Page 12 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۴۲ (دوره جديد
P. 12
صفحه1۲شماره1۹0۸
جمعه ۲4تا ۳0آذرماه 140۲خورشیدی
«نگاهی از درون به جنبش چپ ایران» ()۳
تشكیل سازمان انقلابی حزب توده ایران و هدف آن
راه مبارزه قهرآمیز و نفی دكترین خروشچف را برای كارزار سیاسی و نظری با
رخوت طلبی حزب توده برگزیدیم
بازنشر
(تاریخ نشر در کیهان لندن :از مهر تا آذر ماه - ۱۳۸۴از شماره ۱۰۷۵تا )۱۰۸۲
حمید شوكت كنفدراسیون جهانی دانشجویان ایرانی و سازمان انقلابی كه از ائتلاف آن با حزب توده به
وجود آمد در سوق دادن مبارزه سیاسی به مسیر مبارزه چریكی و اقدام مسلحانه علیه رژیم
هسته داخل كه در آن زمان فعالیت خود را آغاز كرده پیشین ایران نقش مؤثر داشتند .حمید شوكت ،از فعالان كنفدراسیون ،در سالهای اخیر به
بود بپیوندند .در خارج از كشور نیز تشكیلات حداقلی تدوین تاریخ شفاهی كنفدراسیون همت گماشته و چند كتاب زیر عنوان «نگاهی از درون به
برای سازماندهی به وجود آوریم و خود را برای نشست
وسیعتری كه قرار بود در فاصله كوتاهی برگذار شود آماده جنبش چپ ایران» انتشار داده كه آخرین آنها گفتگو با محسن رضوانی است.
سازیم .بر همین اساس تصمیم گرفتیم یك دفتر (بورو) كه در این كتاب ،گفتنیهای بسیار از كم و كیف فعالیتهای پنهان و ارتباطات كنفدراسیون و
به معنای حداقلی از تشكیلات بود سازمان دهیم. سازمان انقلابی بهصورت گفت و شنود بین شوكت و رضوانی بازگو شده است.
= موارد اختلاف چه بود؟ خوانندگان عزیز و پژوهندگان تاریخ معاصر ایران را به مطالعه این كتاب كه بخشهایی از آن
ــ تنها بر سر یك مسئله اختلاف داشتیم و آن این كه برای درج در صفحه خاطرات و تاریخ برگزیده شده است دعوت میكنیم.
نفی حزب توده به چه معناست .آیا خود را ادامه دهنده گزیده كتاب را از مأموریت پرویز نیكخواه و عزیمت وی به تهران میآغازیم« .گروه
آن حزب ،و مدافع سنن انقلابی آن میدانیم و یا سازمان نیكخواه» پس از حادثه تیراندازی به محمدرضاشاه در كاخ مرمر (۲۱فروردین ) ۱۳۴۴به عنوان
نوینی هستیم كه شماری از بنیانگذاران آن روزگاری تودهای متهم اصلی شناخته شد .پرویز نیكخواه و تعدادی دیگر از افراد تیم او بازداشت و محاكمه
بودند و اكنون از آن بریدهاند؟ من روی تجربه تشكیلاتی شدند .نیكخواه پس از آن كه قسمتی از دوران محكومیت خود را در زندان گذراند آزاد شد و
جدید در انگلستان ،نظرم تكیه بر روی نیروهای جوان و چون به تحولات ناشی از «انقلاب سفید» در جامعه ایران عقیده پیدا كرده بود مانند كورش
سازماندهی نوین بود .اما به جز بیژن حكمت و حسین لاشایی تصمیم به همكاری برای پیشبرد این برنامه گرفت .او در سازمان رادیو تلویزیون ملی
قاضی كه از نیروهای تازه به حركت نوین ما جلب شده ایران مشغول كار شد و پس از انقلاب اسلامی در شمار نخستین كسانی بود كه اعدام شدند.
بودند ،بقیه از كادرهای سازمان جوانان یا از حزب توده
بودند .آنها بر ادامه فعالیت بر راستای سنن انقلابی حزب گیرد و در میان مردم نفوذ كند .خاطرم هست گاهی از = حمید شوكت :گفتگوی امشب را با جلسه تداركاتی
ما میخواستند در خارج دارو جمع آوری كنیم و برایشان مونیخ كه در اردیبهشت ( ۱۳۴۳آوریل )۱۹۶۴تشكیل شد،
توده پافشاری كردند و نظریه اكثریت حاكم شد. بفرستیم تا در میان مردم پخش كنند .همچنین قرار بود آغاز میكنیم .دلیل برگذاری این جلسه كه به ایجاد سازمان
= انتخاب عنوان سازمان انقلابی حزب توده ایران جزوهها و نشریات كمونیستی را روی كاغذهای نازك چاپ
برای سازمانی كه تشكیل دادید میبایستی بر همین اساس كنیم و برایشان بفرستیم .یكی از اقدامات آنها ،چاپ و انقلابی حزب توده ایران انجامید چه بود؟
پخش مخفیانه برخی آثار لنین و جزوههایی پیرامون محسن رضوانی :در یكی از تماسهایی كه از لندن با
باشد .چه كسی این نام را پیشنهاد كرد؟ اختلافات میان چین و شوروی بود .رژیم برخی از این نیكخواه در تهران گرفتم ،ضمن تشریح موقعیت جنبش در
ــ به خاطر نمیآورم. آثار را در دادگاهی كه برای گروه نیكخواه تشكیل داد به خارج برایش نوشتم :اگر آتش مبارزه شما به زودی در ایران
نمایش گذاشت .شاید بتوان گفت در مقایسه با گروههایی شعلهور شود ،چه بهتر .اما اگر جز این باشد باید در اروپا
= كورش لاشایی دلیل عمده انتخاب این عنوان را كه سازمان انقلابی بعدها به ایران فرستاد ،گروه نیكخواه به حداقلی از سازماندهی داشته باشیم و سر و سامانی به
كوشش برای جلب پایههای حزب توده در خارج و داخل لحاظ تأثیری كه در جامعه گذاشت از همه موفقتر بود. كارها بدهیم ،كارهایی كه بیشتر امر تدارك نقل و انتقال و
كشور به این تشكیلات جدید میداند .كوششی كه هم آنچه از ماجرای دستگیری و دفاع نیكخواه در مطبوعات فراهم آوردن خدمات تكنیكی برای انتقال رفقا به ایران را
حاصل دیدگاه نظری شما و هم حاصل نوعی حساب گری منعكس شد نشان میداد كه چگونه جوانان تحصیل كرده مد نظر داشت .از همین جا به این نظر رسیدیم كه برای
ایرانی به همه امكانات خود پشت پا زده و در راه خدمت این كار به درجه معینی از برنامه سیاسی و ایجاد پشت
سیاسی میتوانست باشد. به مردم به رویارویی با رژیم دیكتاتوری شاه برخاستهاند.
ــ از چنین تركیبی در نهایت نام سازمان انقلابی حزب در خارج از كشور نیز مسئله نجات گروه نیكخواه از خطر جبهه نیاز داریم.
توده ایران بیرون آمد .عنوانی كه هم ادامه سنتهای حزب اعدام ،به سرآغازی برای جلب دانشجویان به مبارزه و رشد = پاسخ نیكخواه چه بود؟
توده محسوب میشد و هم با تكیه بر لفظ «سازمان
بیسابقه كنفدراسیون تبدیل شد. ــ حرفش این بود كه كارها در ایران به طور بطئی پیش
انقلابی» بر جدایی از حزب و به ویژه رهبری آن = مسایل آن كنفرانس چه بود؟ میرود و لازم است در خارج سازماندهی شود .پس تصمیم
گرفتیم برای فراهم ساختن مقدمات این كار در مونیخ
ــ ادامه همان فعالیتهای گذشته ،منتها این بار طبق جلسهای تشكیل دهیم كه به جلسه تداركاتی شهرت یافته
برنامهای سازمان یافته .یعنی بریدن از رهبری حزب توده است .این را نیز اضافه كنم كه با این اقدام در فكر ایجاد
و بازگشت به ایران در جهت ایجاد سازمانی انقلابی برای سازمانی در مقابل حزب در خارج كشور نبودیم .تمام تلاش
رهبری جنبش .در این كنفرانس طرح واحد انگلیس كه ما این بود كه با رعایت پنهانكاری كامل در چین و كوبا
براساس آن از حزب توده جدا شد و امر سازماندهی را پیش آموزشهای سیاسی و نظامی ببینیم و پس از پایان این دوره
برده بودیم ،مورد تصویب قرار گرفت .كنفرانس روی چند بلافاصله در گروههای كوچك عازم ایران شویم .برنامه ما
نكته به توافق رسید: ایجاد یك دفتر (بورو) جهت پیشبرد این اقدام بود.
نخست آنكه واحدهای سازمانی باید طی مبارزهای با = فعالیت گروه نیكخواه در ایران چه بود؟
ارائه خط مشی انقلابی در مقابل خط مشی رفرمیستی
رهبری ،از حزب توده جدا شوند .دیگر آن كه رفقایی كه ــ پیش از آن كه به ایران بروند طرحی تهیه كرده بودیم
آمادگی بازگشت به ایران را دارند ،پس از گذراندن دوره كه براساس آن هم مبارزه با حزب توده را جلو ببریم و هم
تعلیماتی در زمینه تئوری و عمل به ایران باز گردند و به كار سازماندهی كمونیستی در ایران را .گروه نیكخواه با
این تصور به ایران بازگشته بود كه با انتخاب شغل و پوشش
عادی ،رفته رفته با سایر هستهها و گروههای چپ تماس
