Page 41 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۵۱ (دوره جديد
P. 41
صفحه41شماره1۹1۷ موسس و مجری رادیو صدای برلن و مجری عراقی آن ،یونس گرفت .در این روند ،دو آیین سیاسی انقلابی دگرگون
جمعه ۲۳تا پنجشنبه ۲۹فوریه ۲0۲4 صالح البحری[ ]۳است .یونس در مونیخ تحصیل کرد .در کنندهای که فلسفه آلمان تولید کرده بود نقش اساسی ایفا
آنجا با مقامات آلمانی از جمله یوزف گوبلز ملاقاتهایی
در میان ناسیونالیسم عرب و یا اسلامگرای سیاسی توصیف داشت .گرایشهای ضد یهودی او زمینه همکاری با رژیم میکرد:
میکنند. آلمان نازی را فراهم آورد به گونهای که به یکی از مهمترین )۱ناسیونالیسم رمانتیک با تکیه بر اندیشههای ملیگرایی
بلندگوهای تبلیغاتی نازی علیه یهودیان تبدیل شد .این
در پایان جنگ جهانی دوم و با شروع جنگ سرد ،فضای شانسی بزرگ برای نازیها بود تا از طریق آن بتوانند یوهان هردر
مبارزه در اذهان مدرنترین جوامع عربی نفوذ کرده بود و احساسات یهودستیزی را از زبان یک مسلمان در سراسر )۲نظریه دولت هگل ،از یکسو ،مارکسیسم از دیگرسو
آنها را برای آغاز انقلاب خود برای استقلال آماده میساخت. مناطق عربی توسعه بخشد .یونس استعداد قابل توجهی هدف نهایی این دو آیین سیاسی نیز در مبارزه علیه
اولین مراحل این انقلاب با جنگ اعراب و اسرائیل در سال در تبلیغات به نفع رژیم نازی داشت و با اشتیاق فراوان آنها دشمن (فرضی) مشترکی به نام امپریالیسم غربی خلاصه
۱۹۴۸و اخراج دستجمعی یهودیان از سرزمینهای عرب را دنبال میکرد .رادیو برلن به هیچ وجه مقید به رعایت میشد .در مرکز امپریالیسم نیز یهودیت به عنوان عامل
همراه بود .کودتای ۱۹۴۹در سوریه و کودتای مصر در سال موازین اخلاق رسانهای نبود ،و هیچ اهمیتی هم به صحت اصلی ساختارهای سلطه انحصاری و معضلات منطقه و
۱۹۵۲در میانه همین موج انقلابی قرار میگیرند .درحقیقت، رخدادها و واقعیات نمیداد .بنابراین ،یونس و رادیوی او از
امواج انقلابی که دههها در حال جوشش بود ،همزمان با هر وسیله ممکن برای برانگیختن خشم اعراب علیه بریتانیا سراسر غرب تصور میشد.
زوال استعمار اروپایی ،برای انجام مأموریت آزادی ملی و به خاطر طرفداری از صهیونیسم استفاده میکرد .عجیب در آغاز اندیشههای چپ در منطقه جایی نداشت ،بلکه
استعمارزدایی در مصر ،سوریه ،الجزایر و عراق ،به سرعت اینکه بعد از جنگ باز هم به فعالیتهای خود به شکل همان ناسیونالیسم رمانتیک موتور اصلی همه گرایشها و
فوران کرد .محیط انقلابی که بر تأسیس جمهوری سوریه دیگری ادامه داده و به عنوان صدای عرب به یکی از حامیان جنب و جوشها را تشکیل میداد .در ابتدا ناسیونالیسم
حاکم بود شامل بعثیها ،ناسیونالیسم سوری ،اسلامگرایان به عنوان یک پدیده ادبی و هنری رمانتیک در ادبیات و
اولیه و کمونیستها بود .به همین ترتیب ،کودتای ۱۹۵۲ جمال عبدالناصر تبدیل شد. هنر عربی از اواخر قرن نوزدهم مشاهده شد .با این حال،
در مصر و به دنبال آن ظهور ناصریسم ،یک پروژه جمعی همراه با نقش یونس البحری در پیشبرد تبلیغات نازی علیه تا سالهای بین دو جنگ جهانی ،ملیگرایی به عنوان
بود که همه انقلابیون در آن حمایت و مشارکت داشتند. یهودیان ،میبایست نقش الحاج امین الحسینی را نیز در یک انگیزه انقلابی بسیجکننده که جنبشهای سیاسی
به عبارت دیگر ،موج انقلابی تجسم عملی همان آرمانهای توسعه نفرتپراکنی علیه یهودیان یادآوری کرد .الحسینی میتوانستند حول آن شکل بگیرند ،به عنوان یک سبک
اولیه بود که پیشتر به آنها اشاره شد .در آغاز ،یک محیط علاوه بر نفرتپراکنی بطور مستقیم ،در سازماندهی لشکر ادبی اهمیت شایانی پیدا نکرده بود .اما به تدریج تخیل
انقلابی یکپارچه را تشکیل داد جنبشهای متمایز و در عین نازی منطقه کرواسی متشکل از مسلمانان نیز مشارکت عاشقانهای برای انقلاب رهاییبخش شروع به جوشیدن
حال بهم پیوسته ناصریسم ،بعثیسم ،اسلامگرایی ،چپ جدید داشت .او هم بعد از جنگ دوم فراری شد و سپس به مصر کرد و یک شور عمومی ضدامپریالیستی ،اما بدون محتوای
عربی و ناسیونالیسم فلسطینی بودند که در آنها ترکیب رفته و مورد حمایت «اخوان المسلمین» قرار گرفت .امروزه ایدئولوژیک یا جهتگیری روشن همه منطقه را فرا
نیرومندی از ناسیونالیسم ،سوسیالیسم انقلابی ،غربستیزی هنوز از او به عنوان پدر سیاسی و معنوی فلسطین ،البته به گرفت .این شرایط را میتوان مانند دریاچهای تصور کرد
که زائدههایی از جریانات فکری و سیاسی در اروپا ،مانند
و یهودستیزی وجه غالب را تشکیل میداد. همراه صدام حسین ،یاد میشود. مارکسیسم -لنینیسم ،فاشیسم ،نازیسم ،و یهودستیزی به آن
یکی از اعضای برجسته محیط انقلابی کسی نبود جز سید نازیسم و فاشیسم به عنوان الهامبخش و نمونه اولیه سرازیر میشد .جنبشهای سیاسی که فضای امروزین منطقه
قطب ،منتقد ادبی که بعدها به عنوان بنیانگذار ایدئولوژیک بسیاری از جنبشهای مشتاق مانند حزب ناسیونال را شکل دادهاند ،از این مخزن عقاید به اصطلاح رادیکال
جهادگرایی اسلامی از او یاد شد .پیامدهای بعدی او که با سوسیالیست سوریه و اخوان المسلمین تبدیل شد .هیجان
ناصریسم همراه بود ،او را به گرامشی و یا تروتسکی جهان ناشی از دورنمای پیروزی آلمان ،همراه با علاقه فکری اعراب سرچشمه میگیرند.
اسلام تبدیل کرد که آمیزهای از اگزیستانسیالیسم انقلابی، به فلسفه آلمان ،تقریباً در تمام خاطرات کسانی که به دوران «ناسیونالیسم عربی» اولین آرمانی بود که آیین سیاسی
لنینیسم و یک برداشت رمانتیک ادبی از را در افکار خود سیاسی رسیدند ،از جمله عبدالناصر به وضوح قابل خواندن منسجمی را برای منطقه از طریق آثار پدر فکری آن ،مانند
دنبال میکرد .یکی از راههای درک شخصیت سیدقطب، است .یکی دیگر از به اصطلاح روشنفکران و سیاستمداران ساطی الحصری[ ۱۸۸۰( ]۲تا )۱۹۶۸به نمایش گذاشت.
بررسی افکار او با چشم منتقدی ادبی است که او را به ناسیونالیست عرب که از بنیانگذاران اندیشه مدرن عربی الحصری که افسر سابق ارتش عثمانی بود ،به یکی از
عنوان فردی انقلابی مییابد که با ذهنیتی مذهبی و با و مسلمانان به حساب میآید ،عبدالرحمن بداوی[،]۴ اولین مربیان مدرن عرب تبدیل شد که آموزش برای درک
استفاده از آن برای سازماندهی جوامع عرب تلاش میکرد .با متفکر مصری و اولین فیلسوف مدرن جهان عرب است. و فهم مفهوم ملیت را بر عهده گرفت .برای او آموزش به
این حال ،نزدیکی اخوانالمسلمین با هواداران حزب نازی این او که به عنوان شخصیتی مهم در جهان عرب از او یاد معنای مأموریت آمادهسازی جوانان ناسیونالیست عرب
موضوع را نیز مطرح میسازد که چهره انقلابی او نمیتواند میشود ،همواره مراتب همدردی خود را با آلمان نشان داد. و برانگیختن حس ستیزهجویانه برای مأموریتی تاریخی در
برجستهترین متفکر الجزایری عصر تلاش آزادی و استقلال آنان بود .این آرمان هگلی که جامعه سیاسی را به عنوان
از فاشیسم جدا باشد. یک قهرمان تاریخی در نظر میگرفت که اعضای آن
در این ایام ،انقلابهای آزادیبخش ناسیونالیستی منجر به ملی ،ملک بن نبی[ ]۵نیز در همین ردیف قرار میگیرد. وحدتی انداموار با یک رسالت نجاتبخش متعالی در تاریخ
تأسیس دولتهای تودهای تکحزبی شد که مصر بزرگترین در طول جنگ جهانی دوم ،اقلیتی از روشنفکران و تشکیل دادهاند ،و تنها در شکلگیری یک دولت مقتدر این
و مهمترین آنها بود .آن زمان ،دوران احساس سرخوشی از متفکران عرب که به شدت با نازیسم و فاشیسم مخالفت نجاتبخشی میتواند تحقق پیدا کند .در مرکز این نگرش
مفاهیم تودهای بود که بر اساس وحدت مطلق بین مردم، میکردند ،یا متعلق به نسلهای قدیمیتر طرفدار انگلیس تاریخی ،مشروعیتزدایی از واقعیت کنونی به نفع آیندهای
دولت ،رهبر قهرمان و روشنفکران بنا شده بود و از آن به بودند یا کمونیستهای جوان ،در مقابل هواداران آلمان به ظاهر غیرقابل اجتناب تاریخی که نه تنها واقعیت مشروع
عنوان دموکراسی تودهای واقعی یاد میشد .در اینگونه نازی قرار گرفتند .اما اغراق نیست اگر بگوییم اکثریت میتواند باشد بلکه پیشنیاز کنش انقلابی ناسیونالیسم
دولتها ،بخش عمومی ،سرمایهگذاریهای بزرگ دولتی، قاطع روشنفکران جهان عرب با آلمان و دولتهای محور رمانتیک بود .در این ارتباط همه کسانی که از شرایط و
و اقتصاد تحت رهبری دولت ،جوهره سوسیالیسم عربی همدردی کرده و همواره از طریق نفوذ خود بر مردم آنها ساختارهای آن زمان دفاع میکردند ،بطور طبیعی به دشمن
را تشکیل میداند .گویی تثلیث مقدسی شکل گرفت که را به همراهی با آلمان نازی تشویق میکردند .شور سیاسی تاریخ رهاییبخشی و مانع اصلی بر سر راه تحقق آن تبدیل
پایههای آنرا وحدت عربی ،عصبیت عربی ،و چپگرایی ناظر بر آن زمان عمدتاً ضد انگلیسی ،ضد فرانسوی و ضد میشوند .برای از میان برداشتن این موانع ،ضدیت با بریتانیا
تشکیل میداد .سپس آرمان سیاسی بعث نیز به مرام دین یهودی و طرفدار بسیج انقلابی تودههای مردم بود .بنابراین، و اشتیاق جهت نابودی یهودیت امری اجتنابناپذیر بود.
سیاسی سکولار جدید عرب تبدیل شد تا بتواند با تکوین ایدئولوژی در بهترین حالت ممکن نقش ثانویهای در این یهودستیزی با موضوعات مذهبی آمیخته است ،و بنابراین
سه پایه پیشین آنها را به ستونهای محکمی برای آرمان جریانات داشت .یعنی بطور مشخص معلوم نبود که آنها چه عامل مهمتری در گرایشهای سیاسی و احساسات همراه با
ناسیونالیسم عربی تبدیل سازد .پروژههای عظیم مدرنسازی نوع ایدئولوژی را در مبارزات خود دنبال میکردند .هرچه
پسااستعماری به شکل سرمایهگذاری سنگین در برنامههای بود فقط در ضدیت با انگلیس و انکار وجود یهودیان در آن و تحولات منطقه به شمار میرفت.
سوادآموزی ،آموزش رایگان ،و آموزش عالی گستردهتر برای سراسر جهان عرب خلاصه میشد .به همین دلیل است که بسیاری از عبارات یهودستیزانه و تئوریهای توطئه را که
ایجاد مهارتهای اداری مورد نیاز جهت بوروکراسیهای ویژگیهای هویت ایدئولوژیک که به چهرههای مشهور آن هنوز در فرهنگ عربی امروز یافت میشوند ،میتوان در
عظیم دولتی و دستگاههای امنیتی دنبال شد .مصادره دوره ،مانند حاج امین الحسینی اضافه میشود ،اغلب او را تحولات سیاسی قرن نوزدهم جستجو کرد .نقش روشنفکران
اموال خارجی و یهودیان نیز سرمایه مورد نیاز بسیاری از این یهودستیز در توسعه و گسترش این گرایشها و تحولات را
نمیتوان نادیده گرفت .یکی از شناخته شدن این روشنفکران،
پروژهها را فراهم کرد.
البته استعمارزدایی و ملی شدن فقط داراییهای