پس از آنکه وزارت بهداشت در پی وعده پرداخت معوقات پرستاران مبالغی ناچیز و تحقیرآمیز را به حساب آنها واریز کرد، صدها پرستار در چند شهر ایران روز شنبه ۱۷ شهریورماه موج تازه‌ای از اعتراضات صنفی را آغاز کردند.
بر اساس گزارش منابع صنفی، پرستاران و کادر درمان در بیمارستان‌های «نقوی» و «بهشتی» شهر کاشان صبح شنبه تجمع اعتراضی گسترده‌ای را برگزار کردند.
شماری از پرستاران در اصفهان نیز با تجمع مقابل دانشگاه علوم پزشکی این شهر و با دادن شعارهایی در اعتراض به وزارت بهداشت، خواستار رسیدگی به خواست‌ها و حقوق خود شدند.
همزمان ده‌ها تن از پرستاران معترض در شهر قم با تجمع مقابل استانداری، و ده‌ها تن از پرستاران در شهر قروه با تجمع مقابل فرمانداری نسبت به سطح پایین حقوق، تأخیر در پرداخت مزایای شغلی، رقم ناچیز اضافه‌کاری اجباری و اجرای نادرست تعرفه پرستاری اعتراض کردند.
«وعده وعید کافیه سفره ما خالیه»، «تعرفه ما کجاست توی جیب شماهاست»، «پرستار می‌میرد ذلت نمی‌پذیرد»، «با کرونا جنگیدیم حمایتی ندیدیم»، «پرستار داد بزن حقتو فریاد بزن» و «اضافه کار ۱۵-۲۰ تومان نمیخوایم» از جمله شعارهای پرستاران معترض در تجمعات شهرهای مختلف بود.
تجمع سراسری پرستاران در چند شهر ایران
پرستاران در اعتراض به مشکلات صنفی و پرداخت تحقیرآمیز ارقامی ناچیز به عنوان «معوقات مزدی» روز شنبه ۱۷ شهریورماه ۱۴۰۳ در شهرهای مختلف از جمله اصفهان، کاشان و قم تجمع اعتراضی برگزار کردند.#حقوق_پرستاران #آزادی_اعتراض #جامعه_رفاه… pic.twitter.com/k8MHykK9SZ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 7, 2024
شورای هماهنگی اعتراضات پرستاران همزمان با تجمعات سراسری پرستاران در چند شهر ایران اعلام کرد مقامات جمهوری اسلامی «مطالبات و خواسته‌های ما که بارها با شفافیت فریاد زدیم» را نادیده گرفته‌اند. این شورا همچنین گزارش داده که «نوع کار پرستاران از دسته مشاغل سخت محسوب می‌شود اما حقوق و مزایا و مبلغ اضافه کاری پرستاری و تعرفه با درجه سختی شغل آنها همخوانی ندارد.»
پرستاران از مدت‌ها پیش تجمعاتی را در اعتراض به دستمزدهای ناچیز، تعرفه‌های غیرعادلانه برای اضافه‌کاری و کارانه، و شبفت‌های طولانی و اجباری برگزار می‌کردند. در دور بی‌سابقه‌ای از اعتراضات اما پس از آنکه چند تجمع و اعتصاب چند ساعته در شهرهای بندرعباس و فسا و کرج رخ داد، پرستاران در چند بیمارستان دولتی شیراز به صورت همزمان و از ۱۳ امرداد دست به اعتصاب زدند که به سرعت در میان پرستاران بیمارستان‌های دولتی چند شهر دیگر گسترش یافت و به تهران رسید. این اعتصابات طی سه هفته در بیش از ۱۲ استان و ۵۰ بیمارستان دولتی تداوم یافت.
با گسترده شدن اعتصاب سراسری پرستاران و اختلال در فعالیت بیمارستان‌های دولتی، محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت دولت مسعود پزشکیان وعده حل مشکلات پرستاران داد. او در ابتدا اعلام کرده بود که «مشکل انباشت مطالبات جامعه پرستاری ظرف دو هفته آینده برطرف می شود» اما یک روز بعد از این وعده عقب‌نشینی کرده و گفت: «انتظارات مالی پرستاران را در حد توان کشور پیگیری می کنم.»
او با اینکه نخست وعده حل مشکلات طی «دو هفته» را داده بود، در اظهارت جدید خود گفت «برای ارتقای جایگاه هویتی و حرفه‌ای پرستاران گفتگوهایی را با رئیس جمهور و اعضای دولت، آغاز کرده‌ام.»
همزمان علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی موافقت کرد که دولت پزشکیان با برداشت از منابع صندوق توسعه ملّی بخشی از مشکلات حاد در رابطه با خواست پرستاران را در کنار حل مشکل کمبود دارو و… حل کند.
مسعود پزشکیان طی هفته جاری در گفتگو با صداوسیمای جمهوری اسلامی گفت: «در حال حل مشکل فرهنگیان، پرستاران، داروسازان و کشاورزان هستیم. گفتند وارث چیز خوبی شدیم ولی پول به اندازه کافی نیست. نمی‌خواهم گلایه کنم ولی از رهبری اجازه گرفتیم یک مقدار از صندوق توسعه ملی برداریم و یک مقدار از بدهی‌ها را تسویه کنیم؛ قدردان رهبری هستم.»
او افزوده بود که «این منبع با اجازه مقام معظم رهبری از محل منابع صندوق توسعه ملُی پرداخت به پرستاران، کشاورزان، معلمان و داروی مورد نیاز انجام خواهد شد.»
بر اساس قانون بودجه دولت باید هر ساله سهمی از صادرات نفت را بطور مستقیم به صندوق توسعه ملّی واریز کند. این سهم در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ رقمی معادل ۴۵ درصد تصویب شده بود اما اکنون در نیمه سال، و با آغاز بکار دولت مسعود پزشکیان، با موافقت علی خامنه‌ای سهم صندوق از درآمد دولت به ۲۰ درصد کاهش یافته تا ۲۵ درصد دیگر به جیب دولت ریخته شود. این موضوع با مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصاد سران قوا در روز یکشنبه ۱۱ شهریورماه رسمی شد تا بر این اساس رقمی معادل ۳۵۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی‌های دولت از محل صندوق توسعه ملّی هزینه شود.
«کیهان لندن» پیشتر در گزارشی نوشته بود رفع مشکلات پرستاران نیازمند تزریق منابع مالی هنگفت به وزارت بهداشت، برای تحقق برابری دستمزد و افزایش درآمد آنهاست و همچنین نیازمند استخدام ده‌ها هزار پرستار برای جبران کمبود این نیرو، تا دیگر پرستاران شاغل ناچار به انجام شیفت‌های طولانی و اضافه‌کاری‌های اجباری نباشند. انجام این دو کار در شرایط کنونی سیاسی و اقتصادی کشور امری ناممکن است!
چند روز پس از وعده وزیر بهداشت برای پرداخت معوقات پرستاران، خبرگزاری «ایلنا» گزارش داد که وزارت بهداشت بجای پرداخت معوقات پرستاران، مبلغ ناچیز یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به حساب پرستاران واریز کرده است.
یک پرستار در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» با بیان اینکه «پرداخت این مبالغ ناچیز در جهت آرام کردن پرستاران بوده است» از پرداخت مبلغ ۷۰۰ هزار تومان به عنوان «کارانه» و «تعرفه یک ماه» و ۹۰۰ هزار تومان به عنوان «فوق‌العاده خاص» انتقاد کرد.
این پرستار گفته بود که «در مجموع یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به حسابم ریختند؛ آیا فکر می‌کنند همه مشکلات ما پرستاران با این یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حل می‌شود؟»
این پرستار تأکید کرده بود که «مسئولان نمی‌خواهند ریشه واقعی مشکلات پرستاران را دریابند و دست به اصلاحات اساسی نمی‌زنند.»
به نظر می‌رسد حکومت با احساس خطر درباره گسترش بیشتر اعتصاب پرستاران با وعده پرداخت معوقات تلاش کرده تا آنها را مجاب کند که به اعتصاب خود پایان دهند و حالا رقمی ناچیز به حساب آنها واریز کرده است.
مشکلات پرستاران اما حادتر و جدی‌تر از آنست که وزارت بهداشت بتواند با واریز چنین مبلغی آنها را راضی کند. پرستاران اعتصاب‌کننده اصلی‌ترین خواسته‌های خود را افزایش دستمزدها، لغو اضافه‌کاری اجباری، اجرای صحیح قانون مشاغل سخت و امکان بازنشستگی پرستاران با ۲۰ سال سابقه اعلام کرده‌اند.
در همین رابطه رضا قره‌باغی رئیس هیئت مدیره انجمن فوریتهای پزشکی کشور کمبود نیروهای اورژانس و تحمیل اضافه کار اجباری را یکی از مهمترین مشکلات نیروهای اورژانس دانسته و گفته «مهم ترین مشکل عدم تناسب تعداد پرستاران و بیماران است. در مورد نیروهای اورژانس این مشکل به دلیلِ کمبودِ آمبولانس و تجهیزات و پایگاه‌ها چند برابر است. این وضعیت هم فشار کاری مضاعفی به نیروهای فوریت و بیمارستان وارد می‌کند و هم جان بیماران را به خطر می‌اندازد. به هر حال خدماتی که ارائه می‌شود، متناسب با تعداد بیماران نیست.»
او افزوده که «همچنین در حوزه فوریتهای پزشکی می‌توان به فرسودگی ناوگان نیز اشاره کرد. خیلی از آمبولانس‌ها از رده خارج شده‌اند و درگیر تعمیرگاه هستند و برخی چنان از دور خارج می‌شوند که حتی نمی‌شود آنها را تعمیر کرد. ما حتی اگر نیرو هم به اندازه کافی داشته باشیم، باز هم چون آمبولانس کم است، خدمت‌رسانی به مردم مختل می‌شود.»
رئیس هیئت مدیره انجمن فوریتهای پزشکی کشور تأکید کرده که «بیشترِ مشکلاتِ پرستاران شامل حال نیروهای اورژانس پیش‌بیمارستانی نیز می‌شود با این تفاوت که این نیروها مشکلاتِ مختص خود را هم دارند. مباحثی که تا اینجا گفتیم یک طرف، باید به نادیده گرفته شدنِ این نیروها در تعرفه‌گذاری و کارانه نیز اشاره کرد، این دو آیتم به شکل بسیار جزئی برای آنها لحاظ شده است و می‌توان گفت که نیروهای فوریت در بحث تعرفه‌گذرای وکارانه محلی از اعراب ندارند و وضعیتِ آنها به مراتب از سایر گروه‌های پرستاری بدتر است.»
رضا قره‌باغی توضیح داده که «مثلا در موردکارانه گفته‌اند ۱.۵ درصد جزء حرفه‌ای. ارزش نسبی خدمات و ویزیت سرپایی درواقع تعیین یک و نیم درصد جزء حرفه‌ای در حالی است که به نسبت خدماتی که همکاران ما انجام می‌دهند این مبلغ واقعا ناچیز است. من نیروی عملیاتی هستم وکارانه ۳۰۰ هزار تومانی می‌گیرم در صورتیکه این رقم برای مأموریتهای ما در تهران که هم سنگین است و هم پرتعداد بسیار ناچیز است، ضمن اینکه چون تقسیم‌بندی‌کارانه توسط ستاد انجام می‌شود خیلی اوقات نیروهای عملیاتی که بیشترین خدمات را انجام می‌دهند حتی از نیروهای ستادی هم کمترکارانه دریافت می‌کنند. متاسفانه اجحاف و تبعیض در بخش فوریتهای پزشکی خیلی بیشتر است.»
او در ادامه گفته که «تعرفه مستقلی برای نیروهای فوریت در نظر نگرفتند و این نیروها تعرفه مستقلی ندارند. هر نیروی فوریت باید به تناسب خدماتی که برای بیمار ارائه می‌دهد شفاف و مشخص تعرفه همان خدمات را بگیرد اما به ما تعرفه مستقل نداده‌اند. این تقسیم‌بندی ناعادلانه است. اگر خدمات ما به شکل مستقل تعرفه‌گذاری می‌شد در صورتِ واریز مبلغ کم می‌توانستیم آن را پیگیری کنیم اما در حال حاضر چنین چیزی امکان ندارد.»
او همچنین درباره پرداخت مبالغی تحقیرآمیز به حساب پرستاران گفته که «مبلغی که بابتِ فوق‌العاده خاص داده‌اند بسیار ناچیز است که حتی نام آن را تغییر داده‌اند و ترمیم حقوق گذاشته‌اند. در حال حاضر فوق‌العاده خاص قوه قضائیه با ضریب ۳درصد پرداخت می‌شود اما فوق‌العاده خاص برای نیروهای کادر درمان با ضریب ۰/۴ درصد آنهم به نام ترمیم حقوق اعمال می‌شود. این افزایش چیزی حدود یک میلیون ۴۰۰ تومان می‌شود که در با توجه به تورم و گرانی و حقوق ناچیزِ کادر درمان رقم بسیار ناچیزی است.»
رئیس هیئت مدیره انجمن فوریتهای پزشکی کشور اعتراض را حق نیروها دانست و در رابطه با وعده‌هایی که در روزهای اخیر در مورد رفع مشکلات پرستاران داده شده گفت: «مشکلات پرستاران فقط معوقات نیست. حتی اگر اضافه کار ساعتی ۲۰ تومان را پرداخت کنند، باز هم مشکل اساسیِ پرستاران حل نخواهد شد. آنها به این اضافه کار و مبلغِ بسیار پایینِ آن اعتراض دارند. خواسته‌ی آنها این است که با جذب نیروی کافی این اضافه کار اجباری به طور کلی برداشته شود. مشکل باید ریشه‌ای حل شود.»
