Page 36 - (کیهان لندن - سال سى و چهلم ـ شماره ۴۱۸ (دوره جديد
P. 36

‫صفحه‌‌‌‪‌‌۳‌‌‌۶‬شماره‌‪‌۱۸۸۴‬‬
                                                                                                                                                ‫جمعه ‪ ۹‬تا ‪ 1۵‬تیرماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫سهم اعراب از دموکراسی به اندازه محرومیت آنها از آزادی!‬

                                                                                                                  ‫= ما در دوران سیاه عثمانی‪ ،‬وابستگانی بدون‬

                                                                                                                  ‫موجودیت مستقل و راکد و ساکت و فرمانبردار سلطهی‬
                                                                                                                  ‫خافتی عقیم بودیم که ‪ ۴۰۰‬سال ادامه داشت‪ .‬تا اینکه‬
                                                                                                                  ‫امپراتوری عثمانی متزلزل و به هدفی برای غرب تبدیل شد‬
                                                                                                                  ‫تا در جنگ جهانی به آن حملهور شوند و داراییهایش‬
                                                                                                                  ‫را تقسیم کنند و آن را به ابزار و بازار برای تولیدات خود‬

                                                                                                                                                   ‫محدود نمایند‪.‬‬
                                                                                                                  ‫=در مورد نیروهای جوان عرب‪ ،‬یعنی نخبگان فکری‬
                                                                                                                  ‫و سیاسی که خواهان مدرنیزاسیون‪ ،‬آزادی و دموکراسی‬
                                                                                                                  ‫هستند‪ ،‬آنها کام ًا از قدرت کنار گذاشته شدهاند و سلطه‬
                                                                                                                  ‫حاکم جامعه را در باتاق گذشته نگه داشته و مردم عرب‬
                                                                                                                  ‫را وادار کردهاند که آزادی و دموکراسی و عدالت را تنها به‬
                                                                                                                  ‫عنوان یک آرمان و رویایی نه برای امروز بلکه برای آینده‬

                                                                                                                                          ‫نامعلوم در سر بپرورانند‪.‬‬
                                                                                                                  ‫= ما نتوانستهایم دولت مدنی تاسیس کنیم‪ .‬ما‬
                                                                                                                  ‫نتوانستیم دموکراسی را نهادینه کنیم‪ .‬ما نتوانستیم آزادیها‬
                                                                                                                  ‫را حفظ کنیم‪ .‬ما نتوانستیم مردم خود را با گفتمانهای‬

                                                                                                                     ‫انسانی آشنا کنیم‪ ،‬پس سزاوار اینهمه مکافات هستیم‪.‬‬

‫پرچم جمهوری اسامی ایران در دست اعضای حزبالله در جریان اعتراض در مرز لبنان و اسرائیل‪ ۱۴ ،‬مه ‪( ۲۰۲۱‬آسوشیتدپرس)‬      ‫نصر الصایغ (علی الطریق) – صد سال گذشت و سهم‬
                                                                                                                  ‫عربها از دموکراسی همواره به اندازه محرومیت آنها از‬
‫یافتند‪ ،‬ضرورت اطاعت از حاکمان را به ارث بردند و غرب‬      ‫همراه با حکومتهای عقبمانده به یک اندازه به مردم این‬      ‫آزادی بوده است؛ یک قرن از قباحت و زشتی که در آن‬
‫که این جوامع را آمادهی آزادی نمیدانست‪ ،‬ما را مجبور به‬    ‫کشورها اجازه داشتن آزادی به مفهوم واقعی را نخواهند داد‪.‬‬  ‫فرقهگرایی‪ ،‬تعصبات دینی‪ ،‬دیکتاتوری و فساد در جوامع‬
                                                         ‫پس شما در کشورهای عربی رؤیای دموکراسی و آزادی در‬         ‫عربی ریشه دوانده و از کرانه مدیترانه تا خلیج فارس‬
                              ‫پذیرش سلطه کرد‪.‬‬            ‫سر نداشته باشید که عین این است که بخواهید در حلب‬         ‫حکمفرما بود‪ ،‬گذشت‪ .‬قرنی که صدای ظلم و ستم‪،‬‬
‫این از غرب و رفتاری که در دوره انقیاد پس از امپراتوری‬                                                             ‫موجودیتهای اجتماعی را در قلعه های سکوت مردم‬
                                                                                         ‫غوره پیدا کنید!‬          ‫محبوس کرده و جوامع را در پوچگرایی به منبرهایی تبدیل‬
                     ‫و خلافت عثمانی با ما داشت‪.‬‬          ‫ما در دوران سیاه عثمانی‪ ،‬وابستگانی بدون موجودیت‬          ‫کرده بود که بر آن تنها فضایل قدرت حاکم تبلیغ میشد‪.‬‬
‫در مورد نیروهای جوان عرب‪ ،‬یعنی نخبگان فکری و‬             ‫مستقل و راکد و ساکت و فرمانبردار سلطهی خلافتی عقیم‬       ‫صد سال است که حکام عرب درگیر قدرت و درآمدهای‬
‫سیاسی که خواهان مدرنیزاسیون‪ ،‬آزادی و دموکراسی‬            ‫بودیم که ‪ ۴۰۰‬سال ادامه داشت‪ .‬تا اینکه امپراتوری عثمانی‬   ‫حاصل از آن و تلاش برای کاهش دادن نیروهای جامعه‬
‫هستند‪ ،‬آنها کاملاً از قدرت کنار گذاشته شدهاند و سلطه‬     ‫متزلزل و به هدفی برای غرب تبدیل شد تا در جنگ جهانی‬
‫حاکم جامعه را در باتلاق گذشته نگه داشته و مردم عرب‬       ‫به آن حملهور شوند و داراییهایش را تقسیم کنند و آن را‬                                      ‫مدنی هستند‪.‬‬
‫را وادار کردهاند که آزادی و دموکراسی و عدالت را تنها به‬                                                           ‫پرسشی که مطرح است اینکه چرا سهم ما از دموکراسی‬
‫عنوان یک آرمان و رویایی نه برای امروز بلکه برای آینده‬           ‫به ابزار و بازار برای تولیدات خود محدود نمایند‪.‬‬   ‫اینقدر ناچیز بوده و چرا به قهقرا و واپسگرایی تا مرز‬
                                                         ‫در این میان‪ ،‬ما عربها که در فرایند از هم پاشیدن‬
                         ‫نامعلوم در سر بپرورانند‪.‬‬        ‫عثمانی فرصت استقلال یافتیم تنها به مصرفکننده و‬                                         ‫نابودی رسیدهایم؟‬
‫استعمار فرانسه با دوگانهگرایی فرقهای کمر موجودیت‬         ‫وابسته تبدیل شدیم‪ .‬پیش از آن هیچ دولتی برای عربها در‬     ‫جهان عرب در حال حاضر فاقد هرگونه وزن سیاسی در‬
‫نهادی به نام دموکراسی را در سوریه شکست و سوریه را‬        ‫«قلمرو» امپراتوری عثمانی وجود نداشت‪ .‬خلافت اسلامی‬        ‫جهان است و اگر نفت نمیبود‪ ،‬اعراب در آستانه گدایی‬
 ‫با هدف تقسیم به چهار کشور کوچک فرقهای ویران کرد‪.‬‬        ‫عثمانی عربها را بیحس و تخدیر کرده بود و دین افیونی‬       ‫قرار میگرفتند‪ .‬هماکنون نیز جمعیت بزرگی از عربها‬
‫غرب در عمل دشمن دموکراسی و آزادی برای کشورها‬             ‫بر همه چیز غالب بود و اگر به فقر توجه میشد‪ ،‬به عنوان‬     ‫در حال گدایی هستند‪ :‬لبنان در صدر فهرست قرار دارد؛‬
‫خاورمیانه بود و هنوز هم هست‪ .‬پیشرفت غرب مستلزم‬           ‫نوعی عذاب و آزمون الهی محسوب میشد و نه محصول‬             ‫سودان نیز همینطور؛ مصر مستأصل و نیازمند کمک گرفتن‬
‫نگه داشتن عربها‪ ،‬آفریقاییها و برخی دیگر در‬                                                                        ‫از دیگران است؛ سوریه در باتلاق بدبختی فرو رفته؛ عراق‬
‫خاورمیانه به عنوان بازاری برای مصرف است که از ماهیت‬                     ‫غارت و ثروتاندوزی خلافت اسلامی‪.‬‬           ‫بسیار ثروتمند ورشکسته و گرسنه شده؛ لیبی غرق در خون‬
‫سرمایهداری لیبرالیسم تبعیت میکند زیرا هیچ نوع آشتی‬       ‫سلطان عثمانی خدای روی زمین ما بود و مجمعی متشکل‬          ‫غارت گشته؛ تونس از ورشگستگی رنج میبرد و به دنبال‬
‫بین «فرقهگرایی» و «دولت» وجود ندارد‪ .‬هیچ امکانی برای‬     ‫از نهادهای سلطه و ارتش و روحانیت حامی او بودند‪ .‬پنج‬      ‫کسی است که وام و کمکی به آن دهد‪ .‬در آنسو اما امارات‬
‫موفقیت دموکراسی در پرتو تقسیمات اجتماعی‪ ،‬قبیلهای‪،‬‬        ‫قرن «دولت» عثمانی چیزی جز اقتدار و اقتصاد مبتنی بر‬       ‫متحده عربی که نفتخیز و بسیار مرفه است به شدت‬
‫فرقهای‪ ،‬نژادی و غیره که غرب نسخه آن را برای جوامع ما‬     ‫جمعآوری مالیات نبود و اگر غرب ما را از دست آن خلاص‬       ‫از آزادی میترسد در حالی که دموکراسی بدون آزادی نه‬
                                                         ‫نمیکرد شاید خلافت عثمانی همچنان میماند‪ .‬پس از آن‪،‬‬
                    ‫پیچیده و میپیچد‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬         ‫غرب دست روی خود ما گذاشت و ما را متفرق کرد‪ .‬ما به‬                                ‫ممکن و نه موجود است!‬
‫بنابراین‪ ،‬ایده ساختن دولت [مدرن] بر پایههای اجتماعی‬                                                               ‫آیا ناممکن بودن دموکراسی در لبنان و جهان عرب به‬
‫سالم وجود نداشت و نهادهایی جایگزین آن شدند که بذر‬               ‫موجوداتی تبدیل شدهایم که قبلا وجود نداشتند‪.‬‬       ‫دلایل ساختاری یا بر اثر عملکردهای دیکتاتوری‪ ،‬ظلم‬
‫خشونت را در ساختار خود دارند‪ .‬آنچه امروز در کشورهای‬      ‫در پرتو این تغییر جهانی‪ ،‬موجودیتها بر اساس تمایلات‬       ‫نظامیهای حاکم و سیاستهای غرب است که همواره‬
‫عربی بحرانزده شاهد هستیم‪ ،‬نتیجه انباشت سیاستهای‬          ‫استعمار سلطهجو متولد شدند و مردم و کشورها از هم‬          ‫شعار آزادی سر داده و دموکراسی را موعظه میکند اما‬
‫فقرپرور و یا استقلال و بی توجهی نیست‪ ،‬بلکه بحرانهای‬                                                               ‫در مماشات با حاکمان مستبد نظامی و نفتی ما را سرکوب‬
‫ناشی از فروپاشی بافت اجتماعی آنهاست‪ .‬لبنان‪ ،‬مدل‬                                               ‫پاشیدند‪.‬‬
‫تقسیمات غیراقتصادی است‪ .‬جنگهای فرقهای در لبنان‬           ‫«متفکران» غربی مدعی شدند که شرایط جوامع عرب برای‬                                              ‫میکند؟‬
‫توسط یک دولت خارجی نزدیک و چند دولت غربی‬                 ‫ساختن ساختار دولتی به سبک غرب که تحت مدیریت و‬            ‫خلاصه بگویم‪ :‬آزادی و دموکراسی از سوی غرب اعطا‬
                                                         ‫قدرت موازین نظامی و اقتصادی باشد مهیا و مساعد نیست‪.‬‬      ‫نخواهد شد و قدرتهای به ظاهر دموکراسیخواه غرب‬
                               ‫حمایت میشود‪.‬‬              ‫دولتهای عربی که از اقیانوس تا خلیج فارس گسترش‬
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41