Page 24 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۰۷ (دوره جديد
P. 24
صفحه۲4شماره18۷3
جمعه ۲5تا 31فروردینماه 140۲خورشیدی
هایده ،از تولد تا «گلهای رنگارنگ»؛ گذری به زندگی هنری هایده
تا ۲۸سالگی به مناسبت هشتاد و یکسالگی تولد وی
=چهره شاخص آهنگسازی در دوره نخست
فعالیتهایهای هنری هایده شخصی نبود جز علی تجویدی
که معرف اصلی وی به جامعه هنری ایران نیز بود و البته
پس از تجویدی باید به مهندس همایون خرم اشاره کرد.
=هایده پیش از ورود به برنامه «گلها» و فعالیت در
رادیوبهسال۱۳۴۶و ۱۳۴۷درچهارفیلممختلفترانههایی
اجرا کرد ،بدون آنکه نامش در تیتراژ آن فیلمها بیاید.
=هایده پس از چند ماه تمرینهای فشرده خوانندگی
نزد علی تجویدی در اواخر پاییز سال ۱۳۴۷آماده شد تا
ترانه معروف «آزاده» ساخته تجویدی را با شعری از رهی
معیری بخواند.
(دلکش) در محدوده صدای کنترآلتو میگنجید در حالی که عملا سرپرستی آنها را بر عهده میگیرد .صدای خوش در علی عظیمی نژادان – هایده در ۲۱فروردین ۱۳۲۱به
جالب اینجاست که مهستی از دوران کودکی و نوجوانی، خانوادههایده و مهستی موروثی بود؛ بطوری که مطابق دنیا آمد .این نوشتار قسمت نخست زندگینامه مفصلی
شیفته صدای الهه بود .البته با ملاحظه برخی اجراهای اولیه گفتههای هایده و مهستی ،هم مادر و هم یکی از خالههای است درباره هایده که بدون تردید یکی از خوشصداترین
هایده میتوان گفت که در آن دوران ،محدوده صوتی او و محبوبترین خوانندگان تاریخ معاصر ایرانزمین محسوب
آنها صدای خوبی داشتند. میشود و اینک به بهانه بیست و یکم فروردین که سالگرد
چیزی بین متسوسوپرانو و کنترآلتو قرار داشت. هایده در گفتگویی که چند ماه پیش از درگذشت با بخش تولد این بانوی بیهمتای آواز و ترانه است به خوانندگان
در خانوادههایده مانند بیشتر خانوادهها در آن زمان فارسی صدای آلمان داشت درباره پدرش به این نکته اشاره
ایران ،برای فعالیت در زمینه موسیقی از جمله آوازخوانی کرد« :پدرم یکی از هنردوستان واقعی بود که به موزیک کیهان لندن تقدیم میشود.
(بهخصوص برای زنان) مخالفتهای جدی وجود داشت و کشورمان عشق میورزید و اغلب روزها و شبها را با زندگی هنری هایده را به عبارتی میتوان به سه دوره
در نظر عموم ،کسانی را که به این وادی وارد میشدند مشتی موزیسینهای خوب و خوانندگان میگذراند .من در آن
«مطرب» و بی بند و بار و بیتوجه به اخلاق میدانستند. خانواده به دنیا آمدم و از بچگی یاد گرفتم که به موزیک تقسیم کرد:
البته مخالف اصلی این فعالیتها در خانواده هایده ،همان گوش کنم و البته در خون من هم بود و خداوند هم با )۱فعالیت در برنامه «گلهای رنگارنگ» در چارچوب
اکبر سالارپور بود یعنی برادر ناتنی که سرپرست اصلی لطفش به من صدایی داد که امروز میتوانم در کنار شما
بنشینم و در هر صورت ملت ایران و هنرمندان مرا به عنوان موسیقی کلاسیک ایرانی (از سال ۱۳۴۷تا )۱۳۵۰
خانواده آنها پس از مرگ پدر بود. )۲فعالیت در چارچوب موسیقی پاپ و پاپ سنتی (از
در عین حال ازدواج زودهنگام هایده در سال ۱۳۳۴و یک هنرمند قبول داشته باشند».
در سیزده سالگی نیز مانع مضاعفی بود برای فعالیت هنری از همان گفتگو پیداست که او از همان دوران کودکی ۱۳۵۰تا )۱۳۵۷
هایده .همسرهایده ،نوری ،که در زمان ازدواج با هایده به آوازخوانی علاقه خاصی داشته و از دوازده سالگی ،آواز )۳آغاز مهاجرت و فعالیتهای هنری از ۱۳۵۸تا ۱۳۶۸
حدود بیست و یک سال داشت از افسران ارتش بود و البته را تمرین میکرده است .بنا به گفته مهستی ،خواهری که یعنی تا زمان مرگ ناهنگام وی که در این دوره نیز او صرف
آن زمان درجه سرگردی داشت و به سیاق بیشتر ارتشیان آن چهارسال از او کوچکتر بود ،هایده از همان دوران نوجوانی نظر از برخی اجراهای خصوصی در محافل و مجالس ،بیشتر
زمان ،دارای تعصبات شدید خانوادگی بود و به هیچ وجه به او تصنیف خواندن را یاد میداد و حتی در بسیاری از
خوش نداشت که همسرش با وجود داشتن استعداد هنری، مواقع جمعهها او را به جنگلهای اطراف تهران میبرد تا با در چارچوب موسیقی پاپ و پاپ سنتی فعالیت میکرد.
هم با صدای بلند آواز بخوانند .هایده بعدها در مصاحبههای چهره شاخص آهنگسازی در دوره نخست فعالیتهایهای
به آوازخوانی بپردازد. متعددی که با جراید مختلف داشت چندین بار اعلام کرد که هنری هایده شخصی نبود جز علی تجویدی که معرف اصلی
هایده پس از ازدواج در کوی افسران منطقه امیرآباد زندگی تنها خواننده مورد علاقهاش در دوران نوجوانی خانم دلکش وی به جامعه هنری ایران نیز بود و البته پس از تجویدی
میکرد و البته بعد از مدتی مادر و خواهران و برادرانهایده بوده که بهخصوص از کشش و تُن صدای این خواننده بسیار باید به مهندس همایون خرم اشاره کرد .اما در دوران دوم
همدراینمنطقهسکونتکردند.باوجودمخالفتهایشدید خوشش میآمد .آن زمان یعنی از اوایل دهه سی خورشیدی به فعالیتهای هنری باید به کسانی چون محمد حیدری،
خانواده ،هایده و به همراه او ،مهستی تسلیم سختگیریها بعد دوشنبههای هر هفته تقریبا به صورت مرتب صدای این جهانبخش پازوکی ،فریدون خشنود ،انوشیروان روحانی و
نشدند و تلاش کردند که با این ممنوعیتها مبارزه کنند. خواننده از رادیو پخش میشد .در آن زمان ،بیشتر مردم ایران حسن لشگری به عنوان چهرههای شاخص آهنگسازی اشاره
از قضا از میان دوستان و آشنایان خانوادگی آنها ،فردی یا به صدای مرضیه علاقمند بودند یا به صدای دلکش؛ بطوری کرد و در نهایت در دوران سوم فعالیتهای هنری هایده در
بود به نام سرهنگ لادبن که او و همسرش با دخترخاله که به عبارتی میشد مردم ایران آن دوران را در طرفداری از مهاجرت باید از هنرمندانی چون صادق نجوکی ،فرید زلاند،
محمدرضاشاه یعنی خانم مهری دوستی نزدیکی داشتند و خوانندگان به دو دسته دلکشیها و مرضیهایها طبقهبندی
همین امر باعث راه پیدا کردن هایده و مهستی به برخی کرد و هایده به خاطر محدوده صوتی و لحن خاصی که از آندرانیک و محمد حیدری نام برد.
همان ابتدا در صدایش وجود داشت طبیعی بود که بیشتر «معصومه دده بالا» در بیست و یکم فروردین سال ۱۳۲۱
میهمانیهای دربار شد. به صدای دلکش گرایش داشته باشد تا مرضیه .اصولاهایده در تهران و در خانهای بزرگ و پر جمعیت در محله آبسردار
در همین رفت و آمدها بود که در نهایت مهستی با برخی بمخوان بود و فرم مسلط صدایش مانند عصمت باقرپور (عینالدوله) در منطقهای میان خیابان «ایران» فعلی و
هنرمندان ممتاز آن زمان مثل حبیبالله بدیعی و پرویز حوالی میدان بهارستان متولد شد .پدر او محمدباقر بیک
دده بالا نام داشت با اصلیت تبریزی و مادرش زینت بلغاری
یاحقی آشنا شد که در نهایت پس از شنیدن صدای
اصالتا رشتی بود.
پدرهایده در مجموع چهار همسر اختیار کرد که همه این
زنان با فرزندانشان در همین خانه زندگی میکردند و هایده
و مهستی محصول ازدواج پدر با آخرین همسرش هستند.
این دو خواهر یک خواهر و برادر تنی دیگر نیز داشتند و
علاوه بر آنها دارای سیزده خواهر و پنج برادر ناتنی بودند.
زمانی کههایده حدودا شش هفت ساله بود پدر آنها فوت
میکند و یکی از برادران ناتنی آنها به نام «اکبر سالارپور»
