Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و هفتم ـ شماره ۲۸۹ (دوره جديد
P. 5
صفحه 5ـ Page 5ـ شماره ۱۷55
جمعه 27نوامبر تا پنجشنبه ۳دسامبر2۰2۰
چنگیز جلیلوند مرد حنجره بخش دوم در گفتگو با بهمن مقصودلو:
چگونه موتور «صنعت سینمای ایران» توسط اسماعیل کوشان طلایی سینما بر اثر ابتلا به
و پرویز خطیبی به حرکت درآمد
ُکرونا درگذشت
چنگیز جلیلوند ۱۳۹۹/۱۳۱۹ از هیچ شروع کنید و چیزی بسازید که پرویز خطیبی ،اسماعیل کوشان =یک سینمای هنری
راه بیافتد توی خیابان و مردم بیایند تنها بر بستر و درکنار یک
درمبخش (فیلمساز)و کریم اکبری =با شیوع ویروس مرگبار این حرکت را تماشا کنند و تشویق ایران هیچکدام از اینها را نداشتیم .اوایل کشور سنتی با آن وضعیت اجتماعی، سینمای تجاری موفق به
مبارکه (بازیگر) جان خود را از دست ُکرونا در ایران تا کنون کنند و دومی ساخته بشود و سومی قرن بیستم به بعد بود که ما هنرستان سیاسی و تاریخ ِی در آن زمان ،در کدام
دادند.جلیلوند فعالیت هنریاش را چهرههای هنری مشهوری و وقتی این تعداد به چهل تا در سال هنرپیشگی درست کردیم برای تربیت نقطه قرار دارد .کشوری که از فرهنگ وجود میآید.
در سال ۱۳۳۶و با تئاتر به همراه از جمله اکبر عالمی میرسد شما یک «صنعت سینما» بازیگران تئاتر با دورههای دوساله و تصویری بیبهره است .باید توضیح =سینما در یک کشور
ابوالحسن تهامی آغاز کرد و دوبله دهها (مستندساز و استاد سینما)، پیدا میکنید .در این صنعت سینما سه ساله .آوانس اوگانیانس هم آمد بدهم که در ایران تا دوران انقلاب سنتی با وضعیت اجتماعی
نقش ماندگار در سینمای قبل انقلاب خسرو سینایی (فیلمساز)، چندهزار نفر به کار مشغول میشوند. یک مدرسهی هنرپیشگی درست کرد مشروطیت ،نقاشی پرتره ممنوع بود. و تاریخی که تا دوران
و آثار مشهور سینمای جهان را انجام درمبخش کیومرث لوازم کار بهتری میخرید .وسایلتان چرا که میدانست برای ساختن فیلم اسلام مجسمهسازی و موسیقی را هم انقلاب مشروطیت ،حتی
داده است.او به دلیل قابلیت گستردهی (فیلمساز)و کریم اکبری بهتر میشود و البته در کنار همهی احتیاج به هنرپیشه دارد .خلاصه یک ممنوع کرده بود و در طول این هزار نقاشی پرتره هم ممنوع
گویندگی و تیپسازی بین دوبلورهای مبارکه (بازیگر) جان خود را اینها فیلمساز تربیت میشود ،بازیگر سلسله فعالیتهایی در اطراف صنعت و چند صد سال هم اصولاً تمام توجه بود و اسلام مجسمهسازی و
ایران به مردم حنجره طلایی معروف بود. از دست دادند. به وجود میآید ،سناریست و ادیتور فیلمسازی انجام شد .حالا فیلمسازی مردم به شعر بود و در نتیجه ما دارای موسیقی را هم ممنوع کرده
چنگیز جلیلوند با حرف زدن بجای بهروز =جلیلوند بجای آموزش میبیند؛ فیلمهای خوب تولید وسایلی هم میخواست ،مثل دوربین و فرهنگی به نام فرهنگ تصویری در بود ،درکشوری که فرهنگ
وثوقی و همچنین دوبلهی مارلون براندو هنرپیشههای مشهور میشود و کمکم نوبت به فیلمهای تشکیلات برای صدا ،وسایل نور و علم ایران نبودیم .از عکس ،عکاسی ،نقاشی تصویری ندارد ،راه درازی
به شهرت دست پیدا کرد .وی پس از سینمای قبل از انقلاب مانند هنری هم میرسد .پرویز خطیبی که حاکم بر آن که ما هیچکدام از اینها را و بطور کلی هنرهای تجسمی خبری دارد تا بتواند یک فیلم
وقوع انقلاب اسلامی در سال ۵7از محمدعلی فردین ،بهروز متخصص نوشتن بود و نمایشنامههای هم نداشتیم .در همین دوران بود که
ایران مهاجرت کرد و سال ۱۳77به وثوقی ،ناصر ملکمطیعی، آن دوران را مینوشت و میانپرده و فردی به نام «اسماعیل کوشان» آمد نبود. خوب هنری بسازد.
ایرج قادری و سعید راد و پیشپرده برای تئاترها درست میکرد و این وسایل را برد به ایران ،کشوری =آقای مقصودلو ،ممکن است
ایران بازگشت. بازیگران بینالمللی مانند به گفتهی خودش در سن نه سالگی عقبافتاده ،از جهان سوم که مردم دربارهی فرهنگ تصویری کمی اما اینجا یک مسئله اساسی مطرح
جلیلوند بجای هنرپیشههای مشهور مارلون براندو صداپیشگی سی یا چهل بار رفته بود فیلم «دختر با این هنر بیگانه بودند .حالا یک میشود :اول از همه اینکه این فیلمها
سینمای قبل از انقلاب مانند محمدعلی کرد. لر» سپنتا را تماشا کرده بود .از نویسنده لازم بود که داستانی بنویسد و بیشتر توضیح بدهید؟ باید فروش کنند .در مرحلهی اول،
فردین ،بهروز وثوقی ،ناصر ملکمطیعی، بچگی تئاتر بازی بلد بود و هنرپیشه این داستان را خودش یا یک نفر دیگر مسلماً هر کارگردانی سعی دارد
ایرج قادری و سعید راد صداپیشگی کرد. چنگیز جلیلوند دوبلور و مدیر دوبلاژ میآورد روی پشتبام خانه و اینها -فرهنگ تصویری یعنی ذهنیتی فیلم خوب بسازد ،اما نتیجهی کار به
صدای جلیلوند همچنین بجای مارلون سرشناس سینمای ایران امروز یکشنبه را بازی میداد و کارگردانی میکرد. کارگردانی کند. که در آن شناختی از عکس و تصویر هنر ،قدرت خلاقیت ،سواد و قابلیت
براندو ،پل نیومن ،برت لنکستر، دوم آذرماه ۱۳99به دلیل بیماری او طنزنویس بود ،فکاهینویس بود و اینکه ما امروز میتوانیم شاهد اسکار وجود داشته باشد ،فرم را بشناسد، آن فیلمساز ارتباط دارد .در کنار
ماکسیمیلیان شل ،ریچارد برتون ،پیتر کووید ۱9در تهران درگذشت.چنگیز به علت فرهنگی که داشت ،نگاهش گرفتن یا موفقیت سینماگران ایرانی رنگ ،کامپوزیسیون و زیباییشناسی تولید مداوم این فیلمهای سینمایی
اوتول ،یول براینر ،کلینت ایستوود، جلیلوند دوبلور و مدیر دوبلاژ سرشناس از همان اول اجتماعی -انتقادی بود در دنیا باشیم ،یکسری کارهایی انجام تصویری را بشناسد .آن زمان دوربین بهاصطلاح «گیشهپسند» است که
چارلتون هستون و دین مارتین برای سینمای ایران امروز یکشنبه دوم و بعدها حتی به یک دیدگاه سیاسی شده و فیلمهایی ساخته شده که در عکاسی در ایران نبود .دوربین یک سینمای هنری به وجود میآید.
سینمادوستان و مخاطبان ایرانی در آذرماه بر اثر ابتلا به ویروس ُکرونا رسید .خطیبی آدم آگاه و کتاب نهایت تا قبل از انقلاب سینماگری عکاسی و فیلمبرداری برای اولین بار سینمایی متفاوت که از هر ده فیلمی
خاطرهها مانده است.او بجای محمدعلی در سن 8۰سالگی در بیمارستانی خواندهای بود .با استعداد بود .راجع به او چون عباس کیارستمی از آن بیرون در حدود سالهای ۱9۰۰و در زمان که در عرصهی سینما تولید میشود
فردین در فیلمهایی چون «گنج قارون»، در تهران درگذشت.عباس یاری دبیر میشود از جنبههای مختلف فعالیتها میآید و دنیا را تسخیر میکند. مظفرالدینشاه قاجار به ایران آمد .در تنها یکی از آنها به این سمت -یعنی
«چرخ فلک»« ،جوانمرد»« ،کوچه هیات تحریریه مجله سینمایی «فیلم» و استعدادهایش صحبت کرد اما من در یا فیلمسازان دیگری مثل سهراب آن زمان چند دوربین به ایران آوردند برتر شدن -میرود .حالا نه اینکه
مردها»« ،سلطان قلبها» و بجای و از دوستان نزدیک چنگیز جلیلوند در اینجا میخواهم دربارهی پایههایی که شهید ثالث ،امیر نادری ،فرخ غفاری، که خاص دربار و اشراف بود و مردم حتماً یک شاهکار باشد اما یک فیلم
بهروز وثوقی در فیلم «کندو»« ،ممل حساب اینستاگرام خود با اعلام این خبر او در سینمای ایران برجای گذاشت و فریدون رهنما ،ابراهیم گلستان ،پرویز معمولی با آن سر و کاری نداشتند، بهتر ،این امکان را میدهد که شاید
آمریکایی»« ،ماه عسل»« ،دشنه»، نوشت« :متاسفانه لحظاتی پیش اتفاق خدماتش به این سینما صحبت کنم. کیمیاوی ،بهرام بیضایی ،ناصر تقوایی و در حالی که دوربین عکاسی در قرن شاهکاری هم از میان آنها بیرون بیاید.
«ذبیح»«،بت»«،طوقی»«،نفسبریده»، افتاد ،او رفت اما صدای جاودانهاش وقتی میگویم دکتر کوشان فیلم نوزدهم در اروپا قیامت میکرد .اصولاً پس در نتیجه یک فیلم خوب و هنری
«همسفر» و بجای ناصر ملکمطیعی در میسازد منظورم همان دو فیلم اولی داریوش مهرجویی. هر چیزی که از روز اول در غرب اختراع تنها در بستر و کنار تولید فیلمهای
فیلم «غلام ژاندارم»« ،مرد»« ،ناخدا»، همیشه هست ،روحش در آرامش». است که در سال ۱۳28میسازد و آن اما من میخواهم از آن چهارسال اول، و کمکم تکمیل میشود ،مردم به آن تجاری به وجود میآید .شما در تاریخ
«طوقی»« ،چلچراغ»« ،بت»« ،بابا با شیوع ویروس مرگبار ُکرونا در ایران موتوری که گفتم را راه میاندازد .این آن چهار سال بعد از سال ۱۳27که عادت میکنند و با آن جلو میآیند و سینمای هیچ کشوری از فرانسه تا
گلی به جمالت» گویندگی کرد. تا کنون چهرههای مشهوری از جمله دو فیلم یکی «زندانی امیر» و دیگری اولین فیلم سینمایی ایران بعد از جنگ فرهنگ آن را میآموزند .یک عده هم آمریکا ،از ژاپن تا هند– اگر مطالعه
جلیلوند پس از بازگشت به ایران بجای اکبر عالمی (مستندساز و استاد سینما)، «توفان زندگی» است که تهیهکنندهی جهانی دوم به نام «توفان زندگی» کارکردن با آن را یاد میگیرند و با آن کنید -نمیبینید که از روز اول فیلم
بازیگران مشهوری چون بروس ویلیس، خسرو سینایی (فیلمساز) ،کیومرث هر دو فیلم خودش بود .فیلم اولی به تهیهکنندگی اسماعیل کوشان و جلو میروند ،مثل ماشین چهارچرخه هنری تولید شده باشد .هیچکدام از
کریستوفر والت ،رابین ویلیامز ،سیلوستر را خود کوشان کارگردانی میکند کارگردانی محمدعلی دریابیگی ساخته که اول به شکلی کامل ًا اولیه بیرون آمد، آنها از روز اول شاهکار تحویل ندادهاند.
استالونه ،جورج کلونی ،داستین هافمن، و کارگردان فیلم دوم «محمدعلی شد و دوران حساسی که اولین فیلمها بعد کمکم کامل شد مثل ًا برایش در و پس باید به «شرایط فیلمسازی»
جیمکریوهیوجکمنصداپیشگیکرد. دریابیگی» است .دریابیگی به آلمان دارد تولید میشود برایتان بگویم. دستگیره گذاشتند ،تا رسید به زمان توجه کنیم و این واقعیت را بپذیریم
رفته بود و یک مقدار در زمینهی تئاتر برایتان بگویم که صنعت سینمای ایران ما .خلاصه این مردم از همان او ِل کار که سینمای هنری و سینمای تجاری
و سینما مطالعه کرده بود .البته بیشتر چگونه نطفهاش بسته شد و چگونه به این تغییرات را در صنایع مختلف و با هم حرکت میکنند .اگر سینمای
کارگردان تئاتر بود و دورهای در آلمان وجود آمد .بر اساس تعریف «یونسکو» در هنر میبینند ،اما در همان دوران تجاری موفق نباشد سینمای هنری
از صنعت فیلمسازی ،کشوری دارای در ایران چنین نیست .یک ماشینی هم شانسی برای تولید و حیات ندارد.
دیده و آنجا کار کرده بود. صنعت سینما میشود که اگر مستند و آمده و یک دوربینی آمده و ما فرهنگ =در آن سالهای آغازین ،شرایط
=با این حساب به نظر میرسد فیلم کوتاه و اینها را کنار بگذارید بتواند تصویری نداریم .عکس نداریم .عکس
دکتر اسماعیل کوشان دقیق ًا به چهل فیلم سینمایی بلند در سال تولید را نمیشناسیم .توی هر خانهای که فیلمسازی در ایران چگونه بود؟
کند .آنوقت است که میشود گفت این میرویم یک عکس خانوادگی میآورند -بطور خلاصه ،قبل از جنگ جهانی
قصد ایجاد صنعت سینما به ایران بر کشور دارای صنعت سینما است .یعنی به آدم نشان میدهند که یعنی این دوم در سال ۱9۳۰یک فیلمساز و
فیلمهایی که مردم بتوانند بیایند به عکس است .عکس مثل ًا تصویر پدر و بازیگر ارمنی که در روسیه تحصیلات
میگردد و در این راه آدمهایی را که سالن سینما ،بلیت بخرند و این فیلمها مادر ،یا فقط عکس یک آدم ،همین خودش را به پایان رسانده به نام «اوانس
را تماشا کنند .ما زمانی فیلمسازی و و ما چون فرهنگ عکس نداشتهایم اوهانیانس» در ایران دو فیلم در ژانر
به قول شما میتوانستهاند این موتور صنعت سینما را آغاز کردیم که فردی و کوچکترین شناختی از تصویر و کمدی میسازد« :آبی رابی» که فیلم
چون دکتر اسماعیل کوشان که بعدها کامپوزیسیون نداریم ،در نتیجه ابزار صامت بسیار ضعیفی است و دومی
را به راه بیاندازند پیدا میکند و از عنوان «پدر سینما» را هم گرفت قدم و وسایل تولید آن را هم نمیخریم و هم فیلمی به نام «حاجی آقا آکتور
به میدان گذاشت .نفر دوم هم پدر نمیشناسیم و یاد نمیگیریم .از طرفی سینما» که فیلم بسیار مهمی است
آنها دعوت به همکاری میکند. تو [پرویزخطیبی] است و قاعدتاً در هم سینما یک ماشینی است که تصویر و هنرپیشه شدن یک زن مسلمان را
-بله؛ همینطور است که میگویید. کشوری سنتی فیلمها هم در ابتدا ضبط میکند اما برای اینکه شما در یک کشور سنتی مثل ایران مطرح
دکتر کوشان آدم با هوش و مصممی بود بتوانید داستان بگویید ،این داستان میکند .فیلم ساختار خوبی ندارد
که توانست فیلمهای زیادی تولید کند. سنتی است. سناریو لازم دارد .سناریونویسی هم که البته در نقدهایم مفصل به آن
از همان ابتدا هم کارگردانی کرد و هم یافتههای من از آن دوران ثابت علمی است که به آن «دراماتوژی» پرداختهام .ابراهیم مرادی اهل رشت
تهیهکننده شد .خیلی کار کرد و فیلم میکند که این دو نفر در حقیقت میگویند .یعنی یک سناریو باید دارای هم دو فیلم «انتقام برادر» و «بلهوس»
تجاری هم خیلی ساخت و به اینصورت ماشین صنعت سینما در ایران را به چه اصولی باشد ،از کجا باید آغاز بشود را نیمهکاره میسازد .پس درواقع تولید
بود که توانست در آن زمان موتور راهانداختند .مهم نیست اگر مردم یا تمام بشود .اینها را کسی در ایران ایران از تاریخ ۱۳۰9تا ۱۳۱2سه فیلم
صنعت سینمای کشور را راه بیاندازد. بگویند فیلمطرفضعیفاست،کمدی نمیشناخت .در ایران تئاتر نبود، سینمایی است .عبدالحسین سپنتا هم
وقتی به فیلم سوم رسید دید که دیگر است یا اصل ًا بد است .مسئله مهم در نمایشنامه نبود ،اپرت و اپرا هم نبود. در هندوستان شش فیلم میسازد از
خودش به تنهایی قادر به ادامهی این اینجا همان به راه انداختن موتوریست اصولاً موسیقی به آنصورت که باید جمله «دختر لر» در سال ۱9۳2که
کار نیست اما تشخیص داد که باید از که یک سینمای تجاری در یک کشور نبود .در حالی که در اروپا همه اینها اولین فیلم ناطق سینمای ایران است
شخص دیگری در راهی که در پیش به آن احتیاج دارد .درست مثل اینکه را داشتند .وقتی در سال ۱89۵سینما و فیلم مهمی است اما در هندوستان
گرفته استفاده کند .بعد فهمید جوان شما «هندل» بزنید و موتور را راه را ساختند ،اروپاییها از سالها پیش از ساخته شده .این 9فیلم پیش از
مستعدی هست به نام پرویز خطیبی. بیاندازید یا مثل ًا یک چیز جدیدی را آن اپرا داشتند ،تئاتر داشتند ،اما ما در
هرجا میرفتید میدیدید خطیبی جنگ جهانی دوم ساخته شدهاند.
شعر فکاهی گفته ،تصنیف گفته ،شعر بعد از جنگ دوم جهانی است که
پیشپرده نوشته ،تئاترهای کمدی دکتر اسماعیل کوشان که در آلمان
نوشته .دکتر کوشان در همان زمان چند سالی صدابرداری و فیلمبرداری
و بعد از دو فیلم درام میدانست که را در استودیو «اوفه» یاد گرفته به
«کمدی» فروش میرود .او میدانست ترکیه میرود و دکترایش را در رشتهی
که خطیبی میتواند کمدی بنویسد، اقتصاد همانجا میگیرد و چند فیلم
طنزش قویست ،اجتماع و مسائل آن خارجی را به فارسی دوبله میکند و
را میشناسد .کوشان آدم خارجدیده برای نمایش به ایران میفرستد و در
و بسیار با هوشی بود که همهی این نهایت با یکسری وسایل سینمایی به
چیزها را به خوبی تشخیص میداد .ما ایران بر میگردد .او در سال ۱927
الان داریم به این مسائل به این شکل تصمیم میگیرد در ایران سینما به راه
نگاه میکنیم .اینها مواردیست که باید بیاندازد .حالا تصور کنید سینما در یک
آنها را بازنگری کرد .یعنی باید دوباره
به این مسائل در د ِل آن تاریخ و آن
زمان نگاه کرد.
ادامه دارد
وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی