Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۱۵ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌1‌‌۳‬شماره‌‪1881‬‬ ‫رسمی در دنیا میشود‪ ،‬مورد شنود قرار گرفت و فردای‬ ‫‪ ۱۷‬فوریه ‪ ۱۹۷۵‬به «سنموریس» در همسایگی‬
‫جمعه ‪ ۹‬تا پنجشنبه ‪ 1۵‬ژوئن ‪۲0۲۳‬‬ ‫همان روز به اعلیحضرت گزارش شد و سر شام پس فردا‪،‬‬ ‫آنجا‪ ،‬كه شاه چند روزی در آن بسر میبرد‪ ،‬رفت تا با وی‬
‫همه اعضای دنیای كوچك دربار‪ ،‬كه بسیار دلبسته این‬ ‫دیدار كند‪ .‬نخستین آهنگ ناموزون در روابط آن دو‪ ،‬گویا‬
‫پا خاستند‪ ،‬كه او طبق سنت‪ ،‬آنان را دعوت به نشستن كرد‪.‬‬ ‫خالهزنكبازیها بودند‪ ،‬در مورد آن سخن میگفتند‪ .‬راست‬ ‫در این دیدار نواخته شد‪ .‬رئیس جمهوری فرانسه كه با‬
‫مردم یا بخشی از مردم‪ ،‬نشانههای وفاداری به او را ابراز‬ ‫بود یا دروغ؟ ممكن نیست بتوان دریافت‪ .‬هر كس‪ ،‬چیزی‬ ‫هلیكوپتر آمده بود‪ ،‬دقایقی چند در انتظار ماند تا شاه‬
‫میداشتند‪ .‬آیا شاه میخواست یا میتوانست مفهوم این‬ ‫میگوید‪ .‬ولی بیشك‪ ،‬پایان اقامت رئیس جمهوری را‬ ‫او را بپذیرد‪ .‬میگویند این امر‪ ،‬اندكی به او برخورد و از‬
‫آن روز كینهای از شاه به دل گرفت‪ .‬بیش از یك سال بعد‪،‬‬
‫نشانهها را دریابد؟‬ ‫گونهای سردی نشانه میزد‪.‬‬ ‫ژیسكاردستن و همراهان برای دیداری رسمی به ایران سفر‬
‫با وجود تأثیر ناپذیری همیشگی چهرهاش‪ ،‬آشكار بود كه‬ ‫«دومینیك لورنز» روایت دیگری از آن سفر میكند‪ :‬در‬ ‫كردند‪ .‬در آن سفر بود كه چند اشتباه تشریفاتی روی داد‪.‬‬
‫بسیار خسته است‪ .‬با این حال‪ ،‬با مهر و ادب به سخنان‬ ‫اكتبر ‪ ،۱۹۷۷‬ژیسكاردستن سفری رسمی به ایران كرد‪ .‬او ــ‬ ‫دختر ژیسكار دستن كه پدر و مادرش را همراهی میكرد‪،‬‬
‫دریافت كنندگان جوایز توجه كرد‪ .‬درخواستهای همیشگی‬ ‫بهگونهای كه میتواند از حقیقت دور نباشد ــ میگوید‬ ‫نامزد آیندهاش آقای «ژرار مونتاسیه» را هم با خود آورده‬
‫مربوط به بورس تحصیلی‪ ،‬مشكلات خانوادگی كه باید‬ ‫رئیس جمهوری فرانسه مأمور شده بود به شاه بگوید اگر‬ ‫بود‪ .‬هنگامی كه درباره نقشه قرار گرفتن میهمانان بر سر‬
‫برایشان چارهای یافت میشد و‪ ...‬یكی از معاونان رئیس‬ ‫شاه و دوستانش در «اوپك» موضع خود را در برابر غرب‬ ‫میز شامی كه اعلیحضرتین بهافتخار آنان میدادند گفتگو‬
‫دانشگاه با دفتر یادداشتی در دست در گوشهای ایستاده‬ ‫دگرگون نكنند‪ ،‬فرانسه و آمریكا او را رها خواهند كرد‪ .‬شاه‬ ‫میشد‪ ،‬تشریفات رئیس جمهوری از همتایان ایرانی خود‬
‫بود تا «اوامر ملوكانه» را یادداشت كند‪« :‬از سوی من از‬ ‫كه خود را بیش از آنچه كه بود‪ ،‬نیرومند میپنداشت‪ ،‬سر‬ ‫میخواهد كه نامزد آینده را در صدر میز‪ ،‬پهلوی دختر‬
‫بنیاد پهلوی بخواهید كه تقاضای بورس را بپذیرد و نتیجه را‬ ‫تسلیم فرود نیاورد‪ .‬روابط سران دو كشور دیگر بهسطح‬ ‫ژیسكار بنشانند‪ .‬هرمز قریب كه در آن زمان رئیس كل‬
‫گزارش دهد»‪« ،‬وزیر علوم این مسئله را حل كند و نتیجه‬ ‫پیشین بازنگشت و میان آن دو‪ ،‬فضای ناخشنودی از‬ ‫تشریفات بود‪ ،‬این درخواست را رد میكند و میگوید نامزد‬
‫را به من بگوید‪ »...‬یكی از دانشجویان درخواست تخفیف‬ ‫آینده هیچ رده تشریفاتی ندارد‪ ،‬بنا براین نمیتواند بر‬
‫محكومیت یكی از اعضای خانوادهاش را كه نمیدانم به‬ ‫یكدیگر ماندگار شد‪.‬‬ ‫مقامات مهم ایران و افراد رسمی فرانسه برتری داشته باشد‪.‬‬
‫چه دلیلی محكوم شده بود‪ ،‬داشت‪« .‬به وزیر دادگستری‬ ‫روز هفتم اكتبر سالروز گشایش رسمی سال تحصیلی‬ ‫در برابر پافشاری فرانسویها قریب بی تدبیری میكند‬
‫بنویسید كه اگر قانوناً امكان پذیر است اقدام كند و این‬ ‫دانشگاهها بود كه از چهل سال پیش از آن با مراسمی‬ ‫و میگوید كه ترجیح میدهد از اعلیحضرت بپرسد‪.‬‬
‫درخواست را به سرعت به من ارائه دهد‪ »...‬اینها تقریباً یك‬ ‫اعلیحضرت از این پرسش برآشفته میشود و به قریب‬
‫ساعت به درازا كشید‪ .‬جسمش بسیار خسته‪ ،‬اما روحیهاش‬ ‫تقریباً آئینی و تعطیل ناشدنی برگذار میشد‪.‬‬ ‫میگوید‪« :‬این‪ ،‬به من مربوط نیست‪ .‬مقررات تشریفات‬
‫شادمان بود‪ .‬برای بسیاری‪ ،‬او هنوز تنها چاره دردها بود و‬ ‫شاه و شهبانو با هلی كوپتر وارد پردیس مركزی دانشگاه‬ ‫را رعایت كنید‪ ».‬در نتیجه قریب درخواست فرانسویها را‬
‫تهران شدند‪ .‬مقدم آنان به گرمی از سوی استادان و‬
‫این واقعیت‪ ،‬او را دلداری میداد‪.‬‬ ‫دانشجویان گرامی داشته شد‪ .‬عبدالله شیبانی رئیس‬
‫پس از مراسم رسمی‪ ،‬میهمانی كوچكی برپا شد‪ .‬او به‬ ‫دانشگاه‪ ،‬گزارش سنتی خود را داد‪ .‬سپس یكی از دانشجویان‬
‫میان جمعیت رفت‪ ،‬با بسیاری دست داد و كوشید با این و‬

‫آن گفتگو كند‪ .‬ولی خستگی فراوانش مشهود بود‪.‬‬

‫محمدرضا شاه و شهبانو فرح پهلوی و والری ژیسكاردستن و همسرش در فرودگاه مهرآباد ‪-‬اکتبر ‪۱۹۷۶‬‬

‫ساعت پنج بعد از ظهر كه شاه و شهبانو دانشگاه را ترك‬ ‫ممتاز آن سال رشته سخن را به دست گرفت‪ .‬به خاطر‬ ‫رد میكند و گویا حتی میگوید‪« :‬اعلیحضرت اجازه زیر‬
‫كردند‪ ،‬یكی از افسران گارد به من اطلاع داد كه برای شركت‬ ‫ناآرامی اوضاع‪ ،‬رئیس دانشگاه برنامه همیشگی موسیقی را‬ ‫پا گذاشتن مقررات را ندادند‪ ».‬و به این ترتیب‪ ،‬در شام‬
‫در جلسهای در ساعت شش‪ ،‬به كاخ سعدآباد احضار شدهام‪.‬‬ ‫حذف كرده و جای آن را به شعرخوانی داده بود‪ .‬یك استاد‬ ‫رسمی آن شب كه صد و سی نفر میهمان در آن بود‪« ،‬ژرار‬
‫در آن ساعات پر ازدحام‪ ،‬باید مسیری چند كیلومتری را‬ ‫جوان ادبیات‪« ،‬بهزادی اندوهجردی» شعر میهن پرستانهای‬
‫بپیمایم‪ .‬با شتاب به راه افتادم و با تلفن اتومبیلم به دفترم‬ ‫خواند كه در بخشی از آن‪ ،‬بر رابطه عرفانی شاه و ملتش‬ ‫مونتاسیه» در انتهای میز قرار گرفت‪.‬‬
‫خبر دادم جلسهای را كه داشتم برهم بزنند‪ .‬گردهمائی‬ ‫تأكید شده بود‪ .‬آن شعر‪ ،‬در حقیقت فریاد هشدار بود‪.‬‬ ‫شبانگاه‪ ،‬پس از صرف شام‪ ،‬هنگامی كه خانواده‬
‫ناگهان غرش ابراز احساسات حاضران‪ ،‬چوند رعدی به عرش‬ ‫ژیسكاردستن به اتاقهای خصوصیشان در كاخ گلستان‬
‫شگفت انگیزی بود در فضائی بسیار سنگین‪.‬‬ ‫رسید‪ .‬محمدرضا شاه آشكارا دستخوش احساسات شده بود‬ ‫بازمیگردند‪ ،‬در مورد این ماجرا گفتگو میكنند‪ .‬بهروایت‬
‫در آنجا با نخست وزیر‪ ،‬محمد باهری وزیر دادگستری‪،‬‬ ‫و تقریباً اشك در چشم داشت‪ .‬هنگامی كه برای اهدای‬ ‫برخی نویسندگان‪ ،‬رئیس جمهوری فرانسه كه از هدایای‬
‫كاظم ودیعی وزیر كار و امور اجتماعی و منوچهر آزمون‬ ‫جایزهها و نشانها به دانشجویان و دانش آموختگان ممتاز‬ ‫اعلیحضرتین هم خوشش نیامده بود‪ ،‬خشمگین شده و‬
‫وزیر مشاور روبرو شدم‪ .‬البته ارتشیان هم بودند و در‬ ‫و برگزیده برفراز جایگاه ویژه رفت‪ ،‬همگان در برابرش به‬ ‫میگوید‪« :‬محمدرضا پهلوی‪ ،‬تازه به دوران رسیده است‪».‬‬
‫این سخنان‪ ،‬همچون همه گفتگوهایی كه در اقامتگاههای‬
‫میانشان تیمسار ازهاری رئیس ستاد كل نیروهای‬