Page 32 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۰۸ (دوره جديد

‫ازدواج موقت با همین زنان منحرف و جذب تدریجی آنها به‬ ‫درباره شکلگیری شهر نو مینویسد‪« :‬تا پیش از رضاشاه‬ ‫صفحه‌‌‌‪‌‌۳‌‌‌۲‬شماره‌‪‌1۸۷۴‬‬
‫خانوادههای دائم‪ ،‬مورد قبول واقع نشد‪».‬‬ ‫دولتهای قاجاریه موفق به جمعآوری زنان روسپی نشده‬ ‫جمعه ‪ 1‬تا ‪ ۷‬اردیبهشتماه ‪140۲‬خورشیدی‬
‫بودند و قلدری رضاشاه بود که باعث به سرانجام رسیدن این‬
‫زنان و اقلیتهای مذهبی‪ ،‬قومی‪ ،‬جنسیتی و اعتقادی‬ ‫مهم شد! قوام دفتر خیابانی جدید به موازات خیابان حاج‬ ‫بر سر هر کوی و برزنی شعلهور بود‪ ،‬حوالی ساعت‬
‫از زمان استقرار جمهوری اسلامی تحت ظلم و شدیدترین‬ ‫عبدالمحمود ساخت و یک فرد زرتشتی خ ّیر به نام ارباب‬ ‫‪ ۵‬بعد از ظهر‪ ،‬جماعتی در اطراف قلعه تجمع کردند‪ .‬نیروی‬
‫شکل سرکوب بودهاند‪ .‬خاصیت دیکتاتوری همین است؛‬ ‫جمشید که از پارسیان هند و تجار مقیم این کشور بود‬ ‫انتظامی از آنها خواست متفرق شوند‪ ،‬ولی اینان همان‬
‫حمله به آسیبپذیرترین گروهها‪ ،‬برای تضعیف جامعه‬ ‫هزینه ساخت دهها خانه در این محل به منظور اسکان زنان‬ ‫جماعتی بودند که ساعاتی قبل آبجوسازی «شمس» را به‬
‫بطور کل‪ ،‬چرا که وقتی گروه اول مورد ظلم قرار میگیرد و‬ ‫فریب خورده و بیسرپرست رو داد و همچنین به منظور‬ ‫آتش کشیده و در روزهای پیش از آن نیز به خدمت کاباره‬
‫دیگر گروهها سکوت میکنند‪ ،‬در خیلی مواقع خود تبدیل‬ ‫تامین مخارج این زنان و فرزندان آنها دهها دهنه دکان در‬ ‫شکوفه و برخی اماکن معروف دیگر در جنوب شهر تهران‬
‫به چماق سرکوب میشوند‪ ،‬دیکتاتور به محض سرکوب گروه‬ ‫این محله ساخته شد تا از کرایه اونها به زنان بیسرپرست یا‬ ‫رسیده بودند‪ .‬ساعتی بعد‪ ،‬تنی چند از جوانان هیجانزده و‬
‫اول به سراغ دیگر گروهها هم میرود؛ اتفاقی که در ‪ ۴۴‬سال‬ ‫گمراه حقوق ماهیانه داده بشه تا به این ترتیب از پیوستن‬ ‫انقلابی به دیوارها و د ِر ورودی قلعه هجوم بردند‪ ،‬پلیس و‬
‫دوباره اونها به فساد جلوگیری به عمل بیاد که البته چنین‬ ‫شهروندانی را که سعی داشتند آنها را آرام کنند کنار زدند و‬
‫گذشته افتاده است‪.‬‬ ‫اتفاقی هرگز نیافتاد و این محل از این پس به صورت‬ ‫به داخل کوچههای قلعه که تا آن روز از دید شهر پنهان بود‬
‫زنان شهر نو چندین بار مورد ظلم قرار گرفتند‪ .‬اولین‬ ‫یورش بردند‪ .‬به تبعیت از آنها جمعیت بزرگتری به داخل‬
‫بار وقتی بود که به خاطر فقر مجبور به تنفروشی شدند‪،‬‬ ‫رسمیمعروف به محله فساد شد‪».‬‬
‫بعد توسط کسانی که آنها را میفروختند و میخریدید‬ ‫غمانگیزترین بخش داستان زنان شهر نو‪ ،‬کودکانی بودند‬ ‫شهرک گسیل شد و روایتی سیاه رقم خورد‪.‬‬
‫طرد شدند‪ .‬انقلاب اسلامی که نوید استقرار یک حکومت‬ ‫که در این محله به دنیا میآمدند‪ ،‬در همان محله بزرگ‬ ‫کامران شیردل‪ ،‬فیلمساز‪ ،‬مترجم و عکاس‪ ،‬در اینباره‬
‫مستضعف محور را میداد و با شعار «کوخنشین را‬ ‫میشدند و بیشترشان در سنین پایین مورد سوء استفاده‬ ‫میگوید‪ …« :‬تا اینکه یک موتوری آمد‪ ،‬گفتم این دودی‬
‫کاخنشین میکنیم» قاپ عموم مردم را دزدید و هنوز به‬ ‫جنسی قرار میگرفتند‪ .‬دخترکان قربانی اصلی بودند‪ ،‬ولی‬ ‫که از پایین میآید‪ ،‬این دود مال کجاست؟ گفت مگر خبر‬
‫قدرت کامل نرسیده دست به حذف آنان زد‪ .‬در نهایت‬ ‫به گفته کورش برزی‪ ،‬پسران هم توسط «مشتریها» و‬ ‫نداری؟ شهر نو را آتش زدهاند‪ .‬من اصل ًا باور نمیکنید‪ ،‬گُر‬
‫مردانی که به قلعه رفت و آمد داشتند مورد آزار جنسی قرار‬
‫وجود آنها در تاریخ به دست فراموشی سپرده شد‪.‬‬ ‫میگرفتند‪ .‬سرنوشت اکثر این کودکان با مادرانشان یکی بود‬ ‫گرفتم‪ ،‬از شدت ناراحتی و هم شوکه شدم‪».‬‬
‫حذف از تاریخ دامن روایات زنان در دوران جنگ ایران‬ ‫و بیشتر آنها وقتی به سن بلوغ میرسیدند تبدیل به کارگر‬ ‫به گفته کامران شیردل‪ ،‬در میانه بلبشو نیروهای ارتش‬
‫و عراق را هم گرفت‪ .‬چهره مردانه جنگ جایی برای حضور‬ ‫جنسی میشدند‪ .‬ریشه فقر و فساد هر روز در محله غم‬ ‫برای جلوگیری از خشم مردم وارد محدوده قلعه شدند‪ ،‬ولی‬
‫زنان نداشت و در اکثر روایات بجا مانده از هشت سال‬
‫جنگ‪ ،‬نقش زنان کلیشهایست‪ :‬بدرقه مردانشان به جبهه‪،‬‬ ‫عمیقتر میشد‪.‬‬ ‫آنها نیز خیلی زود عقبنشینی کردند‪.‬‬
‫کمکرسانی در پسزمینه‪ .‬در همان سالهای جنگ روایات‬ ‫وقتی درباره واقعه آتش زدن شهرنو نوشتم و به خودداری‬ ‫«آن موقع روزهایی بود که فکر میکنم ارتش هم فهمیده‬
‫بسیاری از تجاوز سربازان بعثی به زنان ایرانی در روزنامهها‬ ‫آتشنشانی از خاموش کردن آتش خشم مردم گفتم‪ ،‬یکی‬ ‫بود دیگر کاری از دستش بر نمیآمد‪ .‬روزهای شکست بود‪،‬‬
‫چاپ شد‪ .‬از فاجعه سوسنگرد‪ ،‬که بارها در طول تاریخ‬ ‫از مخاطبین در توییتر نوشت‪« :‬البته از بدترین جنایاتی که‬ ‫روزهای فروپاشی بود‪ .‬به هرحال من که اصل ًا وقتی نداشتم‬
‫تکذیب شده‪ ،‬تا سالها حتی شاهد زنده هم وجود داشت‪.‬‬ ‫شهرنو در تاریخ انجام داد اقدام اهالی شهرنو علیه دولت‬ ‫بخواهم دنبال این قضیه را بگیرم‪ .‬دنبال خود مسئله میرفتم‬
‫ولی همان ایدئولوژی که روزی تنها برخورد با زنان مفلوک‬ ‫مصدق و کشتار کودتای ‪ ۲۸‬مرداد بود… کاش یاد بگیریم‬ ‫و بیشتر وحشت از آن داشتم که حالا چه اتفاقی خواهد‬
‫شهر نو را حذف آنها میدانست‪ ،‬با بلایی که بر سر زنان در‬
‫پای مجازات اعمالمون بایستیم‪».‬‬ ‫افتاد‪ .‬وآن اتفاق افتاد‪».‬‬
‫دوران جنگ هم آمد برخورد قهری کرد‪.‬‬ ‫کتمان حقیقت و یا پیدا کردن دلیل برای جنایت قدمتی‬ ‫منظور کامران شیردل از «آن اتفاق» حمله مردم به زنان‬
‫مریم کاظمزاده‪ ،‬عکاس و خبرنگار جنگ در نشست «زنان‬ ‫دیرینه در جامعه ما دارد‪ .‬این همان طرز فکریست که به‬
‫در جنگ هشت ساله ایران و عراق» میگوید‪« :‬بسیاری از‬ ‫جمهوری اسلامی اجازه داد که بلافاصله بعد از انقلاب و در‬ ‫ساکن شهر نو است‪.‬‬
‫واقعیتهای جنگ درباره زنان را از تاریخ حذف کردند‪ .‬سال‬ ‫شهرنو در سالهای نخستین حکومت پهلوی شکل گرفت‪.‬‬
‫‪ 6۵‬در منطقه بستان‪ ،‬عراقیها به زنان تجاوز کردند و آنها‬ ‫دهه ‪ ،6۰‬بدترین جنایات را رقم زند‪.‬‬ ‫با انقراض سلسله قاجاریه و رها شدن زنان بیشماری که‬
‫را کشتند‪ .‬در بخشهایی از منطقه یادوارهای را برای زنان‬ ‫کسانی که با چوب و چماق در روز ‪ ۹‬بهمن ‪ ۱۳۵۷‬وارد شهر‬ ‫در حرمسراهای قاجاری چند صباحی همسری میکردند‬
‫ساخته بودند و نوشتههایی را بالای تپهها زده بودند مبنی‬ ‫نو شدند‪ ،‬زنان را کتک زدند‪ ،‬شیشهها و درهای آلونکها و‬ ‫و به دست فراموشی سپرده میشدند‪ ،‬ناگهان شمار زنان‬
‫بر اینکه یادتان را گرامی میداریم‪ .‬برای تهیه گزارش به آن‬ ‫مغازهها را شکستند‪ ،‬وسایل ارزان و شکسته خانهها را وسط‬ ‫«روسپی» در تهران زیاد شد‪ ،‬چرا که اکثر این زنان بجز‬
‫منطقه رفتم‪ .‬زمانی که عکسها در مجله زن روز منتشر شد‪،‬‬ ‫کوچهها تلنبار کردند و در نهایت‪ ،‬چند نفری را هم آتش‬ ‫فعالیت جنسی کار دیگری بلد نبودند‪ .‬برخی از زنانی که‬
‫برخورد کردند که چرا آنها را منتشر کردم‪ .‬برای بار دوم که‬ ‫زدند‪ ،‬برای دادخواهی از کودتای ‪ ۲۸‬مرداد نیامده بودند!‬ ‫خوشبختتر بودند به عقد شاهزادههای قاجار درآمدند‪،‬‬
‫به آن منطقه رفتم‪ ،‬تمامی نشانهها را از آن منطقه برداشته‬ ‫اینان مسلمانان دوآتشه و بعضا ج ّوزدههایی بودند که تا‬ ‫بسیاری از بیماری و فقر هلاک شدند و اکثریت به تنفروشی‬
‫بودند و انگار لکه ننگینی بر آن سرزمین بود‪ .‬اینها نشان‬ ‫دیروز مشتری پروپاقرص قلعه بودند و حالا میخواستند‬
‫میدهد که ما نمیخواهیم واقعیتها را بیان کنیم و حس‬ ‫با آتش زدن دیوارهای مفلوک شهر نو و کشتن ساکنیناش‪،‬‬ ‫در نقاط مختلف شهر محکوم شدند‪.‬‬
‫مالکیت جامعه مردسالارانه منجر به کمرنگ کردن عامدانه‬ ‫جامعه را برای استقرار «تقوا» آماده کنند؛ و چه دیواری‬ ‫در فیلم مستندی که به سفارش سازمان زنان ایران در سال‬
‫کوتاهتر از مشتی زن و کودک که از جامعه هم طرد شده‬ ‫‪ ۱۳۴۵‬درباره زنان ساکن شهر نو ساخته شد‪ ،‬از زبان تنی چند‬
‫این ستم جنسی شده است‪».‬‬ ‫از زنان شهر نو میشنویم که دست سرنوشت چگونه آنها را‬
‫بودند و کسی برای دادخواهی از آنها سینه ستبر نمیکرد‪.‬‬
‫کام نهایی‬ ‫رژیم جمهوری اسلامی روش قهری و حذفی را در برابر زنان‬ ‫به قلعه رسانده است‪.‬‬
‫خیزش «زن‪ ،‬زندگی‪ ،‬آزادی» از خیلی جهات حائز اهمیت‬ ‫شهر نو اجرا کرد‪ .‬در تابستان ‪ ۱۳۵۸‬تنی چند از معروفترین‬ ‫اکثر زنان با لهجهها و گویشهای مختلف صحبت میکنند‬
‫است‪ .‬چرا که برای اولین بار در تاریخ ‪ ۴۴‬ساله رژیم جمهوری‬ ‫زنان شهر نو‪ ،‬پری بلنده‪ ،‬ثریا ترکه و اشرف چهارچشم‪ ،‬اعدام‬ ‫و بیشترشان حتی نمیدانند که دقیقا چند سالشان است‪ .‬فقر‬
‫اسلامی‪ ،‬بار اول است که جامعه به دادخواهی از حقوق‬ ‫شدند‪ .‬با فروپاشی شهرنو‪ ،‬زنانی که تنها «خانه» برایشان‬ ‫و بیسوادی نقطه اتصال همه آنهاست‪ .‬برای یکی از زنان‬
‫پایمال شده زنان و اقلیتهایی که سالها سرکوب شدهاند‬ ‫همان اتاقکهای محقربود‪ ،‬سرگردان کوچه و خیابانهای‬ ‫معنی فقر این بوده که در سن پایین به زور و با مردی که‬
‫بپا خاسته است‪ .‬ولی شاید یکی از مهمترین دستاوردهای‬ ‫شهر شدند‪ .‬خیلی از آنها روانه شهرستانهای خودشان شدند‬ ‫هیچ شناختی از وی نداشته ازدواج کند‪ ،‬مردی که بجز او دو‬
‫خیزش مردمی ‪ ۱۴۰۱‬این است که جامعه بالاخره گوشهای‬ ‫همسر دیگر هم داشته و با کرایه دادن همسر سوم به مردان‬
‫خود را برای شنیدن رازهای مگوی تاریخ تیز کرده است‪.‬‬ ‫و به دست همشهریهای خود سنگسار گشتند‪.‬‬ ‫دیگر‪ ،‬از او بهرهبرداری مالی میکرد‪ .‬دیگری را پدرش با چند‬
‫بیشک جامعهای که برای حقوق دیگری دل میسوزاند‬ ‫در خاطرات علی اکبر هاشمی رفسنجانی چنین میخوانیم‪:‬‬ ‫کیسه برنج طاق زده و به دستان زنی «خ ّیر» سپرده که‬
‫‪،‬خود را عضوی از یک جمع بزرگتر میداند و توفیق شخصی‬ ‫«در مجلس جلسهای با حضور نمایندگان تهران و وزرای‬ ‫قرار بوده او را به شهری بزرگتر ببرد و دستش را در کارخانه‬
‫را در گروی کامروایی جمع میبیند‪ ،‬میتواند به پویایی و‬ ‫ارشاد‪ ،‬مسکن‪ ،‬بهداری‪ ،‬دادگستری و شهرداری و استانداری‬ ‫ریسبافی بند کند‪ .‬کارخانهای که در واقع آلونکی کثیف در‬
‫تهران درباره بررسی طرح اصلاح محله جمشید و انتقال زنان‬ ‫پسکوچههای قلعه بود‪ .‬زنی که از صدایش مشخص است‬
‫قدرت اتحاد خود اتکا کند‪.‬‬ ‫فاسد به جای دیگر برای اصلاح و تربیت داشتیم‪ .‬به نتیجه‬ ‫که در زمان مصاحبه بچهسال است میگوید‪« :‬مرا دزدیدند‪».‬‬
‫*گلناز فخاری نویسنده و روزنامهنگار ساکن کانادا است‪.‬‬ ‫روشنی نرسیدیم و پیشنهاد تشکیل اردوگاهها و قانونی کردن‬ ‫دیگری طلاق گرفته و برای گذران زندگی در خانهها کارگری‬
‫میکرده‪ .‬یکی از صاحبکارها آنقدر مقروضاش کرده که در‬
‫نهایت برای پس دادن بدهیهای خود چیزی جز بدنش برای‬

‫فروش نداشته است‪.‬‬
‫کورش برزی در یادداشتی به نام «سرگذشت محله غم»‬