Page 17 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۳۱ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌‌1‌‌۷‬شماره‌‪18۹۷‬‬
‫جمعه ‪ ۲۹‬سپتامبر تا پنجشنبه ‪ ۵‬اکتبر ‪۲0۲۳‬‬

‫مصباحزاده (‪ )۲۰۰۶-۱۹۰۸‬یکی از سرشناسترین‬
‫ناشران روزنامه در ایران است که در سال ‪ ۱۹۴۲‬مؤسسه کیهان‬
‫را بنیان گذاشت‪ .‬کیهان در طول سالها به یکی از مهمترین‬
‫و پرتیراژترین روزنامههای کشور تبدیل شد‪ .‬پس از انقلاب‬
‫اسلامی در ‪ ۱۹۷۹‬این مؤسسه توسط اسلامیستها مصادره‬
‫شد و انتشار کیهان با مدیریت افراطیون در خدمت تبلیغات‬
‫رژیم ادامه یافت‪ .‬کیهان لندن خود را به عنوان تداوم روزنامهی‬
‫مصباحزاده تعریف میکند و درباره مسائل سیاسی و اجتماعی‬

‫و فرهنگی ایران گزارش میدهد‪».‬‬

‫=چه خاطراتی شما را به دوران کودکیتان در ایران پیوند‬
‫میدهد؟‬

‫‪-‬طبیعت شما ِل ایران‪ ،‬بچههای زیاد و یک زندگی آرام و‬

‫خوش‪.‬‬

‫تظاهرات ایرانیان در همبستگی با انقلاب ملی ایران ‪ /‬میدان ترافالگار لندن ‪ ۱۶ /‬سپتامبر ‪۲۰۲۳‬‬ ‫=چه چیز شما را به عنوان کودک از همه بیشتر خوشحال‬
‫میکرد؟‬
‫حتا در شهرهای کوچک و روستاها‪ ،‬هرگز احساس عدم امنیت‬ ‫=کی و کجا شروع به روزنامهنگاری کردید؟‬
‫نمیکردم‪ .‬بهخصوص به عنوان دختر جوان از سوی مردان‪ ،‬از‬ ‫‪-‬در ایران روزنامهنگار نبودم بلکه تازه در آلمان شروع به‬ ‫‪-‬دوران کودکی خوبی داشتم و مثل تقریبا همه بچهها از‬
‫راننده اتوبوس بگیرید تا پلیس‪ ،‬مورد حمایت قرار میگرفتم‪ .‬و‬ ‫نوشتن به عنوان ژورنالیست کردم‪ .‬در ایران با دو فرزند کوچک‬ ‫شیرینی و شکلات و اسباببازی و عروسک خوشحال میشدم‪.‬‬
‫این چیزیست که واقعا جای افسوس دارد که این سرزمین زیبا‬ ‫مخفیانه زندگی میکردم و شغلهای کوچکی داشتم‪ .‬وقتی تنها‬
‫به خاطر جمهوری اسلامی اینطور نابود شده‪ .‬البته که مسائل‬ ‫با دو کودکم به آلمان آمدم‪ ،‬سه سال اول را در انواع اردوگاههای‬ ‫=شما در دورانی مدرسه رفتید که شاه و به ویژه همسر‬
‫بسیاری در غرب پیشرفتهتر از ایران قبل از انقلاب بود‪ ،‬اما در‬ ‫پناهندگی زندگی میکردم و بعد توانستم در کالج دانشگاه‬ ‫وی شهبانو فرح پهلوی تلاشهای بزرگی برای مدرنیزه کردن‬
‫برلین زبان آلمانی یاد بگیرم‪ .‬در دانشگاه علوم سیاسی خواندم‬ ‫سیستم آموزشی و مدارس میکردند‪ .‬به عنوان دانشآموز آن‬
‫هر صورت هیچ جا مانند کشور خود آدم نمیشود‪.‬‬ ‫اما وظیفه اصلی برایم بزرگ کردن بچههایم بود‪ .‬کمی بعد با‬
‫روزنامه کیهان لندن آشنا شدم‪ .‬در این نشریه گزارشی بود که‬ ‫دوران را چگونه تجربه کردید؟‬
‫=ایرانیان کمی وجود دارند که مانند پرویز نیکخواه که‬ ‫با افراد مختلف مصاحبه کرده و از آنها پرسیده بود اگر تاریخ‬ ‫‪-‬من با علاقه بسیار به مدرسه میرفتم‪ .‬مادرم آموزگار بود و‬
‫از رهبران اعتراضات دانشجویی علیه شاه به شمار میرفت‪،‬‬ ‫دوباره تکرار شود‪ ،‬چه میکردند؟ و من با خودم فکر کردم چرا‬ ‫پدرم مدیر مدرسه‪ .‬درس خواندن در مدرسه برایم لذتبخش‬
‫دستگیر شد و در زندان به بیمعنی بودن عقاید و ایدئولوژی‬ ‫نمیپرسند این آدمها همین الان چه میکنند؟! و یا چه باید‬ ‫بود‪ .‬خودم به یک مدرسه دخترانه میرفتم ولی به یاد دارم که‬
‫خود پی برد و پس از آزادی تا ‪ ۱۹۷۹‬به کار در رادیوتلویزیون‬ ‫بکنند؟! چرا آدم همیشه باید به گذشته فکر کند و اینکه اگر‬ ‫یک مدرسه خصوصی [ملّی] در شهر ما (ساری) که مادرم هم‬
‫ایران مشغول بود‪ .‬اما سه ماه بعد از انقلاب اسلامی توسط‬ ‫گذشته تکرار شود‪ ،‬چه میکرد! و نه اینکه امروز میبایست‬
‫اوباش خمینی اعدام شد‪ .‬تا امروز هم به ویژه در کشورهای‬ ‫چه بکند! من این موضوع را به شکل یک مطلب نوشتم و به‬ ‫در آن تدریس میکرد‪ ،‬مختلط بود‪.‬‬
‫غربی مدافعان سابق انقلاب اسلامی وجود دارند که حمایت‬ ‫کیهان لندن فرستادم که منتشر شد و اینطوری همکاری من با‬
‫آن دوران خودشان را توجیه میکنند و از زیر بار هرگونه‬ ‫=به عنوان یک زن جوان ایرانی از اعتراضات علیه شاه چه‬
‫مسئولیتی در ارتباط با روی کار آوردن اسلامیستها در ایران‬ ‫این نشریه شروع شد‪.‬‬ ‫میدانستید؟ چه موضعی نسبت به این اعتراضات داشتید و‬
‫شانه خالی میکنند‪ .‬شما عدم شناخت و امتناع از انتقاد آنها را‬
‫=کی و چرا ایران را ترک کردید؟‬ ‫چه از انقلاب اسلامی یاد گرفتید؟‬
‫چگونه توضیح میدهید؟‬ ‫‪-‬در سال ‪ ۱۹۸۹‬و به دلایل سیاسی‪ .‬کمی پیش از آن کشتار‬ ‫‪-‬در جوانی گرایش به چپ داشتم و علیه شاه‪ .‬اما در‬
‫‪-‬فکر میکنم اینها افرادی هستند که در اساس ضد پهلویها‬ ‫زندانیان سیاسی در زندانهای گوهردشت و اوین اتفاق افتاده‬ ‫اعتراضات شرکت نداشتم‪ .‬آن سالها در دانشگاه ملی ایران‬
‫و پادشاهی هستند‪ .‬این افراد در عین حال تصوری هم از‬ ‫بود‪ .‬جنگ ایران و عراق تازه تمام شده بود و زندانیان سیاسی‬ ‫در رشته حقوق تحصیل می کردم‪ .‬آنجا مرتب هر سال یکبار‪،‬‬
‫دموکراسی ندارند‪ .‬آن زمان هم همه مخالفان پادشاهی پهلوی‪،‬‬ ‫بسیاری در زندانها توسط رژیم کشته شده بودند‪ .‬پس از‬ ‫در به اصطلاح روز دانشجو (‪ ۱۶‬آذر)‪ ،‬دانشجویان علیه شاه‬
‫از جمله خودم به عنوان یک دختر جوان بیست ساله‪ ،‬هیچ‬ ‫آن‪ ،‬ما ایران را غیرقانونی ترک کردیم؛ آنها نمیتوانستند همه‬ ‫اعتراض میکردند‪ .‬در روزهای انقلاب من به دلیل خانواگی در‬
‫تصوری از دموکراسی و حقوق بشر نداشتند‪ .‬از این نظر ما کور‬ ‫آن حضور نداشتم‪ .‬پدرم به دلیل ابتلا به بیماری سرطان در‬
‫بودیم‪ .‬و آنهایی که تا امروز هم از انقلاب اسلامی [انقلاب‪]۵۷‬‬ ‫را کنترل کنند‪.‬‬ ‫تهران در بیمارستان بستری بود و وقتی در ‪ ۴۹‬سالگی درگذشت‬
‫دفاع میکنند‪ ،‬نمیخواهند اذعان کنند که آن انقلاب کاملا نالازم‬ ‫همه به ساری برگشتیم و من آنجا از رویدادها از طریق رادیو‬
‫بود‪ .‬رژیم شاه را میشد با اصلاحات دگرگون کرد چرا که هم‬ ‫=وقتی کشورتان را ترک کردید چه امید و آرزو و تصوراتی‬
‫خود شاه و هم پدرش برای نمونه حقوق زیادی را در مورد زنان‬ ‫از غرب داشتید؟ بعد واقعیت را در غرب چگونه دیدید؟‬ ‫و تلویزیون با خبر میشدم‪.‬‬
‫تازه چندین ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دوباره به‬
‫تضمین کردند‪.‬‬ ‫‪-‬صادقانه بگویم‪ ،‬فکر نمیکردم که جمهوری اسلامی در‬ ‫تهران برگشتم و البته طرفدار یک انقلاب مثبت بودم و نه‬
‫شاه و پدرش هرگز ادعا نکردند که دموکرات هستند و من‬ ‫ایران اینقدر در قدرت بماند و فکر میکردم ما به زودی دوباره‬ ‫هرگز برای یک انقلاب اسلامی! در همهپرسی جمهوری اسلامی‬
‫نمیفهمم چرا برخی حتا امروز هم انتظار دارند که شاه در ایران‬ ‫میتوانیم به کشور خودمان برگردیم‪ .‬این آرزوی ما و تصور‬ ‫هم شرکت نکردم‪ .‬در مقایسه با آن زمان‪ ،‬مواضع من بر اساس‬
‫ما و همچنین توقع ما بود که کشورهای غربی چنین رژیم‬ ‫تجربه بسیار تغییر کرده‪ .‬خانواده من غیرمذهبی و خیلی عرفی‬
‫میبایست یا میتوانست دموکراسی بنا کند!‬ ‫خونریزی را که پس از انقلاب اسلامی آن را تجربه کردیم‬ ‫(سکولار) و لیبرال بودند اما علیه اسلام هم نبودند‪ .‬در خانه ما‬
‫آنها که هنوز هم مدافع انقلاب‪ ۵۷‬هستند به نظر من‬ ‫حمایت نکنند‪ .‬متأسفانه هیچکدام از آنها تحقق نیافت و ما‬ ‫نماز و روزه در کار نبود‪ .‬خودم به شخصه همیشه علیه ملایان‬
‫آدمهایی هستند که تنها زمانی راضی خواهند شد که پادشاهی‬ ‫بودم و آن زمان به عنوان یک جوان ‪ ۲۰‬ساله شاید آرزوی یک‬
‫به فراموشی سپرده شود! برای آنها مهم نیست که امروز یک‬ ‫اینجا ماندیم‪.‬‬ ‫حکومت کمونیستی داشتم! البته بسیار ابلهانه بود چرا که دنیا‬
‫جمهوری اسلامی در قدرت است‪ .‬این آدمها امیدوارند که با‬ ‫وقتی زندگی خودم را پیش از ‪ ۱۹۷۹‬با زندگی در آلمان مقایسه‬
‫گذشت زمان پادشاهی و اهمیت آن برای ایران فراموش شود‬ ‫میکنم‪ ،‬تفاوت بزرگی با اینجا وجود نداشت‪ .‬در زمان تحصیلات‬ ‫بعدا دید که در کشورهای کمونیستی چه اتفاقاتی میافتاد‪.‬‬
‫و به پایان برسد‪ .‬اما همزمان آنها متوجه نیستند که پادشاهی‬ ‫دانشگاهی به عنوان یک زن‪ ،‬آزادی و امنیت و مجموعهای از‬ ‫پس از وقوع انقلاب اسلامی آموختم که یک انقلاب الزاما‬
‫امکانات داشتم‪ .‬تنها به شهرهای مختلف کشور سفر میکردم و‬ ‫همیشه پایان خوبی ندارد‪ .‬یک انقلاب میتواند مدرن و مترقی‬
‫در ایران یک معنای تاریخی و فرهنگی دارد که برای‬ ‫مانند انقلاب مشروطه ‪ ۱۹۰۵‬باشد‪ .‬اما میتواند مثل انقلاب‬
‫اسلام ِی ارتجاعی و بنیادگرای فوریه ‪ ۱۹۷۹‬هم باشد‪ .‬همچنین‬
‫یاد گرفتم که آدم به عنوان یک شهروند اجتماعی و عمومی‬

‫باید آگاه باشد که چه میگوید و چه عمل میکند‪.‬‬