصد از زنان و ۱۷درصد از مردان از هستند و در میان روستائیان ،این آمار ۶۶درصد است.
زن اروپایی ،راضی بودهاند تا به ایران سفر کرده و حجاب اِعمال حجاب اجباری پشتیبانی میکنند ،اما رژیم حاکم اعتراضات کنونی در ایران ،گواه معتبر بودن این آمار است
اجباری بر سر کنند و آن را با «احترام به فرهنگ ایرانی» همچنان بر طبل خشونت برای اِعمال اجباری آن میکوبد. چرا که این اعتراضات در هر دو مناطق روستایی و شهری
توجیه کنند .این درک بیگانه با جامعه ایرانی ،با دادههای این نشان از ژرفتر شدن شکاف میان حکومت و جامعه دیده میشود .این گرایش مشترک ،در میان طبقات گوناگون
نادرس ِت گرفته شده از نظرسنجیهای معمول با روشهای ایران دارد .بر چنین بستری ،خامنهای هرچه بیشتر به سپاه اجتماعی در ایران نیز دیده میشود .به این نکته مهم نیز
کهنهشده ،که باعث میشود تا ایرانیان پاسخهای صادقانه پاسداران انقلاب اسلامی روی آورده تا برای حفظ نظام اقدام میبایست اشاره شود که سطح تحصیلات نیز ،اغلب معرف
به آنها ندهند ،تشدید شده است .روشهای معمول و کهنه کرده و نظم اصولگرای اسلامی را در جامعه ایران اِعمال کند. پایگاه طبقاتی اجتماعی در ایران محسوب میشود .در این
شده در نظرسنجیها توسط بیشتر بنگاههای نظرسنجی ،که با وجود این ،نبر ِد ارزشها میان جمهوری اسلامی و جامعه مورد نیز ،اندیشمندان در غرب کژفهمی مشابهی را در مورد
شامل مصاحبههای رو در رو یا تلفنی میشود ،در نظامهای ایران ،به حجاب اجباری محدود نمیشود .مخالفت با حجاب رابطه حجاب اجباری با میزان تحصیلات در ایران از خود
شدیداًتمامیتخواه کارکرد ندارد؛ به ویژه در جایی که پرسش اجباری ،نشان از عرفی و سکولار شدن تودهی مردم و رها نشان میدهند .برای نمونه ،در مقالهای که توسط طاهره
در مورد مباحثی حساس ،مانند باور به اسلام و موافقت با شدن جامعه ایران از اسارت دینی دارد که گواه آن با شکل هادیان -جازی در «شورای آتلانتیک» انتشار پیدا کرد ،او
قوانین شرعی باشد .هر باور صادقانهای در قبال اینگونه رستاخیز کنونی به پهنای ایران در خیابانها دیده میشود. ادعا میکند« :اعتراضات در مورد حجاب در ایران ،پدیدهای
پرسشها ،بخوان مخالفت ،در کشوری مانند ایران میتواند چگونه فرآیند عرفیگرایی در حال ایجاد شکاف گستردهتر
به تنبیه سختی منتهی شود .در نتیجه ،اینگونه نظرسنجیها متعلق به طبقه متوسط است».
به دلیل دریافت پاسخهای نادرست ،گمراهکننده هستند. میان حکومت و جامعه است چنین دیدگاههایی یکبار دیگر در حال اشاعه در اعتراضات
همین امر در مورد نظرسنجیهایی که برخی در آنها شرکت از اوایل دهه ۱۹۹۰جامعه ایران در حال تجربه فرآیند کنونی هستند .در اکتبر « ،۲۰۲۲تایمز مالی» گزارش کرد که
نمیکنند و تنها ع ّدهای موافق با رژیم در آن شرکت میکنند تدریجی عرفیگرایی و رها شدن بوده است .با وجود این حس و شور ،توسط اعتراضکنندگانی دامن زده میشود
صادقاست؛چراکه چنیننظرسنجیهایینمیتوانندگسترده زندگی تحت یک حاکمیت دینی ،اهمیت مذهب اما که از طبقات متوسط شهرنشین ،متمول و تحصیلکرده
باشند .برای نمونه ،در سال ،۲۰۲۰بنیاد «سنجش ارزشهای برای مردم ایران در حال کاهش بوده است .امروز شکاف هستند .روایتها در غرب همواره میان اعتراضات مبتنی بر
جهان» ( )World Values Surveyگزارش کرده بود که میان جمعی ِت سکولار و آزاداندیش با رژیم اسلام ِی تندرو دلایل اقتصادی و حجاب اجباری در ایران تفاوتگذاری کرده
۶/۹۶درصد ایرانیان ،باورمند به دین اسلام هستند و در سال به درجات بیسابقهای رسیده است .مخالفت با رژیم، و اولی را به روستائیان و طبقه کارگر ،و دومی را محدود به
،۲۰۱۳مرکز تحقیقات پیو ( )Pew Research Centreاعلام منجر به کشیده شدن مردم به خیابانها گشته ،تا جایی
کرد که ۸۳درصد از ایرانیان با اِعمال قوانین شرعی موافق که روند اعتراضات ضدحکومتی در دامنه و تکرار آن در
هستند .روشهای برگرفته شده در نظرسنجیهای معمول و حال گسترش بوده ،و متقابل ًا با سرکوب وحشیانه رژیم برای
ُعرفی ،این برداشت را به دست میدهند که اکثریت
