Page 46 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۹۰ (دوره جديد
P. 46

‫دبیرستانی یا کمتر تحصیل کردهاند‪ ،‬رقمی بسیار نزدیک‪،‬‬      ‫روستایی‪ ،‬و طبقات اجتماعی اتفاق افتاده است‪ .‬روایتهای‬                                             ‫صفحه‪ 4۶‬شماره ‪185۶‬‬
                            ‫یعنی ‪۲۳‬درصد است‪.‬‬            ‫متداول در غرب این شبهه را به دست میدهند که مناطق‬                                    ‫جمعه ‪ 11‬تا ‪ 1۷‬آذرماه ‪1401‬خورشیدی‬
                                                        ‫روستایی ایران بطور محافظهکارانهای مذهبی بوده و‬
‫کاهش باورمندان مذهبی در ایران‪ ،‬با شمار پایین‬            ‫بنابراین‪ ،‬از آنجا که از نسخهپیچیهای رژیم حمایت‬          ‫قریب به اتفاق ایرانیان مذهبی هستند‪ .‬اما این ادعا‬
‫نمازخوانان نیز آشکار میشود‪ .‬تنها ‪۲۶‬درصد از ایرانیان در‬  ‫میکنند‪ ،‬پس از زمره پایگاههای آن به شمار میروند‪ .‬همین‬    ‫با اطلاعات میدانی که بنیاد ما در عمل از ایران به دست‬
‫مناطق شهری‪ ،‬و ‪۳۳‬درصد در مناطق روستایی به اجرای این‬      ‫روایت در مورد کمسوادان و شهروندانی که از درجات‬          ‫آورده در تضاد است چرا که بنیاد ما تحلیل عرفی شدن‬
‫نسخه پیچیده شده اسلامی باورمند هستند‪ .‬اصولاً‪ ،‬حمایت‬     ‫پایینی از تحصیلات برخوردارند و در کل از آنها به عنوان‬   ‫و وقوع اعتراضات در خیابانهای ایران را از سال ‪ ۲۰۱۷‬و‬
‫از هر نسخه پیچیده شده توسط جمهوری اسلامی‪ ،‬چه در‬         ‫هواداران جمهوری اسلامی یاد شده و یا به عبارت دیگر‪،‬‬
‫میان شهرنشینان ایرانی چه روستایی‪ ،‬در حال افول است‪.‬‬      ‫«مستضعفان» خوانده میشوند‪ ،‬تکرار میشود‪ .‬درواقع‪،‬‬                                    ‫‪ ۲۰۱۸‬پیشبینی میکرد‪.‬‬
‫همچنین ‪۲۶‬درصد از ایرانیان با درجه تحصیلی لیسانس پنج‬     ‫انقلاب اسلامی در سال ‪ ،۱۹۷۹‬اغلب از سوی رهبران‬           ‫برای سنجش رویکرد جامعه ایران به سوی عرفی شدن‪،‬‬
‫بار در روز نماز میگزارند‪ ،‬در حالی که این رقم در مورد‬    ‫مذهبی در ایران‪ ،‬انقلاب «مستضعفان» خوانده میشد‬           ‫به ویژه در گسترههای متفاوت جغرافیایی‪ ،‬نظرسنجی ما از‬
‫کسانی که سطح تحصیلات آنها تا دیپلم دبیرستانی است‪،‬‬       ‫چرا که آرمانهای طبقه کارگر و روستائیان را برای زندگی‬    ‫ایرانیان پرسیده بود که آنها تا چه اندازه به احکام دین اسلام‬
‫‪۲۸‬درصد است‪ .‬این آمار آشکار میکند که فرآیند عرفیگرایی‬    ‫با ارزشهای اسلامی محقق کرد‪ .‬این نظریه که روستائیان‬      ‫پایبند هستند‪ .‬پرسشهای مشخصی نیز در ارتباط با رعایت‬
‫جامعه ایران در هر دو مناطق روستایی و شهری رو به‬         ‫و ایرانیا ِن کمتر تحصیلکرده عمیقاً مذهبی بوده‪ ،‬در حالی‬  ‫حجاب و نماز خواندن پنج بار در روز مطرح شدند‪ .‬در‬
                                                        ‫که شهرنشینان و ایرانیا ِن تحصیلکرده مذهبی نیستند‪ ،‬اساس‬  ‫حالی که برخی ادعا میکنند که موج عرفیگرایی در ایران‬
                                 ‫پیشرفت دارد‪.‬‬           ‫درک دوقطبی بودن جامعه ایران توسط آنها بوده و دائماً‬     ‫مشخصاً در بین گروه اجتماعی ویژهای به حرکت درآمده‪ ،‬اما‬
‫در نظرسنجی «گمان» از شرکت کنندگان از مناطق‬              ‫بر آن تأکید میشود‪ .‬این درک بطور عام در غرب‪ ،‬با نحوه‬     ‫دادههای ما ثابت میکند که اهمیت مذهب در تمام پهنای‬
‫گوناگون با داشتن سطوح متفاوت تحصیلی پرسیده شد به‬        ‫لباس پوشیدن زنان به تصویر کشیده میشود‪ .‬برای نمونه‪،‬‬
                                                        ‫پوشیدن چادر سیاه‪ ،‬که محافظهکارترین نوع پوشش اجبار ِی‬               ‫ایران بطور فزاینده رو به کاهش بوده است‪.‬‬
             ‫وظیفه نماز خواندن وفادار هستند یا نه؟‬      ‫اسلامی در ایران محسوب میشود‪ ،‬به شکل کلیشهای به‬          ‫اگرچه جوانان نیروی محرکه جامعه ایران به سوی‬
                                                        ‫پوشش عادی زنان در مناطق روستایی نسبت داده میشود‪.‬‬        ‫عرفیگرایی هستند‪ ،‬اما نسلهای پیش از آنها نیز در حال‬
‫دادههای ما با روند اعتراضات جاری که از سال ‪۲۰۱۷‬‬         ‫در سال ‪ ۲۰۱۵‬روزنامه «تلگراف» گزارشی منتشر کرد که در‬     ‫غیرمذهبی شدن هستند‪ .‬با وجود کم اهمیت شدن نقش‬
‫‪ ۱۳۹۶ /‬آغاز شد همخوانی دارد؛ همان زمانی که اولین‬        ‫آن آمده بود‪« :‬در مناطق روستایی ایران که از لحاظ مذهبی‬   ‫مذهب در ایران‪ ،‬جهان غرب اما‪ ،‬هنوز طبق کلیشههای‬
‫شعلههای اعتراضات ضد حکومتی در مناطق روستایی ایران‬       ‫محافظهکار هستند‪ ،‬پوشیدن چادر عمومیت داشته و امری‬        ‫شرقشناسان‪ ،‬جامعه این کشور را ذاتاً مذهبی قلمداد‬
‫با پیشگامی کشاورزان و کارگران آن مناطق شعلهور شد‪.‬‬       ‫عادی است»‪ .‬برای نمونه‪ ،‬در سمیناری که در دانشگاه جانز‬    ‫میکند‪ .‬در سال ‪ ،۲۰۲۰‬کانال خبررسانی «فرانس ‪ »۲۴‬جامعه‬
‫این اعتراضات‪ ،‬طبق معمول‪ ،‬به نارضایتیهای اقتصادی‬         ‫هاپکینز تحت عنوان «بازاندیشی در مورد ایران» برگزار شد‪،‬‬  ‫ایران را ازهمگسیخته و ناهمگون خواند‪ .‬این خبرگزاری‬
‫نسبت داده شد و بُعد فرآیند عرفی و آزادیخواهانه آن از‬    ‫تارا کنگرلو یک گزارشگر مسائل و امور جهانی‪ ،‬ادعا کرده‬    ‫بینالمللی‪ ،‬نسلهای سالمند و پا به سن گذاشته را مذهبی‪،‬‬
‫نظرها دور ماند‪ .‬شوق آزادیخواهی بیشتر از سوی مفسران و‬    ‫بود که «هرچه بیشتر به مناطق روستایی نزدیکتر میشوید‪،‬‬     ‫و نسلهای جوان را دگراندیش و مخالف قوانین و مقررات‬
‫تحلیلگران منحصراً به طبقه متوسط ارتباط داده شده تا به‬   ‫مردم مذهبی بیشتری را خواهید یافت»‪ .‬در جای دیگری‪،‬‬        ‫سختگیرانه حکومت دانست‪ ،‬که سودای دگرگونی و آرزوی‬
                                                        ‫کنگرلو قید کرده بود‪« :‬مناطق شهری مدرن جامعه ایران‪ ،‬با‬
                     ‫اقشار روستایی و یا تهیدست!‬                                                                        ‫داشتن روابط بهتری با غرب را در سر میپرورانند‪.‬‬
‫در حالی که پرواضح است‪ ،‬کارگران و زحمتکشان زیر‬                      ‫داشتن ساکنان تحصیلکرده‪ ،‬مذهبی نیستند»‪.‬‬       ‫با وجود این‪ ،‬دادهها به ما نشان میدهند که اندیشههای‬
‫بار فشار از نابسامانیهای اقتصادی کمر خم کردهاند‪،‬‬        ‫در نظرسنجی «گمان» از شرکت کنندگان از مناطق‬              ‫مذهبی در تمامی گروههای س ِّنی در ایران رو به افول است‪.‬‬
‫اما دادههای ما نشان میدهند که حمایت بیسابقهای از‬        ‫گوناگون با داشتن سطوح متفاوت تحصیلی پرسیده شد به‬        ‫اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان‪ ،‬دیگر پنج بار در روز نماز‬
‫ارزشهای عرفی در میان طبقات کارگر ایران نیز در حال‬                                                               ‫نمیگزارند‪ ،‬یا باور به پوشش حجاب ندارند‪ .‬این دادهها‬
‫رشد بوده است‪ .‬این میتواند بخشی از توضیح در مورد‬                             ‫پوشش حجاب باور دارند یا نه؟‬         ‫آشکار میکنند که باور به داشتن حجاب‪ ،‬تنها در اقلیت‬
‫پیدایش رو به افزایش شعارها و دیوارنویسیهای ضد‬                                                                   ‫کوچکی متداول بوده و از این جهت نمیتوان آن را بخشی‬
‫حکومت از سال ‪ ۲۰۱۷‬به اینسو باشد که خواهان فروپاشی‬       ‫نظرسنجی اما نشان میدهد که موج فرآیند عرفیگرایی‬          ‫از بافت فرهنگی ایران دانست‪ .‬تنها ‪۱۷‬درصد از شرکت‬
‫نظام بوده و نه صرفاًمحدود به خواستهای اقتصادی و رفع‬     ‫در ابعاد تودهای‪ ،‬در میان تمام طبقات اجتماعی‪ ،‬و در‬       ‫کنندگان در نظرسنجی‪ ،‬بین سنین ‪ ۲۰‬تا ‪ ،۲۹‬و ‪۲۶‬درصد بین‬
                                                        ‫مناطق روستایی و شهری در ایران رخ داده است‪ .‬تا جایی‬      ‫سنین ‪ ۳۰‬تا ‪ ،۴۹‬و ‪۲۳‬درصد بالای سن ‪ ۵۰‬سال باورمند به‬
                              ‫مشکلات معیشتی‪.‬‬            ‫که به مذهبی بودن مربوط میشود‪ ،‬تفاوتی چشمگیر میان‬        ‫پوشش حجاب هستند‪ .‬بازتاب این روند را میتوان در مورد‬
‫محاسبات غربیها در ارزیابی جامعه ایران بر پایه دانش‬      ‫ایرانیان روستایی و شهری وجود ندارد‪ .‬در هر دو مناطق‪،‬‬     ‫اصل نماز گزاردن نیز در پهنای جامعه ایران مشاهده کرد‪.‬‬
‫میدانی و بر اساس اطلاعات و دادههای واقعی نبوده و‬        ‫مخالفت با حجاب اجباری در ابعادی مطرح است که اکثریت‬      ‫تنها ‪۱۸‬درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی بین سنین‬
‫برداشت آنها‪ ،‬همچنان بر بستر گسست در جامعه ایران‬         ‫مردم را در بر میگیرد‪ .‬پیروی از رعایت حجاب در مناطق‬      ‫‪ ۲۰‬تا ‪۳۰ ،۲۹‬درصد بین سنین ‪ ۳۰‬تا ‪ ،۴۹‬و ‪۳۴‬درصد بالای‬
‫در امتداد خطوط مذهبی استوار بوده است‪ .‬این میتواند‬       ‫روستایی ایران ‪۲۸‬درصد‪ ،‬و در مناطق شهری ‪۲۱‬درصد است؛‬       ‫سن ‪ ۵۰‬سال‪ ،‬پنج بار در روز نماز میگزارند‪ .‬برخلاف نظری‬
‫توضیحی برای تعلل آنها در پذیرش درجات بالای عرفیگرایی‬    ‫اختلاف تنها ‪۷‬درصد میان دو منطقه‪ .‬همچنین‪ ،‬نظرسنجی‬        ‫که معتقد به وجود ازهمگسیختگی و ناهمگونی در جامعه‬
‫در جامعه ایران باشد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬این عدم درک از جامعه‬  ‫«گمان» آشکار میکند که نقش مذهب در زندگی ایرانیان‬        ‫ایران است‪ ،‬کاهش این وظایف مذهبی در میان تمامی‬
‫ایران سبب شده تا دولتهای غربی درجات عرفیگرایی در‬        ‫با درجات متفاوت تحصیلی نیز بیاهمیت شمرده میشود‪.‬‬         ‫نسلهای ایران اتفاق افتاده است‪ .‬این شامل نسلهایی‬
‫اعتراضات کنونی ایران و حمایت از پیشروی آن در تمامی‬      ‫باورمندی به رعایت حجاب در میان ایرانیان تحصیلکرده با‬    ‫میشود که در انقلاب سال ‪ ۱۹۷۹‬شرکت داشتند‪۵۹ .‬درصد‬
‫استانهای کشور را اشتباه ارزیابی کنند‪ .‬نظرسنجیهای‬        ‫درجه لیسانس ‪۲۱‬درصد‪ ،‬و در میان آنهایی که تا حد دیپلم‬     ‫از شرکت کنندگان‪ ،‬بالای سن ‪ ۵۰‬سال‪ ،‬که شامل نسل انقلاب‬
‫به انجام رسیده توسط «گمان» همراه با شاهدان میدانی‬
 ‫و تحلیلهای بنیاد ما‪ ،‬قادر به دادن پاسخ برای آن هستند‪.‬‬                                                                         ‫میشود‪ ،‬پنج بار در روز نماز نمیگزارند‪.‬‬
                                                                                                                ‫در نظرسنجی «گمان» از سنین مختلف پرسیده شد آیا به‬
         ‫در مقایسه با گذشته‪ ،‬امروز مردان و با همان‬
                                                                                                                          ‫داشتن حجاب و گزاردن نماز باور دارند یا نه؟‬

                                                                                                                ‫چرخش به اینجهانی شدن در تمام مناطق شهری و‬
   41   42   43   44   45   46   47   48