Page 45 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۵۱ (دوره جديد
P. 45
صفحه4۵شماره1۹1۷ داریوش شایگان یکبار به گلی ترقی گفت بود که او
جمعه ۲۳تا پنجشنبه ۲۹فوریه ۲0۲4 سی سال است که در پاریس اقامت دارد ولی انگار نه انگار
در آن شهر زندگی میکند .گلی ترقی این جداافتادگی را به
گفتگو با مری آپیک؛ نمایشنامه «انگلیسی» ساناز غلظت تهرانی و ق ُمی بودن خودش نسبت میدهد .در عین
طوسی با هنرمندان ایرانی روی صحنه رفت حال او از داریوش شایگان که در این کلیپ در میان حاضران
دیده میشود ،میپرسد که چقدر با فرانسه احساس نزدیکی
ویدئو میکند؟ شایگان جواب میدهد که چون از دوران نوجوانی
در پاریس بوده احساس نزدیکی به آنجا دارد .ترقی اما
مری آپیک ،از هنرمندان پرکار و سرشناس ایرانی ،نقش زنی نمایشنامه «انگلیسی» ساناز طوسی در سال ۲۰۲۳میلادی میافزاید که البته شایگان هم از همان بدو ورود به فرانسه
میانسال را ایفا میکند که برای رفتن به کانادا و دیدن نوه توانست جایزه بخش تئاتر «پولیتزر» را به دست آورد.
«پولیتزر» معتبرترین جایزه آمریکا در زمینه روزنامهنگاری، ُغر میزند که میخواهد به ایران برگردد.
نورسیدهاش باید انگلیسی بیاموزد. ادبیات و موسیقی است که از سال ۱۹۱۷با نظارت دانشگاه گلی ترقی رو به شایگان میگوید که تفاوت من با شما
مری آپیک قبل از اینکه در ۱۶سالگی روی صحنه ظاهر کلمبیا به روزنامهنگاران ،نویسندگان ،شاعران و موسیقیدانان آنست که شما زبان فرانسه را مانند زبان مادریتان میدانید
شود دوران کودکیاش را نیز پشت صحنه گذراند .مادرش، داده میشود .این جایزه به افتخار بنیانگذار آن جوزف که این خیلی مهم است .دانستن زبان باعث نزدیکی به
آپیک یوسفیان که از هنرمندان برجسته تئاتر در دهههای پولیتزر روزنامهنگار مجاریتبار آمریکایی نامگذاری شده محل زندگی میشود .او اضافه میکند که خودش احساس
۴۰ ،۳۰و ۵۰خورشیدی بود ،او را همیشه با خود به محل مشابهی به آمریکا دارد زیرا در نوجوانی در آنجا زندگی کرده
نمایش میبرد .مری آپیک فعایت هنریاش را با باله آغاز کرد، است. و انگلیسی را خوب میداند .ولی از همان بدو ورود به
سپس در سریالهای معروف تلویزیونی چون «اختاپوس» و «انگلیسی» روایت سه زن و یک مرد است که در دهه فرانسه ظاهراً مقاومتی در برابر یادگرفتن زبان فرانسه در او
«ماجراهای صمد» در کنار پرویز صیاد حضور پیدا کرد و با ۸۰میلادی در کرج سرگرم فرا گرفتن زبان انگلیسی هستند. شکل گرفت که احتمالا از این تصور سرچشمه میگرفته که
هرکدام از آنها به دلیلی متفاوت از دیگری در این کلاس ،که فراگیری این زبان ممکن است باعث شود که در آنجا بماند
فیلم «داش آکل» مسعود کیمیایی به سینما راه یافت. آموزگار آن نیز پس از چند سال زندگی در بریتانیا به ایران
وی پس از خروج از ایران با کولهباری پر از فعالیتهای بازگشته ،ثبت نام کردهاند .این نمایشنامه برای اولین بار در در حالی که نمیخواسته در فرانسه ساکن شود.
هنری در تئاتر و سینما ،در لسآنجلس به فعالیتهای سال ۲۰۲۲در نیویورک با هنرمندان آمریکائی روی صحنه ترقی میافزاید که زندگی او همیشه در تعلیق بوده .نه
سینمائی و تئاتری خود و همکاری با پرویز صیاد ادامه داد. رفت و موفقیت آن در حدی بود که سال بعد توانست جایزه اینجا و نه آنجا و همیشه در راه بوده است .اگر قصههای
سال گذشته نیز با کارگردانی فیلم انیمیشن «گربه» ،مری او درباره سرگردانی است از همین وضعیت معلق نشأت
آپیک صفحه جدیدی به کارنامه هنری خود افزود .این فیلم «پولیتزر» را از آن خود سازد. میگیرد .برای او این پرسش مطرح است که خانه و شهر وی
در جشنوارههای مختلف توانست جوایزی نیز به دست در این روزها «انگلیسی» در سان دیگو در غرب آمریکا کجاست .او دچار سرگردانیهای «اگزیستنسیال» (ناشی از
با کارگردانی آریا شاهی و نقشآفرینی مری آپیک ،پویا
آورد. حسینی ،تارا گرامی ،آری درمبخش و جو جوزف روی صحنه موجودیت) است.
احمد رأفت با این هنرمند باسابقه در رابطه با بیش از نیم است و بار دیگر توانسته چنان موفقیتی به دست آورد که پس از پایان کلیپ دوم ،سودابه فرخ نیا گفت که با این
قرن فعالیت هنریاش و همچنین نمایش «انگلیسی» گفتگو مدت نمایش آن برای یک هفته تمدید شد .در این نمایشنامه دو ویدئو امیدوار است شمهای از طرز فکر و جهانبینی
کلی ترقی را دریافته باشیم .وی سپس مروری کوتاه بر
کرده است.
داستانهای گلی ترقی داشت.
شخصیتهای کلی ترقی در داستانهای اولیه او انسانهایی روح من» و «اناربانو و پسرهایش» که تکداستانهایی اولین اثر ترقی «منهم چه گوارا هستم» در سال ۱۳۴۷در
ناامید ،سرخورده ،بیمارگونه ،ناتوان ،منزوی هستند و از همه در مجموعه داستانهاست« .درخت گلابی» از مجموعه ایران منتشر شد .بعد از مهاجرت به فرانسه داستاننویسی
«جایی دیگر» که در سال ۱۳۸۰توسط داوران دوره اول ترقی ادامه یافت .یکی از داستانهایش با عنوان «بزرگبانوی
چیز بیم دارند. جایزه هوشنگ گلشیری به عنوان داستان برگزیده انتخاب روح من» به فرانسه ترجمه شده و در سال ۱۹۸۵به
گلی ترقی بعد از ۱۳۷۵داستانهای تأملبرانگیزی مانند شد« .آنسوی دیوار» و «گل های شیراز» از مجموعه «دو عنوان بهترین قصه در فرانسه برگزیده شده است .بیشتر
«بزرگبانوی روح من» و «اتوبوس شمیران»« ،خانهای در دنیا» در سال ۱۳۸۲توسط داوران دوره سوم جایزه هوشنگ داستانهای گلی ترقی به زبانهای فرانسه و یا انگلیسی و یا
آسمان» که نمونههای برجسته ادبیات معاصر ایران هستند،
خلق کرد .فرخ نیا در پایان افزود برای شناخت بیشتر از گلشیری به عنوان داستان برگزیده سال انتخاب شد. هر دو ترجمه شدهاند.
نوشتههای گلی ترقی داستان کوتاه «اتوبوس شمیران» را سودابه فرخ نیا همچنین گفت تحلیلهای فراوانی از آثار مجموعه داستانهای کوتاه وی از جمله «خاطرههای
برای حاضران خواند که به دلیل تسلط وی بر فن بیان مورد گلی ترقی در اینترنت در دسترس است و لازم نیست در اینجا پراکنده» در سال ۱۹۹۴نوشته شد و در همان سال داستان
با تحلیل آثار او جلسه را به درازا کشاند .در مروری کلی «عادتهای غریب آقای الف» را نوشت که در ایران منتشر
استقبال فراوان قرار گرفت. نشده« .جایی دیگر» در سال ۲۰۰۱نوشته شده و «فرصت
دوباره» نیز در سال ۲۰۱۵منتشر شد.
از رمانهایش میتوان از «خواب زمستانی» که در
سال ۱۹۷۶نوشته شد نام بُرد« .اتفاق» در سال ۲۰۱۵و
«بازگشت» در ۲۰۱۷نوشته شدند .ترقی داستان منظوم هم
نوشته است که عنوان «دریاپری ،کا ُکلزری»بر آن نهاده و
در سال ۲۰۰۰انتشار یافت .او فیلمنامههایی نیز نوشته از
جمله «بیتا» ساخته هژیر داریوش همسر سابق گلی ترقی
و با بازیگری گوگوش و عزتالله انتظامی که در ۱۳۵۱اکران
شد .این فیلم در سال ۲۰۰۹برنده دومین دوره جایزه «بیتا»
شد .این جشنوارهای است برای قدردانی از بزرگان هنر و
ادب ایران که از سال ۲۰۰۸با پشتیبانی بیتا دریاباری در
مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه استنفورد برگزار میشود .فیلم
«درخت گلابی» ۱۳۷۶به کارگردانی داریوش مهرجویی نیز
داستانش اقتباسی از اثر گلی ترقی به همین نام است .طرح
اولیه داستان فیلم «چه خوب که برگشتی» هم از گلی ترقی
است.
داستانهای برگزیدهی گلی ترقی عبارتند از« :بزرگبانوی
