Page 36 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۲۰ (دوره جديد

‫«دوست دارم یه عالمه»‪« ،‬عروسی»‪« ،‬هوار هوار»‪« ،‬قسم‬ ‫به کشور آغاز کرد کارگردانی و تهیهکنندگی فیلمی به نام‬ ‫صفحه‌‌‌‪‌‌۳‌‌‌۶‬شماره‌‪‌188۶‬‬
‫به عشق»‪« ،‬دل بلا»‪« ،‬دختر شرقی»‪« ،‬دلباخته» و «ببین چه‬ ‫«طلای سفید» با شرکت بازیگران مطرحی مانند محمدعلی‬ ‫جمعه ‪ ۲۳‬تا ‪ ۲۹‬تیرماه ‪140۲‬خورشیدی‬
‫فردین‪ ،‬پوران‪ ،‬گریگوری مارک و ژاله ُعلُو بود‪ .‬فیلمنامه آن‬
‫کردی» و «پیمانه» و «آیینه شکسته» اشاره کرد‪.‬‬ ‫را هم کریم فکور نوشت و چون بنمایه اصلی فیلم بر‬ ‫جمشید شیبانی در مدت اقامت در آمریکا چند‬
‫یکی از زیباترین ترانههای ساخته شیبانی بدون شک ترانه‬ ‫اساس داستانی جنایی و مرتبط با قاچاق مواد مخدر بود‪،‬‬ ‫فیلم را نیز دوبله کرد که از جمله آنها میتوان به «سه‬
‫«ساغر هستی»است با شعری از هما میرافشار و تنظیم‬ ‫اداره نظارت بر مواد مخدر وزارت بهداری از جمله حامیان‬ ‫تفنگدار» محصول ‪ ۱۹۴۸‬و «همسر رویایی» محصول ‪۱۹۵۳‬‬
‫شهداد روحانی‪ .‬ترانهای که با صدای گرم و جاودان هایده‬ ‫مالی این فیلم وارد عمل شد و حتی رییس این اداره‪ ،‬دکتر‬ ‫و فیلمی علمی‪ -‬تخیلی اشاره کرد‪ .‬شیبانی در ضمن برای‬
‫در بیات اصفهان اجرا شده است‪« :‬تو ای ساغر هستی‪ /‬به‬ ‫روانبخش نیز در قسمتی از این فیلم به عنوان بازیگر حضور‬ ‫فیلم «همسر رویایی» محصول کمپانی مترو گلدن مایر که‬
‫کامم ننشستی‪ /‬ندانم که چه بودی‪ /‬ندانم که چه هستی»‪.‬‬ ‫پیدا کرد و مورد تحسین برخی از مقامات دولتی مانند دکتر‬ ‫سیدنی شلدون آن را کارگردانی کرد در سمت مشاور فنی‬
‫جمشید شیبانی علاوه بر ترانه «ساغر هستی» ترانه دیگری‬ ‫این فیلم قرار داشت و در ضمن ملودیهایی برای رقص‬
‫نیز برای هایده ساخته است به نام «وفای دل» که شعر آن از‬ ‫علی امینی نخست وزیر وقت قرار گرفت‪.‬‬ ‫و دو قطعه موسیقی آوازی نیز نوشت با نامهای «قلب‬
‫لیلی کسری است و تنظیم آن را بهروز پناهی بر عهده داشت‪.‬‬ ‫در این فیلم پوران خواننده مشهور در نقش خواننده‬ ‫محزون» و «گیلی گیلی» که میس بتاسینت جان هنرپیشه‬
‫این دو ترانه هایده همراه با ترانههای «قسم به عشق» (با‬ ‫کابارهای به نام فریبا ظاهر شد که یک تصنیف هم برای این‬ ‫و خواننده جوان آن روزگار آنها را اجرا کرد‪ .‬درواقع میشود‬
‫صدای معین با شعری از شهره نظر)‪« ،‬پیمانه» (با صدای‬ ‫فیلم میخواند و جمشید شیبانی خود ملودی این ترانه را‬ ‫گفت که جمشید شیبانی نخستین ایرانی است که برای یک‬
‫مهستی با شعری از هما میرافشار)‪« ،‬آیینه شکسته» (با صدای‬ ‫ساخت‪ .‬اما مدت زیادی از اکران فیلم «طلای سفید» نگذشته‬ ‫فیلمهالیوودی موسیقی متن ساخته است‪ .‬در فیلم «زن‬
‫مهستی با شعری از لیلی کسری) و «عاشقم کن» (با صدای‬ ‫بود که شیبانی یکی از مشهورترین ملودیهای ساخته خودش‬ ‫رویایی» بازیگران مطرحی چون کری گرانت‪ ،‬دبورا کر و والتر‬
‫بهرام فروهر و با شعری از شهره نظر) برای نخستین بار در‬ ‫را ساخت‪« :‬سیمین بری»‪ .‬شعر این ترانه را ابراهیم صفایی‬
‫آلبومی به نام «ساغر هستی» در سال ‪ ۱۳۶۶‬منتشر شدند‪.‬‬ ‫سرود و اکبر محسنی ملودی آن را نوشت و ارکستر بیست نفره‬ ‫بیچمن حضور داشتند‪.‬‬
‫بهروز پناهی یکی دیگر از ساختههای شیبانی را هم تنظیم‬ ‫ناصر زرآبادیاینقطعهرااجراکرد‪.‬جمشیدشیبانیاینبارپس‬ ‫در مدت اقامت شیبانی در آمریکا شایعاتی نیز از برخی‬
‫کرد؛ ترانهای به نام «بگذر» با شعری از پرویز خطیبی که در‬ ‫از سالها خودش خواننده این اثر بود‪« .‬سیمین بری» در مایه‬ ‫روابط عاشقانه او با برخی ستارگان هالیوود نیز بر سر‬
‫مایه ماهور است و با صدای گرم مهستی خوانده شده است‪:‬‬ ‫بیات اصفهان ساخته شده است‪ .‬میدانیم که بیات اصفهان‬ ‫زبانها افتاد که البته خود وی نیز به آنها دامن میزد از‬
‫«دزدیده تو را نگاه کردم‪ /‬آری به خدا گناه کردم‪ /‬من راز تو را‬ ‫از آوازهای وابسته به دستگاه همایون محسوب میشود و‬ ‫جمله شایعه رابطه عاشقانهاش با کیم نواک که حتی گفته‬
‫جمشید شیبانی علاقه خاصی به آواز بیات اصفهان داشت و‬
‫به عرش گفتم‪ /‬من شک ِوه تو به ماه کردم»‪.‬‬ ‫سالها بعد نیز مهمترین ملودیهای ساخته خود را از جمله‬ ‫میشود که این دو قرار بود با یکدیگر ازدواج کنند‪.‬‬
‫ترانه «زلف زیبای یار» با ترانهای از خروش با صدای ویگن‬ ‫«ساغر هستی» (با صدایهایده و با شعری از هما میرافشار)‪،‬‬ ‫در سال ‪ ۱۹۵۴‬میلادی برابر با سا ل ‪ ۱۳۳۳‬خورشیدی‬
‫نیز از ساختههای دیگر جمشید شیبانی است‪ .‬شیبانی برای‬ ‫«اصفهان» (با صدای معین و با شعری از خود شیبانی)‪،‬‬ ‫پس از حدود هشت سال دوری از وطن وی به کشور خود‬
‫ویگن ترانههای دیگری نیز ساخت از جمله «یکتا» و «به به‬ ‫«شاه دخترون» (با صدای معین و شعری از شیبانی) و «یار‬ ‫بازگشت‪ .‬از جمله کارهای مهم شیبانی پس از بازگشت به‬
‫چه دلبری» که هر دو این ترانهها به همراه ترانه «سیمین‬ ‫نامهربون» و «اشک» (با صدای فتانه و شعرهای شیبانی) بر‬ ‫ایران تهیه و ساخت تعدادی از فیلمهای خبری سیاسی و‬
‫بری» به اضافه ترانههای «بی تو» و «بگو مگو» با صدای‬ ‫اجتماعی بود که بیشتر این فیلمها در سینماهای مختلف‬
‫پایه بیات اصفهان تصنیف کرد‪.‬‬ ‫کشور پیش از نمایش فیلم اصلی پخش میشدند‪ .‬در این‬
‫فائزه در آلبومی با عنوان «یکتا» منتشر شد‪.‬‬ ‫ترانه «سیمین بری» در زمانه خودش و سالهای بعد‬ ‫زمینه او با برخی سینماگران جوان و نوجو مانند رضا‬
‫اما ترانه «شاه دخترون» با شعر و ملودی جمشید شیبانی‬ ‫بقدری مورد توجه قرار گرفت که توسط خوانندگان مختلف‬ ‫بدیعی‪ ،‬موسی افشار‪ ،‬محمود نوذری‪ ،‬مهندس منصور مبینی‬
‫از کارهای موفق دیگر وی در دهه شصت خورشیدی است‬ ‫در سالهای مختلف بازخوانی شد که از جمله آنها میتوان‬ ‫و حسین دهلوی همکاری داشت‪ .‬این افراد با همکاری‬
‫که با صدای معین در مایه بیات اصفهان ساخته و توسط‬ ‫به هنرمندانی چون امل ساین خواننده ترک‪ ،‬ویگن‪ ،‬پوران‬ ‫یکدیگر استودیویی را به نام «ایرانو فیلم» اداره میکردند‪.‬‬
‫بهروز پناهی تنظیم شد‪ .‬شیبانی در همین دهه یکی از‬ ‫یکی از نخستین کارهای این گروه تهیه فیلمی خبری از ورود‬
‫ماندگارترین ترانههای خود را به نام «اصفهان» خلق کرد با‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬
‫شعری از خودش و با صدای گرم معین که تنظیم کننده آن‬ ‫پس از ساختن فیلم «طلای سفید» جمشید شیبانی از سال‬ ‫نیکسون به ایران بود که در دربار نیز نمایش داده شد‪.‬‬
‫‪ ۱۳۴۳‬تا ‪ ۱۳۵۷‬هشت فیلم دیگر را کارگردانی کرد و در‬ ‫شیبانی در همان زمان نخستین دوربین مجهز به دستگاه‬
‫مهداد زند کریمی بود‪.‬‬ ‫مجموع تهیه کننده چهل فیلم بود‪ .‬بیشتر فیلمهای ساخته‬ ‫صدابرداری را به ایران آورد که رضا بدیعی آن را به کار گرفت‪.‬‬
‫بدون شک این ترانه پس از ترانه معروف و جاودان «به‬ ‫او دارای مایههای سرگرمکننده و کمدی بودند‪ .‬از مهمترین‬ ‫اصولا بنا به گفته رضا بدیعی که مدتی بعد به آمریکا رفت‬
‫اصفهان رو» ساخته عبدالحسین برازنده با شعری از ملک‬ ‫فیلمهای ساخته او میتوان به «قانون زندگی»‪« ،‬ساقی»‪« ،‬ملا‬ ‫و از مهمترین سریالسازان آن کشور شد‪ ،‬جمشید شیبانی‬
‫الشعرا بهار از مهمترین ترانههای ایرانزمین در وصف شهر‬ ‫ممد جان»‪« ،‬عشقیها»‪« ،‬پسرخوانده»‪« ،‬دختر نگو بلا بگو»‪،‬‬ ‫نقش بسیار مهمی در پیشرفت و ترقی او داشته است‪ .‬او‬
‫«خانوم دلش موتور میخواد» و «سه دلباخته» اشاره کرد‪.‬‬ ‫در فاصله سالهای میان ‪ ۱۳۳۴‬و ‪ ۳۵‬خورشیدی با حمایت‬
‫تاریخی اصفهان است‪.‬‬ ‫بیشتر این فیلمها توسط استودیوی تخت جمشید که‬ ‫استودیوی «ایرانو فیلم» که خود او نیز جزو دست اندرکاران‬
‫ترانه «یار نامهربون» نیز ترانه مشهور دیگریست با ملودی‬ ‫صاحب امتیاز آن خود شیبانی بود ساخته شدند‪ .‬برخی از‬ ‫آن محسوب میشد دو فیلم داستانی به نامهای «برای تو»‬
‫و شعری از جمشید شیبانی و با تنظیم اندرانیک و با صدای‬ ‫این فیلمها مانند فیلم «قانون زندگی» (با بازیگری آذر شیوا‪،‬‬ ‫و «مستشار جزیره» هم کارگردانی و تهیه کرد که البته هر‬
‫فتانه که در مایه بیات اصفهان ساخته شد‪ .‬همچنین ترانه‬ ‫یدالله شیراندامی و قدکچیان) به خاطر تبلیغ و ستایش از‬ ‫دو فیلم با شکست تجاری مواجه شدند‪ .‬در فیلم اولی صادق‬
‫«بگو مگو» با شعر و ملودی جمشید شیبانی و با تنظیم‬ ‫اصلاحات ارضی مورد تقدیر مسئولین از جمله حسنعلی‬ ‫بهرامی و شیبانی هر دو به عنوان کارگردان حضور داشتند‬
‫منصور نخست وزیر وقت قرار گرفتند‪ .‬به هرحال در دوران‬ ‫و فیلمنامه آن را حسن شیروانی نوشت و خود جمشید‬
‫مهداد زند کریمی و با صدای فائزه اجرا شد‪.‬‬ ‫پیش از انقلاب از یک دورهای به بعد به خاطر اشتغال زیاد‬ ‫شیبانی به همراه شهلا ریاحی و رفیع حالتی نقشهای اصلی‬
‫چنان که ملاحظه کردید بیشتر ملودیهای ماندگار جمشید‬ ‫جمشید شیبانی در کار فیلمسازی او چندان در کار ترانهسازی‬ ‫این فیلم را بر عهده داشتند‪ .‬فیلمنامه «مستشار جزیره» را‬
‫شیبانی در مایه اصفهان ساخته شدهاند و او از جمله‬ ‫و خوانندگی فعال نبود و پس از انقلاب که مانند بسیاری از‬ ‫صادق بهرامی بر اساس داستان کوتاهی از الکساندر دوما‬
‫ملودیسازانی به شمار میرود که به کارهای در وزن شش‬ ‫هنرمندان به ناچار مجبور به ترک دیار شد به خاطر داشتن‬ ‫نوشت و خودش به همراه عبدالله مشکاتی‪ ،‬غلامحسن‬
‫هشتم علاقه خاصی داشت‪ .‬اما او در چارچوب دستگاههای‬ ‫فراغت‪ ،‬در زمینه ساختن ترانههای مختلف بیشتر فعال شد‬ ‫نقشینه و فخری خوروش از بازیگران اصلی این فیلم بودند‪.‬‬
‫دیگر نیز آثاری ساخته است مانند «دل بلا» در مایه چهارگاه‬ ‫و تا پیش از درگذشت در سال ‪ ۱۳۸۸‬موفق شد که ترانههای‬ ‫در ضمن فخری خوروش مدتی بعد با برادر جمشید شیبانی‬
‫بسیاری برای خوانندگان مختلف بسازد؛ خوانندگانی چون‬
‫و «قسم به عشق» در مایه شور هر دو با صدای معین‪.‬‬ ‫فتانه‪ ،‬معین‪ ،‬هایده‪ ،‬مهستی‪ ،‬ویگن‪ ،‬فائزه‪ ،‬احمد آزاد‪ ،‬بهرام‬ ‫که شاپور نام داشت ازدواج کرد‪.‬‬
‫جمشید شیبانی در دوران پس از انقلاب در معرفی و‬ ‫فروهر‪ .‬از جمله مهمترین ترانههای ساخته شیبانی در دوران‬ ‫جمشید شیبانی مدتی پس از شکست تجاری این فیلمها‬
‫ترویج موسیقی ایرانی در آمریکا کوششهای موثری کرد‬ ‫پس از انقلاب میتوان به «ساغر هستی»‪« ،‬شاه دخترون»‪،‬‬ ‫بار دیگر به آمریکا بازگشت و تا اوایل دهه شصت میلادی‬
‫که از جمله آنها میتوان به تاسیس «انجمن موسیقی‬ ‫«دلم میخواد به اصفهان برگردم»‪« ،‬زلف زیبای یار»‪« ،‬بیتا»‪،‬‬ ‫یا چهل خورشیدی در آن کشور اقامت داشت‪ .‬او در این‬
‫ایران» اشاره کرد که هر هفته روزهای چهارشنبه گردهمایی‬ ‫«یار نامهربون»‪« ،‬گذشتههای شیرین»‪« ،‬عروس فرنگی»‪،‬‬ ‫دوره سعی کرد که از فرصت به دست آمده استفاده کند‬
‫داشت و همچنین او سالها برای حفظ و گسترش موسیقی‬ ‫و با شرکت در بسیاری از استودیوهای فیلمسازی و حضور‬
‫دستگاهی ایران برنامهای هفتگی در رادیو صدای ایران با نام‬ ‫در مراحل مختلف فیلمسازی در هالیوود بر دانش سینمایی‬
‫«گلستان موسیقی» تهیه میکرد که روزهای یکشنبه از این‬ ‫خود بیافزاید‪ .‬شیبانی در سال ‪ ۱۳۴۱‬بار دیگر از آمریکا به‬
‫ایران بازگشت و از نخستین کارهایی که پس از بازگشت‬
‫رادیو پخش میشد‪.‬‬