Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۵۴ (دوره جديد
P. 13

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1820‬‬                                                             ‫ویژه نامه نوروز‬
‫جمعه ‪ 18‬تا پنجشنبه ‪ 31‬مارس ‪۲۰۲2‬‬

                                                                                ‫زیبای ‌یهای مرز پرگهر‬                 ‫مارکوپولو و ماجراهای او‬

                                                                                  ‫کویر لوت‪،‬‬
                                                                                  ‫شعب ‌های از‬

                                                                                  ‫کره ماه!‬

                                                                                ‫=در ‪ 150‬کیلومتر مربع‬
                                                                                ‫از کویر لوت کوچکترین‬

                                                                                ‫نشا نه‌ها یی ا ز حیا ت‬

                                                                                            ‫وجود ندارد‬

                        ‫افزود‌هاند‪.‬‬     ‫‪3‬ـ عوامل پیچیده اقلیمی موجب‬             ‫بیش از یک پنجم مساحت کشور‬             ‫را زیر دکل کشتی گذاشت و با یک‬             ‫را نداشتند‪ .‬این شد که با مریض و‬            ‫سفر شروع شد و برای مارکوی‬
‫‪ 6‬ـ حیات جانوری بیابا ‌نهای ایران‬       ‫شد‌هاند بیابا ‌نهای ما گر ‌متر از دیگر‬  ‫ایران را (افزون بر سیصد هزار کیلومتر‬  ‫فشار خود را کشت‪ .‬ولی مارکو این کار‬        ‫پیر شدن قوبیلای خان‪ ،‬خانوادۀ پولو‪،‬‬         ‫جوان همه چیز شکل عجیبی بود‪.‬‬
‫نیز کم نظیر است‪ .‬بیابا ‌نهای مرکزی‬      ‫نواحی بیابانی دنیا باشند‪ .‬آن چنان‬       ‫مربع) بیابا ‌نهای واقعی در بر گرفته‬   ‫را نکرد و اسیر شد و توی زندان آن قدر‬      ‫تصمیم گرفتند‪ ،‬برگردند‪ .‬قبلش هم‬             ‫شرق خیلی اسرارآمیزتر از آن جایی‬
‫آخرین زیستگاه گورخر آسیایی و‬            ‫که به تصریح شماری از استادان‬            ‫است‪ .‬بیابا ‌نهای ایران به طور عمده‬    ‫ماجرا و خاطره تعریف کرد که دوستش‬          ‫چند بار خواسته بودند برگردند ولی‬           ‫بود که او آمده بود؛ چیزی داشتند‬
‫یوزپلنگ آسیایی است و در دیگر‬            ‫جغرافیای دانشگاه تهران قطب حرارتی‬       ‫ناشی از تأثیر کمربند پرفشار جنب‬       ‫اصرار کرد خاطراتش را بنویسد‪ .‬به این‬       ‫خان مغول آن قدر محبت م ‌یکرد و آن‬          ‫به اسم نفت که برای روشنایی و گرما‬
‫نواحی بیابانی نیز م ‌یتوان گون ‌ههای‬    ‫کره زمین‪ ،‬کویر شهداد در کرمان‬           ‫حاره بوده و بخشی از کمربند بیابانی‬    ‫ترتیب کتاب «شرح درباره جهان»‬              ‫قدر دوستشان داشت که نم ‌یگذاشت‬             ‫استفاده م ‌یشد؛ مردمی که غریب ‌هها را‬
‫کم‌نظیری همچون جبیر‪ ،‬گربه‌شنی‬           ‫است‪ .‬حتی گرمای حدود هفتاد درجه‬          ‫بزرگ کره زمین هستند که بخ ‌شهای‬       ‫نوشته شد؛ سفرهای مارکوپولو‪ .‬به هر‬         ‫برگردند‪ .‬شانس ولی با پولوها یار‬            ‫م ‌یکشتند تا خانواد‌هشان از شر بلایا‬
‫(نوعی گربه وحشی)‪ ،‬کاراکال‪ ،‬هوبره‬        ‫سانت ‌یگراد نیز در این منطقه ثبت شده‬    ‫دیگر آن را بیابا ‌نهای مشهوری همچون‬   ‫حال مارکو آن زمان خیلی معروف‬              ‫بود و همسر شاه ایران که از اعقاب‬           ‫محفوظ بمانند و ‪ ...‬مارکو و بقیه ‪ 3‬سال‬
                                        ‫است‪ .‬گرمایی تا به این حد گذشته‬          ‫شبه جزیره عربستان‪ ،‬صحرای آفریقا‪،‬‬      ‫نبود‪ .‬خیل ‌یها هم حر ‌فهایش را باور‬       ‫چنگیزخان بود‪ ،‬مرد و نامه نوشت به‬           ‫سفر کردند تا بالاخره رسیدند به دربار‬
               ‫و‪ ....‬را مشاهده کرد‪.‬‬     ‫از آنکه برای علا ‌قمندان به سفرهای‬      ‫سونورای مکزیک‪ ،‬نوادای آمریکا بیابان‬   ‫نم ‌یکردند؛ طوری که یک بار مجبور‬          ‫خان مغول که برایش همسر دیگری‬               ‫قوبیلای خان و قوبیلای خان از مارکو‬
‫‪ 7‬ـ در ضمن بیابا ‌نهای ایران تنها‬       ‫ماجراجویانه جاذبه سیاحتی است‬            ‫مغولستان و بیابان مشهور کشور شیلی‬     ‫شد اهالی ونیز را به خان ‌هاش دعوت‬         ‫بفرستند و خوب چه کسی بهتر و‬                ‫خوشش آمد‪ .‬مارکو از آن جوا ‌نهای‬
‫نواحی بیابانی جهان هستند که آثار‬        ‫با فزون بخشی خاصیت بیابانی در‬                                                 ‫کند و لباس دهات ‌یهای چین را بپوشد‬        ‫مطمئن‌تر از پولوها که همسر شاه‬             ‫خوش سر و زبان و باهوش بود که‬
‫باستانی دارند‪ .‬د‌هها کاروانسرای کوچک‬    ‫مناطق خشک کشور‪ ،‬عامل پر جاذب ‌هتر‬                         ‫تشکیل م ‌یدهد‪.‬‬      ‫و به آنان جواهرات و چیزهایی را که به‬      ‫مغول ایران را به او برسانند‪ .‬بعد از انجام‬  ‫ماجراها را پر آب و تاب و جذاب تعریف‬
‫و بزرگ سنگفرش تاریخی دشت کویر‬           ‫شدن این مناطق برای طبیعت گردان‬          ‫گذشته از وسعت ک ‌منظیر‪ ،‬که موجب‬       ‫دست آورده بود‪ ،‬نشان دهد‪ .‬ملت هم‬           ‫مأموری ‌ت هم که قوبیلای خان مرده بود‬       ‫م ‌یکنند؛ از آنها که بتوانی همین طور‬
‫و باقی مانده شهر باستانی شهداد‬                                                  ‫می‌شود مجموع مساحت بیابان‌های‬         ‫گرچه تحت تأثیر قرار گرفتند ولی باور‬       ‫و پولوها فرار را بر قرار ترجیح دادند‪.‬‬      ‫بنشینی و گوش بدهی و چش ‌مهایت‬
                                                                 ‫م ‌یشود‪.‬‬       ‫ایران در شمار چهار بیابان نخست‬        ‫نکردند؛ خیل ‌یها باور نکردند‪ .‬سا ‌لها‬     ‫مارکو بعد از ‪ 17‬سال برگشته بود به‬          ‫گرد شوند و از خنده ریسه بروی‪ .‬قوبیلا‬
          ‫«خبیص» از این جمل ‌هاند‪.‬‬      ‫‪4‬ـ تنها منطقه عاری از حیات کره‬          ‫جهان قرار گیرد‪ ،‬عوامل جغرافیایی‬       ‫و قر ‌نها بعد بود که کتاب مارکو شد‬                                                   ‫خان هم مارکو را فرستاد به سفرهای‬
‫‪ 8‬ـ بخش مهمی از ماجرای سفر‬              ‫زمین در کویر لوت ایران قرار دارد‪ .‬در‬    ‫متعددی موجب شده است بیابا ‌نهای‬       ‫راهنمای سفر کریستف کلمب و بقیه‪.‬‬                     ‫ونیز و باز کسی را نداشت‪.‬‬         ‫سیاسی‪ ،‬در داخل کشور‪ ،‬تا برود و ببیند‬
‫جهانگردمشهورماکوپولو‪،‬دربیابا ‌نهای‬      ‫این منطقه به طول صد و عرض پنجاه‬         ‫ایران به عنوان جاذبه‌های سیاحتی‬       ‫مارکو بعد از گذراندن دوره اسارت‪ ،‬مثل‬      ‫خان ‌هشان را هم ملت صاحب شده‬               ‫و بیاید او را با ماجراهای سفر سرگرم‬
‫ایران گذشته است‪ .‬بازسازی مسیر‬           ‫کیلومتر‪ ،‬نه تنها هیچ اثری از حیات‬       ‫نسبت به همگنان خود در دیگر نقاط‬       ‫هر آدم معمولی دیگری ازدواج کرد و‬          ‫بودند‪ .‬وقتی صاحبخانه ‪ 17‬سال‬                ‫کند و البته مارکو پسر باهوشی هم‬
‫این سفر و برگذاری گشت کاروا ‌نرو‬        ‫گیاهی و جانوری به چشم نم ‌یخورد‪،‬‬        ‫جهان موقعیت ممتازتری داشته باشند‪:‬‬     ‫صاحب ‪ 3‬فرزند شد‪ .‬همان موق ‌عها یک‬         ‫نباشد و خبری هم از او نباشد‪ ،‬هر که‬         ‫بود‪ .‬سفرهای زیادی م ‌یکرد و گزارش‬
‫با تأکید بر تکرار سفر ماکوپولو و‬        ‫بلکه هیچ نشان ‌های از وجود باکتری نیز‬   ‫‪1‬ـ مشرف بودن دو رشته کوه بلند‬         ‫نسخه دیگر از کتابش را نوشت؛ در واقع‬       ‫جای ونیز ‌یها هم بود‪ ،‬فکر م ‌یکرد‬          ‫مفصلی از سفر م ‌یداد‪ .‬خانواده مارکو آن‬
‫بازگشت به قرون میانه برای بسیاری‬        ‫دیده نم ‌یشود‪ ،‬آنچنان که گرو‌ههای‬       ‫به نواحی بیابانی‪ ،‬حجم آبرفت‌های‬       ‫نسخه جدیدش را که البته دیگر در‬            ‫که مرد‌هاند‪ .‬تا بیایند ثابت کنند که‬        ‫قدر محبوب شده بودند که ک ‌مکم عمل ًا‬
‫از طبیعت‌گردان از جاذبه فراوان‬          ‫مطالعاتی که مدتی را در این منطقه‬        ‫ورودی به این مناطق را بسیار افزایش‬    ‫دست نیست‪ .‬او در سال ‪ 1324‬میلادی‬           ‫نمرد‌هاند‪ ،‬کلی زمان برد‪ .‬بعد هم دیگر‬       ‫جزو مشاوران قوبیلای خان محسوب‬
‫برخوردار بوده و تجربه نشان داده است‬     ‫به سر برد‌هاند می گویند در مدت یاد‬      ‫داده است‪ .‬در نتیجه شمار و ارتفاع‬                                                ‫آب پولو با ونیز ‌یها توی یک جوی‬            ‫م ‌یشدند‪ .‬خود مارکو حتی چند سالی‬
‫خواستاران ای ‌نگونه گش ‌تها روز به روز‬  ‫شده مواد غذایی (که به صورت استریل‬       ‫تپه‌های ماسه‌ای که متنوع‌ترین‬                ‫در سن ‪ 70‬سالگی درگذشت‪.‬‬             ‫نمی‌رفت‪ .‬مارکو توی فرهنگ چین‬
                                        ‫وارد محیط شده است) هرگز فاسد‬            ‫عوارض جغرافیایی بیابان‌ها هستند‪،‬‬      ‫قبل از مارکوپولو پدر و عموی او‬            ‫و شرق بزرگ شده بود و حالا مردم‬               ‫فرماندار یکی از شهرهای چین بود‪.‬‬
                   ‫افزوده م ‌یشود‪.‬‬      ‫نم ‌یشود‪ .‬حتی شیر را نیز م ‌یشود به‬     ‫در بیابان‌های ایران افزونتر از دیگر‬   ‫جهانگردی کردند ولی چون خاطرات‬             ‫سرزمینش را نم ‌یفهمید‪ .‬برای همین‬           ‫همان جا بود که شروع کرد به داد و‬
‫قطب‌های بین‌المللی‪ :‬پارک ملی‬            ‫صورت روباز نگهداری کرد‪ .‬بدون آنکه‬                                             ‫خود را به رشته تحریر درنیاوردند‪،‬‬          ‫چون با فنون دریایی آشنا بود‪ ،‬رفت به‬        ‫ستد با اسکنا ‌سهای چینی‪ .‬آن موقع‬
‫کویر با توجه به نزدیکی آن به شهر‬        ‫هیچ تغییری در آن حاصل شود‪ .‬در‬                        ‫بیابا ‌نهای جهان است‪.‬‬    ‫شهرتی به دست نیاوردند و کسی‬               ‫نیروی دریایی و در جنگ ونیز با جنوا‬         ‫هنوز اروپای ‌یها اسکناس نداشتند‪ .‬یک‬
‫تهران و برخورداری از چش ‌ماندازهای‬      ‫واقع این بخش از کویر شعب ‌های از کره‬    ‫‪2‬ـ بخش مرکزی این بیابا ‌نها اغلب‬      ‫آنها را جدی نگرفت‪ .‬مارکوپولو طی‬                                                      ‫ایتالیایی وسط آن همه چینی چشم‬
‫کم‌نظیری همچون دریاچه نمک‬                                                       ‫حوضه آبریز حوز‌ههای هیدرولوژیکی‬       ‫سفرش از ایران نیز عبور کرد و از تبریز‪،‬‬                       ‫شکست خورد‪.‬‬              ‫باریک شده بود همه کاره‪ .‬طبیعی بود‬
‫و سیاه کوه و وجود کاروانسراهایی‬                     ‫ماه بر روی زمین است!‬        ‫بسیار وسیعی است‪ .‬در نتیجه وجود‬        ‫فومن‪ ،‬بندر هرمز و کرمان رد شد‪.‬‬            ‫همان جا بود که فرمانده او به دلیل‬          ‫که خیل ‌یها چشم دیدن خانواده پولو‬
‫همچون قصر بهرام و عین‌الرشید و‬          ‫‪ 5‬ـ عوارض جغرافیایی کم نظیری‬            ‫نواحی باتلاقی متعددی در بیابا ‌نهای‬                                             ‫سرشکستگی از شکست‪ ،‬سر خودش‬
‫نیز زیس ‌تگون ‌ههایی همچون یوزپلنگ‬      ‫همچون شهر خیالی لوت‪ ،‬دریاچه نمک‪،‬‬        ‫ایران تنوع طبیعی این مناطق را افزایش‬
‫آسیایی و جبیر قطعاً یکی از قط ‌بهای‬     ‫یاردانگ‌ها و «دق‌ها» گسترده‌های‬
‫بیابانگردی جالب در جهان م ‌یتواند به‬    ‫بلورین و‪ ....‬به جاذبه بیابانهای ایران‬                          ‫داده است‪.‬‬

                        ‫شمار آید‪.‬‬

                       ‫‪96‬‬

‫‪431‬‬                                     ‫‪5‬‬

‫‪2‬‬                                                                               ‫(سودوكو)‬

                       ‫‪537‬‬                                                                                            ‫‪ 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1‬عمودی‪:‬‬

                                              ‫‪41‬‬                                                                      ‫‪1‬ـ ُمصلح آمریکایی و برندۀ جایزۀ‬                                                                              ‫‪1‬‬
                                                                                                                                           ‫صلح نوبل‬                                                                                ‫‪2‬‬
‫‪17‬‬                                         ‫‪8‬‬         ‫‪2‬‬                          ‫‪3‬‬
                                                                                                                      ‫‪ 2‬ـ شمشیر تیز و ب ّرا ـ «مرشد» را ب ‌ههم‬
                                              ‫‪13‬‬                                                                      ‫بریزید ـ جزیر‌های متعلق به ایران‬                                                                             ‫‪3‬‬
   ‫‪96‬‬                                      ‫‪2‬‬                                                                          ‫‪3‬ـ شالوده و اساس ـ معروف‌ترین‬
                                                                                                                                         ‫سیاح جهان‬                                                                                 ‫‪4‬‬
‫‪78 2 3‬‬                                                                          ‫‪612‬‬                                                                                                                                                ‫‪5‬‬
                                                                                                                      ‫‪ 4‬ـ واحدی است آموزشی ـ از سبزیجات‬
                                                                                                                      ‫‪ 5‬ـ از پیشگامان هنر تآتر در کشور ما‬                                                                          ‫‪6‬‬
     ‫‪78‬‬                                                                         ‫‪512‬‬                                   ‫‪ 6‬ـ حاشیه و کناره ـ نظیر ـ گلی است‬
                                                                                                                                        ‫ـ مایۀ خنکی‬                                                                                ‫‪7‬‬
     ‫‪4 21‬‬                                                                       ‫‪4‬‬                                                                                                                                                  ‫‪8‬‬
                                                                                                                      ‫‪ 7‬ـ حرف ندا ـ از طنز نویسان صاحب‬
                                                                                                                      ‫نام و برجستۀ ایران‬                                                                                           ‫‪9‬‬
                                ‫عمودی‪:‬‬        ‫‪11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1‬‬                                                 ‫‪ 8‬ـ امتحان ـ واحد انداز‌هگیری وزن ـ‬
            ‫‪ 6‬ـ تفکر‬   ‫‪1‬ـ ا ز نو یسند گا ن‬                                                                                        ‫علامت جمع ـ لحظه‬                                                                                 ‫‪10‬‬
‫‪ 7‬ـ موز‌های معروف در‬   ‫و مترجمان توانا و‬                                                             ‫‪1‬‬
                       ‫برجسته معاصر و فقید‬                                                                            ‫‪ 9‬ـ از نوشیدن ‌یها ـ کنار ـ با تجربه‬                                                                         ‫‪11‬‬
            ‫روسیه‬                                                                                      ‫‪2‬‬                                      ‫و خبره‬                                                                               ‫‪12‬‬
‫‪ 8‬ـ به عقل رجوع کردن‬                 ‫ایران‬
‫ـ پایتخت کشوری‬         ‫‪2‬ـ حیوانی است ـ نوعی‬                                                            ‫‪3‬‬              ‫‪10‬ـهنرهفتمـمحبتـازبازیهایسنتی‬                                                                                ‫‪13‬‬
                       ‫منز ل مسکو نی ـ‬                                                                                ‫‪11‬ـ امیدواری ـ از چاشن ‌یها ـ صدا و‬                                                                          ‫‪14‬‬
              ‫است‬      ‫شهری که یک‌شبه‬                                                                  ‫‪4‬‬                                                                                                                           ‫‪15‬‬
‫‪ 9‬ـ تارنواز معروف و‬                                                                                                                 ‫آوا ـ حرف خطاب‬
                               ‫ساخته نشد‬                                                               ‫‪5‬‬              ‫‪12‬ـ موجودی افسان ‌های ـ مروارید سیاه‬
       ‫قدیمی ایران‬     ‫‪3‬ـ رنگی است ـ باد‬                                                               ‫‪6‬‬              ‫ـ وسایل‬
‫‪10‬ـ از شهرهای ایران ـ‬                                                                                                                                                                                      ‫افقی‪:‬‬
‫از زیباترین شهرهای‬                  ‫مهیب‬                                                                                         ‫‪13‬ـ زور ـ جدار ـ آینده‬
                       ‫‪ 4‬ـ نوعی کشت و زرع ـ‬                                                            ‫‪7‬‬              ‫‪14‬ـ علامت جمع ـ گو ‌شدهنده ـ از‬              ‫در اروپا ـ زبانی است‬                    ‫‪1‬ـ از تران ‌هسرایان صاح ‌بنام‬
              ‫اروپا‬                                                                                                                                             ‫‪ 10‬ـ حسد ـ او هم حرف ‌های‬                  ‫و آهنگسازان برجسته و‬
   ‫‪11‬ـ آرشیو ـ قیمت‬          ‫پرند‌های است‬                                                              ‫‪8‬‬                                ‫زبانهای سامی‬            ‫دارد مقدس ـ از فلزات ـ‬                     ‫فقید ایران و از پای ‌هگذاران‬
                       ‫‪ 5‬ـ چند تن از یک نوع‬                                                            ‫‪9‬‬              ‫‪15‬ـ ظرفی است ـ مظهر زیبایی‬
                                                                                                                      ‫طبیعت ـ از اعضای داخلی بدن‬                       ‫از وسایل نجاری‬                         ‫انجمن موسیقی ملی‬
                                    ‫ـ جد‬                                                               ‫‪10‬‬                                                       ‫‪11‬ـ از سبزیجات ـ ورزشی‬                     ‫‪2‬ـ وسیله سرگرمی کودکان‬
                                                                                                                                ‫انسان ـ جلال و بزرگی‬
                                                                                                                                                                                ‫است‬                          ‫ـ سر و صدای توخالی‬
                                                                                                                                                                ‫‪3‬ـ او هم حرف ‌های دارد ـ ‪ 12‬ـ توزیع و پراکنده کردن‬
                       ‫حل جدول شماره قبل‬                                                                ‫‪11‬‬            ‫حل جدول شماره قبل‬                         ‫ـ عدالت‪ -‬س ‌هچهارم کره‬                     ‫پسوند تشبیه‬

                                                        ‫کشوری است‬                               ‫افقی‪:‬‬                                                           ‫‪ 4‬ـ نظاره ـ از ورزشها ـ از زمین ـ خوراکی است‬
                                              ‫‪ 9‬ـ امیرکبیر را در آنجا رگ‬        ‫‪1‬ـ از آثار نویسنده فقید‬                                                         ‫‪ 13‬ـ حسن و خوبی ـ‬                          ‫شهرهای ایران‬
                                                                                                                                                                ‫‪ 5‬ـ از برنام ‌ههای فراموش واحد پول کشوری است‬
                                                    ‫زدند ـ وزن کردن‬                   ‫هوشنگ گلشیری‬                                                              ‫ناشدنی ادبی و موسیقی ـ قسمتی از پا‬
                                              ‫‪ 10‬ـ از غذاهای سنتی ـ تکرار‬          ‫‪2‬ـ شیطان ـ دانشمندان‬                                                         ‫که ب ‌ههمت داوود پیرنیا ‪ 14‬ـ اهل یکی از استانهای‬
                                                                                ‫‪3‬ـ از خوانندگان خو ‌شصدا‬                                                        ‫کشور ما ـ دریایی است‬                       ‫تقدیم مشتاقان شد‬
                                                ‫یک حرف ـ فلزی است‬               ‫و فرامو ‌شناشدنی کشور ما‬                                                        ‫‪ 6‬ـ از وسایل دوخت و دوز ‪ 15‬ـ دستگاهی در موسیقی‬
                                              ‫‪11‬ـ از ضمایر ـ کتابی مصور‬         ‫‪4‬ـ میو‌های است ـ تکرار یک‬                                                       ‫ـ از شعرای برجسته و ملی ـ از حرفه‌های بی‬

                                                          ‫تألیف مانی‬                             ‫حرف‬
                                                                                ‫‪ 5‬ـ از شهرهای ایران ـ‬
                                                                                ‫قسمتی از شبان ‌هروز ـ از‬                                                        ‫معروف معاصر و فقید دستمزد‬
                                                                                                                                                                                                           ‫ایران ـ رها‬
                                                                                               ‫ورزشها‬                                                                                                      ‫‪‌7‬ـ خوانندۀ فرامو ‌شناشدنی‬
                                                                                    ‫‪ 6‬ـ شراب ـ نوعی جاده‬                                                                                                   ‫و فقید کشور ما ـ پنهان‬
                                                                                   ‫‪ 7‬ـ پادشاه ـ اهل بهشت‬                                                                                                   ‫‪ 8‬ـ آنسوی ـ سلول ـ عقیده‬
                                                                                ‫‪ 8‬ـ آهنگر درفش ب ‌هدوش ـ‬                                                                                                   ‫‪ 9‬ـ ممارست ـ رودخان ‌های‬
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18