Page 25 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۱۶ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‪‌‌۲‌‌‌5‬شماره‌‪188۲‬‬ ‫مرتفع میگردید‪ .‬این اتفاق و سوء تفاهم در سالهای اول‬ ‫سؤال برای من مطرح است‪.‬‬
‫جمعه ‪ 1۶‬تا پنجشنبه ‪ ۲۲‬ژوئن ‪۲0۲۳‬‬ ‫من از شرفیابی آن روز هم خوشحال بودم و هم بسیار‬
‫کیهان به ندرت اتفاق میافتاد ولی در سالهای بعد نظایر‬ ‫متأسف و ناراحت‪ .‬خوشحال بودم که دیدم پس از ده‬
‫سؤالی بکنم‪ .‬با ناراحتی فرمودند‪« :‬از ما کسی سؤال نمیکند‬ ‫دوازده سال که از جنبش رستاخیز ملی گذشته بود شاهنشاه‬
‫ولی بگوئید‪ ».‬عرض کردم‪« :‬چرا هروقت اراده میفرمائید که‬ ‫زیادی داشت‪ ،‬اگر برنامهای مطرح میشد که با س ّنت و یا‬ ‫فعالیتهای ما را تایید فرمودند و با انحلال دو حزب دیگر‬
‫درباره مطلب مهمی چه داخلی چه خارجی مقالهای نوشته‬ ‫ساختار فرهنگی‪ -‬اجتماعی کشور‪ ،‬یا خواستهای رهبران‬ ‫نسبت به هر دو حزب که به دست دولت و با بودجه‬
‫شود امر میفرمائید کیهان بنویسد و هرزمانی که شاهنشاه‬ ‫مذهبی تضاد داشت (فرضاً اصلاحات ارضی‪ ،‬حق رای زنان‬ ‫دولت اداره میشد عدم رضایت خود را اعلام فرمودند‪ .‬ا ّما‬
‫اراده میفرمایند که مصاحبه صورت گیرد میفرمایید سردبیر‬ ‫ناراحت و متأثر بودم زیرا میدیدم که این حزب سرنوشتی‬
‫کیهان یا «کیهان اینترنشنال» شرفیاب شود؟» شاهنشاه‬ ‫یا تغییر تقویم)‪.‬‬ ‫مانند سایر احزاب دولتی خواهد داشت و طولی نخواهد‬
‫فرمودند برای اینکه تیراژ این دو روزنامه خیلی بالا است‬ ‫‪-‬آیا شما قبلاً در جریان قرار میگرفتید و زمینهسازی‬ ‫کشید که از بین خواهد رفت‪ .‬حزب باید به دست مردم و‬
‫و خبرگزاریها و خبرنگاران خارجی بیشتر از این دو روزنامه‬ ‫میکردید یا اینکه کیهان و شما هم مثل دیگر مردم همان روز‬ ‫برای مردم درست شود‪ .‬جنبش رستاخیز ملی کیهان جز این‬
‫از رادیو و خرنگاران خود خر را میشنیدید و درباره چگونگی‬
‫برای فرستادن گزارشهای خود استفاده میکنند‪.‬‬ ‫برخورد با موضوع تصمیم میگرفتید و مشورت میکردید؟‬ ‫هدفی نداشت‪.‬‬
‫وقتی متوجه شدم که شاهنشاه دیگر ناراحت نیستند‬ ‫‪-‬آیا در اموری مانند انتخاب وزیران‪ ،‬طرحهای مهم‬
‫خدمتشان عرض کردم اکنون اجازه فرمایید حضورتان عرض‬ ‫دکتر مصباحزاده‪ :‬به ندرت اتفاق میافتاد برنامهای مطرح‬ ‫مملکتی مورد مشورت شاه یا لااقل نخست وزیران او قرار‬
‫کنم چرا این مأموران عالیرتبه دولت که شرفیاب میشوند‬
‫از کیهان شکایت میکنند‪ .‬برای اینکه انتظار دارند که هرچه‬ ‫باشد و ما از آن اطلاع قبلی نداشته باشیم و اگر چنین اتفاقی‬ ‫میگرفتید؟‬
‫از خبر و عکس برای ما میفرستند تمام آنها را چاپ کنیم!‬ ‫دکتر مصباحزاده‪ :‬در یکی دو سال اول انتشار کیهان‬
‫کاری که از کیهان ساخته نیست و کیهان آن خبر و عکسی‬ ‫میافتاد بیشتر اوقات کوتاهی و غفلت از خود ما بود‪ .‬اما‬ ‫دولتها میآمدند و میرفتند و به ما کاری نداشتند ولی‬
‫را چاپ میکند که مردم آن را با علاقه بخوانند‪ .‬کیهان باید‬ ‫ما با آنها کار داشتیم‪ .‬شمارهای از کیهان نبود که در آن چند‬
‫روزنامه مردمی بماند و مردم به آن اطمینان و اعتماد داشته‬ ‫در چند مورد که اسم بردهاید مانند اصلاحات ارضی و حق‬
‫باشند نه یک روزنامه دولتی و دوستیابی! ما با پادشاه و‬
‫مردم سر و کار داریم و اگر روزی از این راه منحرف شویم‬ ‫رای زنان‪ ،‬ما روزشماری میکردیم که هرچه زودتر این لوایح‬
‫طولی نخواهد کشید که کیهان تیراژش را از دست خواهد‬
‫تصویب شود؛ این اصلاحات از خواستهای اولیه کیهان بود‬
‫داد و ناچار تعطیل خواهد شد‪.‬‬
‫در این شرفیابی از فرصتی که دست داده بود استفاده‬ ‫و از مدتها پیش از کم و کیف آن آگاه بودیم‪ .‬ا ّما در مورد‬
‫کردم و به عرض رساندم که در این سال تیراژ کیهان به مرز‬ ‫تغییر تقویم ما اطلاع قبلی نداشتیم و با انتشار خبر از آن‬
‫یک میلیون خواهد رسید؛ شاهنشاه بسیار مرا مورد محبت و‬
‫عنایت قرار دادند و مرا مرخص فرمودند‪ .‬روز بعد آقای هویدا‬ ‫دکتر صدرالدین الهی و دکتر مصباحزاده‬
‫به من تلفن کرد و گفت‪« :‬خوب چغلی مارا به ارباب کردی‪».‬‬
‫آگاه شدیم‪ .‬روش ما نسبت به لایحه تغییر تقویم با لوایح‬ ‫مقاله انتقادی از دولت نداشته باشیم‪ .‬طولی نکشید که‬
‫یک سوء تفاهم‪ :‬چاپ عکس بزرگ خمینی‬ ‫کیهان به عنوان یک روزنامه سیاسی و با نفوذ و مترقی‬
‫در مورد چاپ عکس آیتالله خمینی‪ ،‬خودتان بهتر‬ ‫اصلاحات ارضی و حق رای زنان بسیار متفاوت بود‪ .‬در مورد‬ ‫شناخته شد و در محافل سیاسی چپ و راست مطرح شد‪.‬‬
‫میدانید که وقتی خبر مهم باشد با عکس چاپ میشود‪.‬‬ ‫علاوه بر این‪ ،‬تیراژ روزنامه به سرعت بالا میرفت و همه‬
‫نمیدانم به چه علتی دراین مورد غفلت شده بود‪ ،‬شاید‬ ‫تغییر تقویم بین کیهانیها اختلاف نظر شدید بود و بیشتر‬ ‫جا صحبت از آن بود‪ .‬کم کم دولتها به سراغ ما میآمدند‬
‫به دلیل اشاره مقامات امنیتی‪ ،‬که کیهان از ابتدا خبرهای‬ ‫و سعی میکردند که همکاری کیهان را جلب کنند‪ .‬ولی‬
‫مربوط به آیتالله خمینی را بدون عکس چاپ میکرد‪ .‬در‬ ‫مخالف تغییر تقویم بودند و به همین علت ما به دادن خبر‬ ‫ما نمیتوانستیم دربست و کورکورانه از آنها حمایت کنیم‪.‬‬
‫عین حال خودمان متوجه بودیم که به زودی باید به شکلی‬ ‫کیهان اهداف و برنامههایی داشت‪ .‬هر دولتی که در راه‬
‫این عکس را چاپ بکنیم که هم این غفلت را جبران کرده‬ ‫آن اکتفا کردیم و موضوع را به بحث و گفتگو نکشاندیم‪.‬‬ ‫کیهان قدم برمیداشت و یکی از خواستههای ما را انجام‬
‫باشیم و هم اینکه دیگر مردم برای دیدن عکس آیتالله به‬ ‫کارشکنی دولتیها‬ ‫میداد ما از آن دولت در آن مورد خاص پشتیبانی میکردیم‬
‫ماه نگاه نکنند‪ .‬ولی برای اینکه دردسر کمتری داشته باشیم‬ ‫ولی اگر فردای آن روز همان دولت اقدامی میکرد که ما آن‬
‫با روزنامه اطلاعات قرار گذاشتیم که هروقت بخواهیم‬ ‫‪-‬پادشاه که به قول خودتان سرمایه تأسیس کیهان را تامین‬ ‫را تایید نمیکردیم مقاله یا مقالاتی در مخالفت با دولت در‬
‫کرده بود در برابر روش کیهان در سالهای آخر چه نظری‬ ‫آن مورد خاص مینوشتیم‪ .‬به همین جهت از هیچ نخست‬
‫عکس را چاپ کنیم با هم این کار را بکنیم‪.‬‬ ‫به شما و کیهان داشت؟ به عنوان نمونه‪ ،‬پس از چاپ عکس‬ ‫وزیری نمیتوانستیم دربست و در همه موارد پشتیبانی‬
‫تصور میکنم روز نهم یا دهم شهریور‪ ۵۷‬ماه بود که‬ ‫تمامصفحهآیتاللهخمینیدرکیهان‪،‬شماباچهعکسالعملی‬ ‫کنیم‪ .‬طبیعی بود که آن نخست وزیر هم علاقهای نداشت‬
‫کیهان به دستم رسید و دیدم عکس آیتالله‪ ،‬نه تمام صفحه‬ ‫از طرف ایشان و یا دولت و نظامیان مواجه شدید؟‬ ‫که درباره انتخاب وزیران طرحهای مملکتی با ما مشورت‬
‫ولی بزرگ و با آب و تاب‪ ،‬چاپ شده است‪ .‬با خودم گفتم‬
‫چه شده‪ ،‬چه اتفاقی افتاده که این عکس چاپ شده است؟‬ ‫دکتر مصباحزاده‪ :‬خوب به خاطر دارم‪ ،‬سال آخر نخست‬ ‫کند و نظر ما را بخواهد‪.‬‬
‫من آن روز تا ساعت ‪ ۲‬بعد از ظهر در کیهان بودم و کسی‬ ‫ا ّما در مورد شاهنشاه اینطور نبود‪ .‬ایشان کیهان را مرتب‬
‫صحبت از چاپ عکس نمیکرد‪ .‬به کیهان رفتم و دیدم قضیه‬ ‫وزیری هویدا بود که روزی شاهنشاه مرا احضار فرمودند‪.‬‬ ‫میخواند‪ .‬ما هم از نظریات ایشان آگاه بودیم‪ .‬خواستههای‬
‫از این قرار است‪ :‬در آن روزها شایعات بسیار بود‪ .‬یکی از‬ ‫ایشان همان خواستههای ما بود و در همان راه قدم بر‬
‫این شایعهها که هر روز زیادتر میشد این بود که دولت‬ ‫در این شرفیابی از برخوردی که فرمودند متوجه شدم‬ ‫میداشتیم‪ .‬اگر هم مطلبی در کیهان چاپ میشد که موجب‬
‫با آیتالله خمینی مشغول مذاکره است که ایشان به ایران‬ ‫ناراحتی شاهنشاه میشد با توضیحاتی که داده میشد‬
‫برگردند‪ .‬همزمان با این شایعه روزی یک هواپیما به بغداد‬ ‫ایشان ناراحت و حتی عصبانی به نظر میرسند‪ .‬بدون‬
‫میرود و شایعه این بود که هواپیما به بغداد رفته است که‬
‫آیتالله خمینی را به تهران بیاورد‪ .‬خبرنگار کیهان آن روز‬ ‫هیچ مقدمهای فرمودند‪« :‬ما از دست کیهان و شما چه باید‬
‫به نخست وزیری میرود که در خصوص این شایعه خبری‬
‫به دست آورد‪ .‬بعد از ظهر دیروقت نخست وزیر به دفترش‬ ‫بکنیم؟ مسئولین مملکتی را که میبینم‪ ،‬از نخست وزیر‬
‫میآید‪ .‬در سرسرای نخست وزیری خبرنگار ما شریف امامی‪،‬‬
‫نخست وزیر‪ ،‬را میبیند و سؤال میکند که «آیا این خبر‬ ‫گرفته تا مقامات امنیتی و وزراء و استانداران‪ ،‬همه از شما‬
‫درست است که امروز یک هواپیما به بغداد رفته تا آیتالله‬
‫خمینی را به تهران بیاورد؟» نخست وزیر جوابی نمیدهد و‬ ‫شکایت دارند که خبرهای آنها را چاپ نمیکنید‪».‬‬
‫تبسم میکند‪ .‬خبرنگار کیهان این تبسم نخست وزیر را پاسخ‬
‫متوجه شدم که دستی در کار است و میخواهند برای‬
‫مثبت تلقی میکند و سراسیمه به کیهان میرود و‬
‫کیهان پروندهسازی کنند و نظر پادشاه را نسبت به ما عوض‬

‫کنند‪ .‬اجازه خواستم قبل از اینکه پاسخ ایشان را عرض کنم‬