Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۰۵ (دوره جديد
P. 13
صفحه1۳شماره18۷1 در آمریكا و جاهای دیگر به دست اسلامگرایان انجام گرفت، نیز تقریبا همین گونه رفتار كردند .این روش برخورد،
جمعه ۳1مارس تا پنجشنبه 6آوریل ۲0۲۳ ثابت شد كه این گونه عملیات ،همان گونه كه فرمانده سپاه افكار عمومی را شگفتزده و منزجر ساخت .اعلیحضرتین
پاسداران انقلاب دقیقا گفته ،در صورت لزوم جزو «تاكتیكها در نوشهر بودند .نه نخست وزیر و نه وزیری از دولت
فرهنگ و هنر بود و عوض نشده بود ،قرار گرفتم .همسر او به خود زحمت رفتن به آبادان را داد .چرا این روش را
وی والاحضرت «شمس» خواهر بزرگ شاه ،مسلماً یكی از و تكنیكهای انقلاب اسلامی» است. برگزیدند؟ خانواده سلطنتی همواره و برحست عادت در
اعضای خاندان سلطنت بود كه كمتر انتقادی از او شده بود. به این ترتیب اسلام گرایان روش تروریستی كشتار جمعی چنین زمانهائی و البته بر حسب وظیفهای حتمی ،در این
هرگز در امور سیاسی دخالت نمیكرد .به صورت نمادین را ابداع و افتتاح كردند كه از آن هنگام تا كنون ،در همه جا گونه عزاهای ملی شركت میكردند ،همدلی و تأثر خود
به سازمان «شیر و خورشید سرخ» (معادل ایرانی «صلیب را ابراز میداشتند و به بازماندگان ،دلداری و در صورت
سرخ») و اندكی جدیتر به «انجمن حمایت حیوانات» كه به كار گرفتهاند. نیاز یاری میدادند .شهبانو ،دفتر مخصوص خود را مأمور
ریاست افتخاری آنها را بر عهده داشت ،رسیدگی میكرد. در ساعات بامدادی روز ۲۰اوت ،شاه كه ساعت به ساعت یاریرسانی به چند خانوادهای كه تقاضای كمك كرده بودند
حتی در خانه خود پناهگاهی برای سگ و گربههای رها گزارشهای مربوط به این فاجعه را دریافت میكرد ،عمیقا نمود .اما همه چیز با تلاش به آن كه ماجرا ،بزرگ جلوه نكند
شده درست كرده بود .از سالها پیش مسیحی شده و حتی اندوهگین و مضطرب بود .چرا به این ترتیب او ناگزیر و در كمال سكوت و پنهانكاری .دلداریها و همدلی های
در كاخ خود كه در ۵۰كیلومتری تهران واقع بود ،كلیسائی شده بود بیكفایتی و انجماد دولت را در برخورد سیاسی و
ساخته بود .گرچه این امری عادی نبود ،ولی افكار عمومی خاندان سلطنتی كوچكترین بازتاب سیاسی نیافت.
چندان اهمیتی نمیداد و آن را از كارهای عجیب و غریب مطبوعاتی با این رویداد ،پردهپوشی كند؟ بعدها ،در توجیه این روش فقط یك توضیح ،آنهم به
«شمس» قلمداد میكرد« .مهرداد پهلبد» كه مردی با سیمای زوج سلطنتی قرار بود اوایل بعد از ظهر همان روز به صورت خصوصی داده شد .نمیخواستند مراسم بیست و
برازنده ،مهندس ساختمان و موسیقیشناس بود ،بیشتر تهران بازگردند تا در میهمانی شام بزرگی كه ملكه مادر به پنجمین سالروز سقوط «مصدق» و بازگشت شاه به قدرت
دوران طولانی خدمت خود را در هنرهای زیبا گذرانده مناسبت ۲۰اوت ( ۲۸مرداد) ترتیب داده بود ،شركت كنند و
بود .تا این كه در سال « ،۱9۶۴حسینعلی منصور» او را به سپس به نوشهر بازگردند و ده روز دیگر نیز در آنجا بمانند. در سال ۱9۵۳مختل شود.
وزارت منصوب كرد .مردی بود تودار ،با شیوه لباس پوشیدنی حتی چندین نفر كه اعلیحضرتین را همراهی میكردند، شهبانو در خاطرات خود مینویسد كه به توصیه نخست
بسیار شیك ،چند زبان میدانست و همواره در زندگی از آن در نوشهر مانده بودند .ولی شاه كه نگران رویدادها بود، وزیر از سفر به آبادان منصرف شد .در آن روزهای تنش
بیم داشت كه مبادا شاه از او خوشش نیاید ،یا مردم او را تصمیم گرفت تعطیلات خود را كوتاه كند و در پایتخت ماند. و كشاكش و غوغای مخالفان ،دولت میخواست با گرامی
متهم به سوءاستفاده از مقامش كنند .به همین دلیل بسیار داشت آن روز ،نیروی خود را نمایش دهد و پشتیبانی خود
خوددار بود .در گفتگوهای هیأت وزیران چندان مداخله گفتگو با پهلبد
۲۰اوت ،گرامی داشت بیست و پنجمین سالگرد سقوط را از شاه بنمایاند.
نداشت و عقاید خود را در مورد این یا آن بیان نمیكرد. «مصدق» و بازگشت شاه به تهران در سال ۱9۵۳بود. فقط چند ساعت پس از وقوع این جنایت بزرگ و حتی
ساعت یازده صبح ،هنگامی كه جمعیت تظاهركننده آغاز چند هزار نفری از نمایندگان مجلس ،اعضای انجمن شهر، پیش از آن كه حدس جنایتكارانه بودن آتشسوزی به یقین
به پراكنده شدن كرد ،از من پرسید آیا وقت دارم برای صرف تبدیل شود آیتالله «خمینی» نخستین واكنش را نشان دادو
در بیانیهای اعلام كرد« :قطعا این جنایت اقدامی ضدبشری
آتشسوزی سینما ركس و برخلاف قوانین اسلام است و نمیتوان آن را از اعمال
مخالفین شاه دانست .پارهای نشانهها دیده میشود كه
چای به وزارتخانه او كه در نزدیكی آنجا بود ،بروم .هردوی وزیران ،كارمندان دولت و اعضای انجمنهای محلی از اینها میخواهند احتمالا در مورد این جنایت ،جنبش اسلامی
ما در دولتهائی وزیر بودیم و پس از آن نیز بسیار با هم سوی حزب «رستاخیز» دعوت شده بودند كه در پایتخت را متهم كنند ».هیچكس خمینی را متهم نكرده بود .پس
دوستی كرده بودیم .به ویژه در زمان ریاست من بر دو تظاهراتی كنند .این البته آخرین نشانه زندگی در كالبد حزب چرا ناگهان فریاد بیگناهی برآورد؟ در آن زمان كسی به این
«رستاخیز» بود .حال و هوای تظاهرات چندان شادمانه
دانشگاه ،زیرا برنامههای مشتركی با وزارتخانه او داشتیم. نبود ،اما هیچ پراكندگی در جمعیت انبوه حاضر در میدان موضوع اهمیتی نداد.
«پهلبد» گفت« :كسی در دفترم نیست .جمعه است و «مخبرالدوله» وجود نداشت .سخنرانان ،بار دیگر بر وفاداری چند روز بعد ،تحقیقات پلیس به ویژه مسئولیت ارتكاب
تعطیل .و میتوانیم به آسودگی ،بیآن كه زنگهای تلفن خود به شاه تأكید كردند ،و لحن حماسی نطق نخست وزیر این جنایت را متوجه اطرافیان روح الله خمینی یافت.
مزاحممان شود ،گفتگو كنیم ».هنگامی كه به دفترش ــ كه همیشه به كار میگرفت ،نشان از پابرجائی و آسودگی جنایتكاران به عراق ،نزد آیتالله رفته بودند و در همانجا
رسیدیم ،كارمند كشیك دفترش به ما چای داد« .مهرداد دستگیر شدند .ایران تقاضای استرداد آنان را كرد .اما مقامات
میداد .جمعیت مدتی دراز برای او كف زد. دولتی و رسمی ،برای آرام ساختن اوضاع ،حقایق مربوط
پهلبد» آشكارا نگران بود. جمعیت ،پس از پایان تظاهرات بیهیچ حادثه به این پرونده هشداردهنده را به اطلاع مردم نرساندند.
ــ آقای نهاوندی ،چه خبر است؟ در مورد آتشسوزی آبادان غیرمنتظرهای پراكنده شد .به هنگام تظاهرات من در كنار نمیخواستند روحانیون «ناراحت» شوند .اما نیازی به
چه میاندیشید؟ مثل این كه عده زیادی قربانی شدهاند «مهرداد پهلبد» ،شوهر خواهر شاه كه از ۱۵سال پیش وزیر
ترفندهای پیشگویانه «خمینی» نبود.
(كسی هنوز شمار قربانیان را نمیدانست). مطبوعات بینالمللی ،و در صدر آنها چند نشریه چاپ
پاریس« ،ساواك» را متهم به ارتكاب این جنایت وحشتناك
كردند ــ بیآنكه توضیح دهند «ساواك» كه برحسب وظیفه
میبایست از رژیم پادشاهی دفاع كند ،چه سودی از این
جنایت میبرد؟ شاه بعدها این نوشتهها و گفتهها را
«تهمتی شرمآور» خواند ،اما در آن زمان دلیری فاش كردن
حقیقتی را كه خوب میدانست نكرد .زیرا مطمئن بود كه
كسی باورش نخواهد كرد.
این رویداد و تبلیغاتی كه پس از آن برای شیطانی جلوه
دادن رژیم آغاز شد ،نقش تعیین كنندهای در طرحهای برهم
زدن ثبات آن ایفا كرد و به همه چیز شكل تازهای داد .سه
سال بعد ،مقامات رسمی جمهوری اسلامی پذیرفتند كه این
عمل ،كار آنان بوده و «اساساً انقلابی» و دارای «ماهیت
اسلامی» بوده است .و دست كم ده سال طول كشید تا
بالاخره در كتابهایی كه در «غرب» پیرامون انقلاب ایران
نوشته و منتشر شده ،ماهیت و عاملان جنایت سینما
«ركس» مورد تردید قرار گرفت .بعدها كه همین گونه
اقدامات تروریستی در «الجزایر» و «مصر» و همین اواخر
