Page 16 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۴۳ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‌‪‌‌‌1‌6‬شماره‌‪‌1۹0۹‬‬
‫جمعه ‪ 1‬تا ‪ ۷‬دیماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫سلب اعتبار؛ ‪ ۱۰‬هزار پژوهش در سال ‪ ۲۰۲۳‬ایران در رتبه هفتم‬

‫مطالبه کند‪».‬‬ ‫از تولیدات علمی میبینیم که شاخه علوم پزشکی در آن‬ ‫=بر اساس گزارش جدید ژورنال نیچر‪ ،‬در سال ‪۲۰۲۳‬‬
‫وی با طرح این پرسش که «آیا در کنفرانسهای مهم علمی‬ ‫اول است اضافه کرده بود‪« :‬هرچه تعداد مقاله در یک‬
‫هیچکدام از ما بهعنوان مدعو دعوت میشویم؟» گفته بود‪:‬‬ ‫حوزه بیشتر میشود‪ ،‬احتمال افزایش میزان سلب اعتبار از‬ ‫بیش از ‪ ۱۰‬هزار مقاله پژوهشی در ژورنالهای مختلف‬
‫«ما ‪۸۰‬هزار هیاتعلمی داریم که اگر بخواهیم یک درصد‬ ‫آن تولیدات علمی هم ممکن است بیشتر شود؛ این یک‬ ‫سلب اعتبار شدهاند‪ ،‬درمیان کشورهایی که پژوهشهایشان‬
‫آن را هم در نظر بگیریم‪ ،‬حدود ‪ ۸۰۰‬نفر میشود اما همین‬ ‫ضریب احتمال است‪ .‬بحث جدی ما در ایران در خصوص‬ ‫بیشترین میزان سلب اعتبار را داشته‪ ،‬عربستان سعودی‪،‬‬
‫تعداد هم در کنفرانسهای مهم علمی حضور ندارند‪ .‬ما علم‬ ‫سلب اعتبار از کارهای علمی‪ ،‬عدم آگاهی افراد از قوانین‬ ‫پاکستان و روسیه رتبه اول تا سوم را داشتهاند و جمهوری‬
‫را در ایران نمیفهمیم و باید این موضوع را مدنظر قرار داد‬ ‫است‪ .‬ما موظفیم به عنوان وزارت علوم‪ ،‬وزارت بهداشت و‬
‫سایر وزارتخانهها طوری به اساتید اطلاعرسانی کنیم تا کمتر‬ ‫اسلامی ایران هم در جایگاه هفتم قرار دارد‪.‬‬
‫که علم با دانش علمی تفاوت دارد‪».‬‬ ‫پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم با اشاره به اینکه‬
‫وی که مدتی مسئول رصدخانه ملی نیز بوده است اضافه‬ ‫دچار خطا شوند‪».‬‬ ‫«امروز بیشترین سلب اعتبار را از تولیدات علمی میبینیم‬
‫کرده بود‪ « :‬این رصدخانه در دولت قبل افتتاح شد و حتی‬ ‫پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم ادامه داده بود‪:‬‬ ‫که شاخه علوم پزشکی در آن اول است»‪ ،‬اضافه کرده است‪:‬‬
‫تلسکوپ نداشت‪ .‬چندماه قبل نیز دولت آن را افتتاح کرد و‬ ‫«خیلی از اساتید‪ ،‬قوانین و علل سلب اعتبار از تولیدات‬ ‫«هرچه تعداد مقاله در یک حوزه بیشتر میشود‪ ،‬احتمال‬
‫هنوز چیزی که در عرف جهانی برای تجهیزات علمی وجود‬ ‫علمی را نمیدانند‪ .‬مواردی که موجب این خطاها میشود‬ ‫افزایش میزان سلب اعتبار از آن تولیدات علمی هم ممکن‬
‫دارد‪ ،‬مهندسی نشده است‪ .‬این تجهیزات هیچ ابزارگانی ندارد‪.‬‬ ‫بسیار زیاد است و ما وظیفه داریم تا پایان سال در راستای‬ ‫است بیشتر شود؛ این یک ضریب احتمال است‪ .‬بحث جدی‬
‫ظاهر وضعیت فعلی برای انسانهای متوهم خوب است‪».‬‬ ‫آشنایی هر چه بیشتر اساتید با قوانین کسب و سلب اعتبار‬ ‫ما در ایران در خصوص سلب اعتبار از کارهای علمی‪ ،‬عدم‬
‫منصوری با اشاره به اینکه «در سال ‪ ۶۵‬زمانی که در فرصت‬
‫مطالعاتیبودم‪،‬اولینبارکتابهای‪ ISI‬راخواندمووضعیت‬ ‫از تولیدات علمی و تحقیقات‪ ،‬دوره برگزار کنیم‪».‬‬ ‫آگاهی افراد از قوانین است‪».‬‬
‫ایران را در یک لیست آوردم» ادامه داده بود‪« :‬آن زمان‬ ‫روزنامه «هممیهن« نیز در ‪ ۲۴‬اردیبهشت ماه به نقل‬ ‫حمید امیناسماعیلی معاون پژوهشی اسبق جهاد‬
‫ایران را با عراق و عربستان و کویت مقایسه کردم‪ .‬وضعیت‬ ‫از وحید احمدی‪ ،‬معاون پژوهشی وزارت علوم در دولت‬ ‫دانشگاهی نیز با بیان اینکه نگاه امنیتی– نظامی و قرارگاهی‬
‫ما به حدی بد بود که تنها یکسوم عراق مقاله داشتیم‪.‬‬ ‫روحانی نوشته بود‪« :‬در برنامههای چهارم‪،‬پنجم و ششم‬ ‫موجود در دانشگاهها شرایطی ایجاد میکنند که مانع از رشد‬
‫نامهای با مهر محرمانه برای شورای انقلاب فرهنگی زدم و‬ ‫توسعه کشور مداوم متذکر شدهایم که میزان تخصیص اعتبار‬ ‫علمی‪ ،‬رشد فناوری و استقلال و تبادل علمی میشوند گفته‪:‬‬
‫ارسال کردم‪ .‬شورای انقلاب جلسهای تشکیل داد و در آن‬ ‫برای پژوهش در کشور باید افزایش یابد و به حدود ‪ ۳‬تا ‪۴‬‬ ‫«همه اهالی علم آگاه هستند که یکی از مهمترین ملزومات‬
‫اعلام شد که این حرف اشتباه است‪ ،‬وضعیت خوبی داریم‪».‬‬ ‫درصد از تولید ناخالص ملی برسد‪ ،‬اما این میزان اعتبار هرگز‬ ‫رشد علمی‪ ،‬تبادل دانش و علم با جهان است‪ .‬وقتی هیچ‬
‫این استاد دانشگاه با بیان اینکه مهمترین سند‬ ‫محقق نشده است‪ .‬در حال حاضر درصد اعتبارات پژوهشی‬ ‫تبادل جدی با مراکز پیشرو علمی در جهان نداریم و همه‬
‫سیاستگذاری در دنیا‪ ۷۷ ،‬سال پیش در آمریکا نوشته شد‬ ‫این موارد زیر سیطره نگاه امنیتی و نظامی است و هر فردی‬
‫و برای تحقق این سند بودجه تعیین شد توضیح داده بود‪:‬‬ ‫کشور بهصورت واقعی حدود نیم درصد هم نیست‪».‬‬ ‫برای انجام فعالیت علمی باید از دهها گذرگاه برای گرفتن‬
‫«حتی این سند تبدیل به روشهای گرفتن هزینه از بودجههای‬ ‫در یکم اسفندماه ‪ ۱۴۰۱‬روزنامه فرهیختگان نیز گزارشی‬ ‫تاییدیه و مجوز گذر کند‪ ،‬قطعا در حوزه علم دچار مشکل‬
‫دولتی برای حوزه علم شده که ما کوچکترین شناختی از‬ ‫از یک میزگرد تلویزیونی «شیوه» با موضوع سیاستگذاری‬ ‫میشویم‪».‬بر اساس گزارش جدید ژورنال نیچر‪ ،‬در سال‪۲۰۲۳‬‬
‫آن نداریم‪ .‬این سند علمی برای ‪ ۷۵‬سال آینده دنیا نوشته‬ ‫بیش از ‪ ۱۰‬هزار مقاله پژوهشی در ژورنالهای مختلف‬
‫شده اما بنده هیچ امیدی ندارم که حتی در ‪ ۱۴‬سال آینده‬ ‫علم را منتشر کرد‪.‬‬ ‫سلب اعتبار شدهاند‪ ،‬درمیان کشورهایی که پژوهشهایشان‬
‫دولت ما متوجه شود که ما چه مشکلی در این حوزه داریم؟‬ ‫در این میزگرد‪ ،‬رضا منصوری از اساتید بازنشسته و فعلی‬ ‫بیشترین میزان سلب اعتبار را داشته‪ ،‬عربستان سعودی‪،‬‬
‫سوال این است که مشکل ما بهشت رفتن مردم است؟»‬ ‫دانشگاه صنعتی «شریف» (آریامهر) اعلام کرده بود‪« :‬از‬ ‫پاکستان و روسیه رتبه اول تا سوم را داشتهاند و‬
‫منصوری تاکید کرده بود‪« :‬زمانی که ما علم را به درستی‬ ‫سال ‪ ۶۶‬که اولین برنامه پنجساله نوشته شد‪ ،‬قرار بود‬ ‫جمهوری اسلامی ایران هم در جایگاه هفتم قرار دارد‪.‬‬
‫درک نمیکنیم‪ ،‬خیال میکنیم باید پولی را به دانشگاه‬ ‫بودجه تحقیقات افزایش پیدا کند و به شش دهم درصد‬ ‫بر اساس این گزارش‪ ،‬این میزان مقاله پژوهشی سلب اعتبار‬
‫بدهیم‪ .‬پژوهشگر با روزی یک دلار یا سالی ‪ ۱۴-۱۵‬میلیون‬ ‫تولید ناخالص ملی کشور برسد‪ .‬این موضوع برای برنامه‬ ‫شده در مجلههای مختلف‪ ،‬یک رکورد جدید به شمار میآید‬
‫تومان بودجه حتی یک مجله علمی نمیتواند منتشر کند‪،‬‬ ‫اول پنجساله است و درحالحاضر هیچ کس درباره بودجه‬ ‫و افزایش قابل توجهی نسبت به سالهای گذشته داشته است‪.‬‬
‫تحقیقات صحبت نمیکند‪ ،‬برای اینکه تاکنون هیچ گاه‬ ‫منظور از سلب اعتبار یا استرداد مقاله این است که اعتبار‬
‫آنوقت ادعای رقابت با دنیا را داریم؟»‬ ‫افزایش پیدا نکرده و اکنون بودجه تحقیقات زیر نیمدرصد‬ ‫مقاله زیر سوال رفته و در نتیجه پژوهش از پایگاه اطلاعاتی‬
‫است‪ .‬همهجا صحبت از ‪ ۳‬درصد است اما تحقیق در این‬
‫حد مانده‪ .‬من ندیدم که کمیسیون مجلس در این خصوص‬ ‫ژورنال مورد نظر حذف میشود‪.‬‬
‫در همین ارتباط پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر‬
‫علوم ‪ ۱۹‬مهرماه در مورد بیشترین سلب اعتبار از مقالات‬
‫در کشور به خبرگزاری ایلنا گفته بود‪« :‬یک ترند جهانی در‬
‫این خصوص وجود دارد که بیشترین سلب اعتبار مربوط به‬
‫مقالات علوم پزشکی است و در ایران نیز وضعیت همینطور‬
‫است‪ .‬شاید خاصیت کار علمی در حوزه علوم پزشکی دلیل‬

‫این میزان سلب اعتبار است‪».‬‬
‫به گفته وی «در بیشتر کشورهای جهان مثل ایران‪ ،‬بیشترین‬
‫تولید علمی مربوط به علوم پزشکی است‪ .‬در سیستمهای‬
‫علمسنجی مانند سایمگو‪ ،‬اسکوپوس و… کل علم را در یک‬
‫طبقهبندی قرار میدهند‪ .‬به همین دلیل کل شاخههای‬
‫علم تحت نام (‪ )medicen‬با هم در یک دستهبندی قرار‬
‫میگیرند و زمانی که میخواهیم سلب اعتبارها از کارهای‬
‫تحقیقاتی را بسنجیم‪ ،‬میبینیم که علم پزشکی بیشترین‬
‫سلب اعتبار را دارد در حالی که اگر مثلا فیزیک یا علوم‬
‫پایه را از علوم پزشکی در محاسبات جدا کنیم‪ ،‬اعداد و ارقام‬

‫میزان سلب اعتبار متفاوت میشود‪».‬‬
‫صالحی با اشاره به اینکه امروز بیشترین سلب اعتبار را‬