Page 20 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۴۵ (دوره جديد
P. 20

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌۲‌‌0‬شماره‌‪‌1۹11‬‬
                                                                                                                                                ‫جمعه ‪ ۲۲‬تا ‪ ۲۸‬دیماه ‪140۲‬خورشیدی‬

‫«آرمان فلسطین»؛ موضوعی مبهم و متناقض و کلافی سردرگم‬

                                                                                                                     ‫=از فردی فلسطینی که دکتری علوم دارد پرسیدم‬

                                                                                                                     ‫منظور شما از این آرمان چیست؟ آیا میشود آنرا برایم‬
                                                                                                                     ‫توضیح دهید؟ پاسخ او منفی بود‪ .‬با همه شور و اشتیاقی‬
                                                                                                                     ‫که نسبت به سرزمین آبا و اجدادی خود دارد و به عنوان‬
                                                                                                                     ‫امری طبیعی خود را مدافع حقوق فلسطینیها قلمداد‬
                                                                                                                     ‫میکند‪ ،‬اما نمیدانست «آرمان فلسطین» چیست و اجزای‬

                                                                                                                                           ‫تشکیلدهنده آن کدام است‪.‬‬
                                                                                                                     ‫=عزام پاشا سیاستمدار ضدیهود مصری در اواخر دهه‬
                                                                                                                     ‫‪«« :۱۹۴۰‬اعراب از یهودیان برتر هستند‪ .‬آنها شکست را‬
                                                                                                                     ‫با لبخند میپذیرند‪ :‬اگر یهودیان ما را در نبرد اول شکست‬
                                                                                                                     ‫دهند‪ ،‬در نبرد دوم یا سوم‪ ...‬یا نبرد نهایی آنها را شکست‬
                                                                                                                     ‫خواهیم داد! بیشتر اعراب صحرا از جنگیدن لذت میبرند‪...‬‬
                                                                                                                     ‫جنگ به بادیهنشین احساس خوشبختی‪ ،‬سعادت و امنیت‬

                                                                                                                         ‫میدهد‪ ،‬یعنی چیزی که صلح آن را فراهم نمیآورد!»‬
                                                                                                                     ‫=این یهودستیزی تنها از طریق اتحاد عربی امکانپذیر‬
                                                                                                                     ‫میشد و نه اینکه یک کشور مستقل فلسطین ایجاد شود‪.‬‬

‫یک نیروی بسیج در راهپیمایی حکومتی حمایت از فلسطین در تهران ‪ /‬رویترز ‪ ۱۳‬اکتبر ‪۲۰۲۳‬‬                                    ‫محمود مسائلی – شاید در طول عمر یک انسان معمولی‬
                                                                                                                     ‫که در خاورمیانه زندگی میکند هیچ شعار سیاسی مربوط‬
‫دلیل هم بود که اولین نبرد کشورهای عرب با اسرائیل در‬        ‫هنجاری بالایی که دارد‪ ،‬یعنی آرمان بودن‪ ،‬با ابعاد انسانی‬   ‫به روابط خارجی به اندازه چیزی به نام «آرمان فلسطین»‬
‫سال ‪ ۱۹۴۸‬نوعی پانعربیسم علیه کشور نوپای اسرائیل بود‪.‬‬       ‫همراه است‪ ،‬یا اینکه شعاری است که بسته به شرایط‬            ‫بر ابعاد زندگی او تاثیرگذار نبوده است‪ .‬رسانههای رسمی‬
‫نگاهی کوتاه به پیشزمینههای شکلگیری نهضت وحدت‬               ‫می تواند تغییر یافته و به ابزاری برای رسیدن به اهدافی‬     ‫و غیررسمی شامل فضای مجازی‪ ،‬بحثهای آکادمیک‪،‬‬
‫عربی در منطقه‪ ،‬و نه آرمان فلسطین‪ ،‬بهتر میتواند موضوع‬       ‫در موضعگیریها و چانهزنیهای سیاسی تبدیل شود؟‬               ‫گفتگوهای گروهی و مناظرهها‪ ،‬و اعتقادات برخی از مردم‬
                                                           ‫اگر ویژگیهای ابزاری دارد‪ ،‬به ذاته نمیتواند آرمانی برای‬
                                 ‫را روشن سازد‪.‬‬             ‫گروهی از مردم تلقی شود‪ .‬آرمان خواستهها و آرزوهایی‬                        ‫همواره با این شعار پیوند داشته است‪.‬‬
‫هنگامی کمیته ویژه سازمان ملل متحد در اوت ‪ ۱۹۴۷‬در‬           ‫را در بر میگیرد که بزرگداشت ابعاد انسانی‪ ،‬اخلاقمداری‪،‬‬     ‫این روزها به دنبال حملات تروریستی گروه حماس به‬
‫مورد فلسطین انتشار یافت و درخواست نمود تا دو کشور‬          ‫احترام به ارزشهای جهانشمول‪ ،‬رواداری‪ ،‬و شناسایی برابری‬     ‫کشور اسرائیل که به کشته شدن بیش از ‪ ۱۲۰۰‬نفر از مردم‬
‫عربی و یهودی در منطقه فلسطین شکل گرفته و در عین‬            ‫تفاوتهای فرهنگی و هویتی را شامل میشود‪ .‬در حالی که‬         ‫غیرنظامی شده و با گروگانگیری و سپس قتل گروگانها نیز‬
‫حال‪ ،‬رژیم بینالمللی مشخصی برای اورشلیم (بیتالمقدس)‬         ‫شعار سیاسی به سرعت به ایدئولوژیهایی تبدیل میشود که‬        ‫همراه بوده‪ ،‬و حملات متقابل ارتش اسرائیل به نوار غزه‬
‫و همچنین اتحاد اقتصادی بین دو کشور پیشنهادی به‬             ‫به جمود فکری‪ ،‬تصلب آیینی‪ ،‬یکسویه دیدن‪ ،‬عدم انعطاف‬         ‫که آنهم به کشته شدن شمار زیادی از مردم غیرنظامی‬
‫وجود آید‪ ،‬این طرح مورد قبول و پشتیبانی یهودیان قرار‬        ‫انجامیده و در نهایت نگرشهای حذفی تولید میکند‪ .‬با در‬       ‫انجامیده‪ ،‬بار دیگر شعار سیاسی «آرمان فلسطین» را به‬
‫گرفت‪ .‬سپس گفتگوهایی نیز میان ملک عبدالله امیر اردن‪،‬‬        ‫نظر داشتن این تفاوتهاست که ضرورت انجام مطالعهای‬
‫رهبران سوریه‪ ،‬همچنین عبدالرحمان عزام پاشا سیاستمدار‬        ‫کوتاه درباره آرمان فلسطین برانگیخته میشود‪ .‬بنابراین‪ ،‬باز‬                        ‫مرکز توجهات کشانده است‪.‬‬
‫مصری دنبال شد‪ .‬اما وی که دبیرکل اتحاد عرب بود‪ ،‬همراه‬       ‫همان پرسش پیشین همچنان مطرح است‪ :‬آرمان فلسطین‬             ‫واقعا آرمان فلسطین چیست؟ از فردی فلسطینی که دکتری‬
‫با الحاج امین الحسینی رهبر فلسطینیان هر نوع طرحی‬                                                                     ‫علوم دارد پرسیدم منظور شما از این آرمان چیست؟ آیا‬
                                                                           ‫چیست و عناصر سازنده آن کدامند؟‬            ‫میشود آنرا برایم توضیح دهید؟ پاسخ او منفی بود‪ .‬با همه‬
     ‫برای شکل گرفتن کشور مستقل یهودی را رد نمودند‪.‬‬         ‫موضوع آرمان فلسطین‪ ،‬شعار سیاسی ریشهداری نیست‬              ‫شور و اشتیاقی که نسبت به سرزمین آبا و اجدادی خود دارد‬
‫در جلسهای که در ‪ ۱۶‬دسامبر سال ‪ ۱۹۴۷‬در لندن با‬              ‫که در امتداد تاریخ کهن منطقه فلسطین و ویژگیهای‬            ‫و به عنوان امری طبیعی خود را مدافع حقوق فلسطینیها‬
‫حضور نمایندگان آژانس یهود انجام گرفت‪ ،‬عزام پاشا به‬         ‫آن امتداد یافته باشد‪ .‬در حقیقت‪ ،‬از همان آغاز که طاهر‬      ‫قلمداد میکند‪ ،‬اما نمیدانست «آرمان فلسطین» چیست و‬
‫صراحت موضوع محو اسرائیل را از طریق کاربرد نیروی‬            ‫الحسینی و سپس پسر او به نام الحاج امین الحسینی‬            ‫اجزای تشکیلدهنده آن کدام است‪ .‬البته این موضوع جای‬
‫قهرآمیز مطرح ساخت‪« :‬هر نوع توافقی تنها با شرایط ما‬         ‫مبارزات خود را بر علیه قیمومت بریتانیا آغاز کردند‪ ،‬به‬     ‫تعجب هم ندارد زیرا صدها هزار نفر مردمی هم که در‬
‫قابل قبول خواهد بود‪ .‬جهان عرب شما (یعنی اسرائیلیها)‬        ‫نوعی ملی گرایی دلبسته بودند که به اتحادی عربی‪ ،‬موسوم‬      ‫فضای عمومی از فلسطین و آرمان آن دفاع میکنند‪ ،‬توضیح‬
‫را مهاجم میداند و آماده است تا با شما بجنگد‪ .‬تضاد منافع‬    ‫به پان عربیسم‪ ،‬نظارت داشت‪ .‬اساس این نگرش ملیگرایانه‬       ‫روشنی برای آن ندارند‪ .‬این نوشتار توضیحی درباره آرمان‬
‫بین کشورها در اکثر موارد قابل حل و فصل نیست مگر‬            ‫نیز این بود که ملل عرب از طریق پیوندهای مشترک زبانی‪،‬‬      ‫فلسطین فراهم میآورد تا شاید پارهای از سردرگمیها برای‬
‫از طریق درگیری مسلحانه»‪ ]iii[.‬این برخورد با قطعنامه‬        ‫مذهبی و تاریخی هویت یافتهاند و این هویت یکسان‬
‫پیشنهادی ملل متحد توسط دبیرکل اتحاد عرب ریشه در‬            ‫در کشورهای مستقل تبلور یافته است‪ .‬از آنجا که به نظر‬                           ‫هموطنان از میان برداشته شود‪.‬‬
‫همان تعصب و تنفری داشت که علیه یهودیان به وجود‬             ‫پیروان این نظریه‪ ،‬یهودیت دشمن این هویت عربی تلقی‬          ‫پیشتر‪ ،‬در چند نوشتار شامل «پیشزمینههای شکلگیری‬
‫آمده بود‪ .‬شدت این تنفر تا حدی بود که از نقطه نظر‬           ‫میشود‪ ،‬موضوع فلسطین نیز نمیتواند از اتحاد عربی جدا‬        ‫یهودستیزی؛ تأملی در مفهوم قوم برگزیده خداوند در آیین‬
‫اعراب تنها و تنها از طریق کاربرد زور و نابودی یهودیان‬      ‫باشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬در آغازین سالهای تلاش برای ملیگرایی در‬    ‫یهود»‪« ،‬پیشزمینههای شکلگیری یهودستیزی؛ اتهامات‬
‫و محو تلاش آنها برای داشتن کشوری مستقل میتوانست‬            ‫منطقه فلسطین بخشی از جهان عرب تلقی میشد‪ ،‬و از این‬         ‫نسبت به یهودیان»‪ ،‬و «تبارشناسی مواضع حماس و معضل‬
‫پایان یابد‪ .‬به عنوان اولین دبیرکل اتحادیه عرب‪ ،‬عبدالرحمان‬  ‫روی نمیتوان حقوق مشخص ملی مستقلی برای فلسطین‬              ‫خاورمیانه»‪ ،‬ابعادی از گره کور موضوع فلسطین را با‬
‫عزام تاکید کرد که ایجاد یک کشور یهودی منجر به جنگ‬          ‫به عنوان یک ذات سیاسی مستقل در نظر گرفت‪ .‬به همین‬          ‫موضعی بیطرفانه برای روشنگری در باره موضوع توضیح‬
                                                                                                                     ‫داده بودم‪ ]i[.‬در برنامههای تلویزیون هم آنها را بطور‬
     ‫نابودی اسرائیل[‪ ]iv‬خواهد شد‪ .‬ابعاد این جنگ در‬                                                                   ‫مفصل توضیح دادهام‪ ]ii[.‬با این وصف‪ ،‬هنوز یک بحث‬
                                                                                                                     ‫دیگر نیز باید به نوشتارهای پیشین اضافه شود تا بهتر بتوان‬

                                                                                                                                 ‫در خصوص موضوع فلسطین اندیشه کرد‪.‬‬
                                                                                                                     ‫آرمان فلسطین چیست؟ آیا آرمانی است که به دلیل وزن‬
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25