Page 7 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۳۷۵ (دوره جديد

‫صفحه‌‪‌7‬شماره‌‪1۸41‬‬ ‫کشورهای تولیدکننده تقسیم کند‪ .‬متی بعداً دچار سانحه‬ ‫میشوند این است که شاه قصد داشت به محض‬
‫جمعه ‪ ۲۱‬تا پنجشنبه ‪ ۲۷‬اوت ‪۲۰۲۲‬‬ ‫هوایی شد که در آن جان خود را از دست داد‪ .‬همه فکر‬ ‫اینکه رشد و توسعه تثبیت شد‪ ،‬سیاست داخلی را به معنای‬
‫میکردند به دلیل توافقی که با ایران داشت‪ ،‬میخواستند از‬ ‫آزادی بیشتر باز کند و به نسلهای جدید فرصتهای بیشتری‬
‫برای این کار میفرستاد‪ .‬زمانی که ما در باهاما بودیم نیز‬ ‫ش ّر او خلاص شوند‪ .‬نفت همیشه سرچشمهی هم خوشبختی‬ ‫بدهد؛ یک جامعه مدرنتر در اواسط دهه ‪ .۱۹۸۰‬شاه قصد‬
‫خانواده سادات میخواست برای ما یک هواپیمای مصری‬ ‫داشت تاج پادشاهی را به پسرمان رضا (ولیعهد) بسپارد تا‬
‫بفرستد تا ما را به قاهره ببرد‪ .‬اما آمریکاییها جواب منفی‬ ‫و هم بدبختی ما بوده است‪.‬‬
‫دادند و هواپیمای خود را به ما پیشنهاد کردند‪ .‬ما هزینه‬ ‫=در این میان‪ ،‬شما همیشه رابطه قوی خود را با صحنه‬ ‫انتقال به یک سلطنت کاملا مشروطه را تکمیل کند‪.‬‬
‫زیادی برای آن هواپیما پرداختیم و در حالی که در حال‬ ‫=جشنهای فراموشنشدنی ‪ ۲۵۰۰‬ساله پادشاهی ایران‬
‫پرواز روی اقیانوس بودیم‪ ،‬وسط مسیر‪ ،‬خلبانان ناگهان در‬ ‫شهبانو فرح پهلوی و شاهدخت نور پهلوی‬ ‫در تخت جمشید‪ ،‬انتقاد شدید علیه شاه را به دلیل استفاده‬
‫آزور فرود آمدند و به ما گفتند منتظر مجوز پرواز هستند!‬ ‫فرهنگی ایتالیا حفظ کردهاید‪.‬‬ ‫هنگفت از بودجه دولتی برانگیخت‪ .‬هدف شما و حکومت‬
‫درواقع آمریکا در حال مذاکره با دولت انقلابی ایران بود که‬
‫ما را به آنها تحویل دهد! خوشبختانه تعطیلات نوروز بود‪،‬‬ ‫‪-‬من ایتالیا و ایتالیاییها را تحسین میکنم‪ .‬ایتالیا کشور‬ ‫از برگزاری آن جشن چه بود؟‬
‫وزرا پایتخت را ترک کرده بودند‪ ،‬تلفنی در دسترس نبودند و‬ ‫بزرگی سرشار از فرهنگ و تمدن است و ما نیز فراتر از‬ ‫‪-‬هدف پادشاه این بود که تاریخ و فرهنگ ایران را به‬
‫روابط سیاسی و تجاری‪ ،‬روابط فرهنگی زیادی با کشور شما‬ ‫مردم خود ایران و تمام جهان نشان دهد؛ کشوری که مهد‬
‫نمیتوانستند تصمیم بگیرند!‬ ‫داشتیم‪ .‬استادان ایتالیایی زیادی برای تعمیر و مرمت آثار‬ ‫تمدنهای بزرگ بوده است‪ .‬تقریباً همه سران کشورهای‬
‫=ایران یکی از کشورهای با فرهنگ خاورمیانه است؛‬ ‫باستانی به ایران آمدند و ایرانشناسان ایتالیایی وجود دارند‬ ‫جهان برای این جشن به تخت جمشید آمدند‪ .‬متأسفانه در‬
‫تعهد شما به فرهنگ و هنر با ایجاد موزه بزرگ هنرهای‬ ‫آن زمان برخی رسانههای بینالمللی که علیه ما بودند‪ ،‬همراه‬
‫معاصر کاملا مشخص است‪ .‬چه امیدی برای بازگشایی کل‬ ‫که بهتر از من فارسی صحبت میکنند‪.‬‬ ‫با افکار عمومی خاصی‪ ،‬تمام وقت خود را روی انتقاد از‬
‫=وقتی به پایتخت مصر میآیید چه احساسی دارید؟‬ ‫ما متمرکز کردند‪ .‬به همین دلیل خیلی تعجب میکنم که‬
‫این مجموعه عظیم به روی عموم باقی مانده؟‬ ‫‪-‬احساس میکنم در خانه دوم خود هستم؛ از دولت و‬ ‫وضعیت امروز ایران که به شدت بدتر شده و اصلا با زمان‬
‫‪-‬وقتی برای تأسیس این موزه فعالیت میکردم با خودم‬ ‫مردم مصر سپاسگزارم که همیشه با دوستی و مهربانی‬ ‫شاه قابل مقایسه نیست‪ ،‬چرا هیچکدام از آنها در این سالها‬
‫گفتم‪ :‬در دنیا اینهمه آثار هنری ایرانی وجود دارد‪ ،‬چرا آثار‬ ‫انتقادات مشابهی را نسبت به صاحبان قدرت در جمهوری‬
‫هنری از کشورهای دیگر در ایران وجود نداشته باشد؟ ما‬ ‫فراوان از ما پذیرایی میکنند‪.‬‬ ‫اسلامی مطرح نکردهاند! در آن زمان مجموعهای از منافع‬
‫توان خرید آثار باستانی را نداشتیم و به همین دلیل به هنر‬ ‫زمانی که ما در ابتدای تبعید به قاهره آمدیم‪ ،‬روزنامهنگاران‬ ‫خارجی علیه ما وجود داشت که مربوط به افزایش شدید‬
‫معاصر فکر کردیم‪ .‬در اوایل دهه ‪ ۱۹۷۰‬قیمت این آثار‬ ‫خارجی به کوچه و خیابان رفتند تا ببینند که آیا مردم واکنش‬ ‫قیمت نفت میشد‪ .‬آنها مخالف این واقعیت بودند که ایران‬
‫به اندازه امروز نبود‪ .‬بعد از انقلاب این موزه تعطیل شد‬ ‫ناخوشایندی دارند یا نه‪ .‬اما واقعیت برعکس بود؛ مردم در‬
‫و من نگران بودم مبادا آثاری که در آن گرد آورده شده‬ ‫خیابان به آنها پاسخ دادند که شاه به کشور ما خوش آمده‬ ‫در حال تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ بود‪.‬‬
‫بود تخریب یا فروخته شود‪ .‬خوشبختانه تقریباً همه آن در‬ ‫است‪ .‬زیرا در زمانی که مصریان دوران سختی را پشت سر‬ ‫=آیا جشنهای ‪ ۲۵۰۰‬ساله باعث رونق اقتصاد شد؟‬
‫زیرزمین نگهداری میشد‪ ،‬زیرا آن آثار را با اخلاق اسلامی‬ ‫‪-‬ایران به بسیاری از زیرساختهای جدید مجهز شد‬
‫ناسازگار میدانستند‪ .‬فقط یک تابلو از طریق یک محفل‬ ‫میگذاشتند‪ ،‬شاه به آنها کمک کرده بود‪.‬‬ ‫که امروزه نیز مورد استفاده قرار میگیرند‪ .‬بزرگراهها‪،‬‬
‫فاسد معامله شد‪ .‬من با بسیاری از هنرمندان جوان ایرانی‬ ‫=مراسم بزرگداشت انور سادات رئیس جمهوری مصر‬ ‫فرودگاهها‪ ،‬صدها مدرسه و بیمارستان ساخته شد‪ .‬کارگران‬
‫در ارتباط هستم که اغلب درباره این موزه به من نامه‬ ‫نیز همزمان در قاهره برگزار میشود‪ .‬او تنها رئیس دولتی‬ ‫حقوقی داشتند که با آن خانوادههای خود را تأمین میکردند‪،‬‬
‫بود که پس از انقلاب ‪ ۱۹۷۹‬پادشاه و خانوادهاش را به‬ ‫دانشآموزان میتوانستند در مدارس یک وعده غذا بخورند‪،‬‬
‫مینویسند‪.‬‬ ‫و زنان در بسیاری از موارد نقش مهمی در دولت و اداره‬
‫=پادشاه سیاستهای فرهنگی کشور را به عنوان ملکه‬ ‫گرمی پذیرفت‪ .‬چه خاطرهای دارید؟‬ ‫کشور داشتند‪ .‬البته ما مشکلات داخلی زیادی هم داشتیم‪،‬‬
‫بطور کامل به شما تفویض کرده بود‪ .‬نه تنها هنر معاصر‬ ‫‪-‬من و خانوادهام از مصر‪ ،‬رئیس جمهور سادات و‬ ‫کشور ما یک کشور در حال توسعه بود با همه تضادهایش‪.‬‬
‫بلکه کاوشهای باستانشناسی‪ ،‬موزه فرش‪ ،‬جشنواره شیراز‬ ‫همسرش جهان سادات بسیار سپاسگزاریم‪ ،‬زیرا زمانی که‬ ‫اما همه چیز به نفع مردم انجام میشد‪ ،‬در حالی که امروز‬
‫و بسیاری ابتکارات دیگر؛ چه پروژه ای بیشتر از همه شما‬ ‫قدرتمندترین کشور جهان که دوست ما بود (ایالات متحده)‬ ‫متأسفانه اکثریت جمعیت ایران در فقر شدید بسر میبرد‪ ،‬با‬
‫نمیخواست ما را بپذیرد‪ ،‬تنها کسی که شهامت میزبانی از‬ ‫زنان بدرفتاری میشود و حقوق آنها زیر پا گذاشته میشود‪.‬‬
‫را به وجد آورد؟‬ ‫ما را داشت پرزیدنت سادات بود‪ .‬او این انسانیت را داشت‬ ‫کارگران و آموزگاران برای حقوق خود اعتراض میکنند‪.‬‬
‫‪-‬مسلماً جشنواره شیراز که هنرمندان بزرگ و متنوع‬ ‫که پادشاه بیمار را در کشور خود جای دهد و امنیت ما را‬ ‫والدین تنگدست به دلیل فقر اقتصادی خانواده‪ ،‬فرزندان‬
‫ترین جلوههای هنری سنتی و پیشرو را از سراسر جهان‬ ‫تضمین کند‪ .‬پرزیدنت سادات به کارتر رئیس جمهور وقت‬ ‫خود را میفروشند‪ .‬به این فکر کنید که ایران روزگاری چقدر‬
‫گرد میآورد‪ .‬من به عنوان شهروند کشوری با تمدن بزرگ‪،‬‬ ‫آمریکا که نمیخواست مصر از ما پذیرایی کند گفت‪ :‬جیمی‪،‬‬ ‫با ثبات و آباد بود و امروز در چه وضعیتی تحت حکومت‬
‫همیشه به هنر و فرهنگ علاقه زیادی داشتهام‪ .‬موزه فرش و‬ ‫من شاه را اینجا و زنده میخواهم! در آن زمان او دیگر‬ ‫آیتاللهها قرار دارد‪ .‬اکنون عدهای بیشتر متوجه شدهاند که‬
‫گلستان را هم به یاد دارم که مجموعههای دوره قاجار را گرد‬ ‫نمیخواست با کارتر صحبت کند و معاون خود مبارک را‬
‫آورد‪ .‬متأسفانه بعدها گویا به عنوان پادگان سپاه پاسداران‬ ‫در زمان پهلوی چه خدماتی انجام شده است‪.‬‬
‫انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفت‪ .‬اما من فقط با هنر‬ ‫=ایرانیان بسیاری از سراسر جهان به قاهره میآیند تا‬
‫سر و کار نداشتم‪ ،‬به فعالیتهای اجتماعی خود نیز اهمیت‬
‫زیادی میدادم‪ :‬برای زنان‪ ،‬برای بیماران‪ ،‬برای جذامیان‪ .‬با‬ ‫در آرامگاه دومین پادشاه پهلوی در مسجد الرفاعی ادای‬
‫کمک هموطنانم‪ ،‬از جمله زنان‪ ،‬برنامههای بسیاری را در‬ ‫احترام کنند؛ همانجایی که فاروق پادشاه مصر نیز آرام‬
‫گرفته است‪ .‬در زبان فارسی تعبیری هست که میگوید‪:‬‬
‫زمینههای اجتماعی و بشردوستانه به پایان رساندیم‪.‬‬ ‫در قلمرو شاهان‪ ،‬شاه هرگز نمیمیرد‪ .‬آیا ایران در شرایط‬
‫=در زندگی شما شکوه و تراژدی کم نبوده؛ قدرت‬
‫مقاومت شما در برابر ضربات سرنوشت از کجا سرچشمه‬ ‫کنونی شاهد حرکت به سوی تغییرات احتمالی است؟‬
‫‪-‬بله‪ ،‬زیرا اکثر ایرانیان‪ ،‬چه در داخل و چه در خارج‪ ،‬این‬
‫میگیرد؟‬ ‫رژیم مذهبی را نمیخواهند و در میان آنها جوانان زیادی‬
‫‪-‬فاجعه از دست دادن دخترم لیلا و پس از آن پسرم علیرضا‬ ‫طرفدار پادشاهی هستند‪ .‬از اوایل دهه ‪ ۱۹۵۰‬محمدرضاشاه‬
‫سبب غم و اندوهی بیپایان شد‪ .‬با خود گفتم‪ :‬باید خودم‬ ‫روابط دوجانبه محکمی با ایتالیا داشت‪ .‬دوستی با انریکو‬
‫را برای بچههای زندهام‪ ،‬برای نوههایم و برای هموطنانم که‬ ‫ماتی رئیس «انی» [شرکت نفت و گاز ایتالیا] به نفع توافق‬
‫فرزندانشان را به دست این رژیم در ایران از دست دادهاند‪،‬‬ ‫نفتی بود که بازار جهانی سوخت را با پایان دادن به انحصار‬
‫حفظ کنم‪ .‬من سعی میکنم مثبت بمانم‪ ،‬از زندگی برای‬ ‫«هفت خواهران» تغییر داد‪ .‬زمانی که در مقطعی تمام دنیا‬
‫همه چیزهای خوب تشکر میکنم و سعی میکنم هرگز‬ ‫خرید نفت ما را متوقف کردند‪ ،‬انریکو ماتی تصمیم گرفت‬
‫به خرید نفت ایران ادامه دهد و قوانین تحمیل شده توسط‬
‫منفینگر نباشم‪.‬‬ ‫شرکتهای بزرگ را زیر پا بگذارد و درآمد حاصل از آن را بین‬
‫=در سالهای ‪ ۱۹۷۸‬تا ‪ ۱۹۷۹‬حرفهای خمینی برای‬
‫انقلابیون در نوار صوتی ضبط میشد و سپس در مساجد‬
‫مخفیانه پخش میشد‪ .‬امروز اعتراض به رژیم آیتاللهها در‬

‫شبکههای اجتماعی دست به دست میشود‪.‬‬