Page 13 - (کیهان لندن - سال سى و هشتم ـ شماره ۳۳۱ (دوره جديد

‫صفحه ‪13‬ـ ‪ Page 13‬ـ شماره ‪1۷9۷‬‬
‫جمعه ‪ 1‬تا پنجشنبه ‪ ۷‬اکتبر ‪۲۰۲1‬‬

‫قلعهای در احاطه مارها‬ ‫«باغ فردوس مولوی» و چلوکبابی عباس شمرونی‬

‫خود قطعات سفالهای کتیبهدار را پیدا‬ ‫در هشترود‪ ،‬قلعه صعبالعبوری واقع‬ ‫جمع میشد و هر دو سه روز یک بار‬ ‫باغ فردوس تهران‬ ‫یکسال پس از افتتاح اولین پارک‬
‫کردند که نشان میداد قوم پارت در‬ ‫شده که به قلعه ضحاک معروف است‪.‬‬ ‫گزسازهای خیابان مولوی با مراجعه‬ ‫تهران یعنی باغ فردوس در خیابان‬
‫شمال غرب ایران و در قلعه ضحاک‬ ‫مردم اعتقاد دارند این قلعه بسیار‬ ‫به مسئول چلوکبابی‪ ،‬سفیدهها را‬ ‫یعنی غذاهای بیرون را در سطح یک‬ ‫خانه با قابلمه غذا میگرفت و به خانه‬ ‫مولوی (اوایل سلطنت پهلوی اول) به‬
‫مستقر بودند؛ یعنی اشکانیها‪ .‬در‬ ‫خوفناک و غیرقابل نفوذ است؛ قلعهای‬ ‫میخریدند‪ .‬در کنار غذای مشتریان‬ ‫سینی قرار میداد و در بعضی مواقع که‬ ‫میبرد‪ .‬بعدها این سنت شکسته شد‪.‬‬ ‫تدریج در اطراف پارک‪ ،‬مراکزی برای‬
‫قلعه ضحاک یک تالار مربع شکل به‬ ‫تاریخی که عمر آن به زمان اشکانیان‬ ‫حتماً سبزی خوردن وجود داشت؛ آن‬ ‫دو نشانی هم مسیر بود‪ ،‬دو سینی را به‬ ‫عباس شمرونی در کنار سالن بزرگ‬ ‫پذیرایی و استراحت مردم به وجود آمد‪.‬‬
‫ابعاد ‪ 11‬متر در ‪ 11‬متر وجود دارد‬ ‫باز میگردد‪ .‬دژ مستحکمی که به قلعه‬ ‫هم به اندازه کافی‪ ،‬سماق و فلفل و‬ ‫صورت دو طبقه روی سر میگذاشت و‬ ‫چلوکبابی در فضایی که به صورت «ال»‬ ‫در غرب باغ فردوس قهوهخانه «رجب‬
‫که مصالح آن از آجر و گچ بوده است‪.‬‬ ‫ضحاک معروف بوده و بومیها به آن‬ ‫نمک هم جزو تزیینات میز بود (در حال‬ ‫با پای پیاده به در خانه یا مغازه مورد‬ ‫‪ L‬بود با قراردادن دیوارهای موقت با‬ ‫تنبل» که بعدها به دلیل گستردگی‬
‫همچنین یک معماری کلیپایی با‬ ‫« َزهنک» هم میگویند‪ .‬قلعه ضحاک در‬ ‫حاضر فلفل از غذای چلوکباب حذف‬ ‫چوب و پارچه که به آن «پاراوان»‬ ‫برنامههای سرگرم کننده معروف شد‪.‬‬
‫همین مصالح در کاوشها کشف شد‪ .‬آن‬ ‫‪ 1۷‬کیلومتری هشترود واقع شده است؛‬ ‫شده)‪ .‬قبل از «ناهار بازار» و شبها قبل‬ ‫نظر میبرد‪.‬‬ ‫میگفتند محل دنج و محفوظی را‬ ‫در شرق آن کلهپزی حاج حسینعلی‬
‫زمان آجرهایی که در این قلعه و در این‬ ‫«درسال‪ 1۹۷4‬باستانشناسانمعروفی‬ ‫از برداشتن در دیگ رسم بود اسفند‬ ‫آن زمان نوشابههای جورواجور‬ ‫برای خانوادهها‪ ،‬در نظر گرفت‪ .‬این‬ ‫کلهپز نرسیده به دهنه بازار حضرتی‬
‫بخشها مورد استفاده قرار گرفته‪ 3۲،‬در‬ ‫از جمله مصطفوی‪ ،‬یک باستانشناس‬ ‫دود میکردند و عقیده داشتند که‬ ‫مانند امروز وجود نداشت‪ ،‬فقط یک‬ ‫اقدام مورد اقبال خانوادهها قرار گرفت‪.‬‬ ‫(بازار دروازه) و چلوکبابی عباس‬
‫‪ 1۰‬سانتیمتر بوده‪.‬تاکنون در حفاریها‬ ‫آمریکایی به نام شیپمن و باستانشناس‬ ‫این عمل‪ ،‬چشم حسود و بخیل را کور‬ ‫نوشیدنی به رنگهای آلبالویی و‬ ‫بعضی از مردهای محلات اطراف که به‬ ‫شمرونی نبش بازار امین السلطان‬
‫هیچ اشارهای به نام قلعه ضحاک نشده‬ ‫معروف آلمانی به نام ولفرام کلایف از این‬ ‫میکند و دخل آن روز با این عمل‪ ،‬پر‬ ‫سبز به نام «لیموناد» و نوشیدنی‬ ‫زن و فرزندان قول غذای بیرون از خانه‬ ‫فعالیت داشت‪ .‬البته در طول سالها‬
‫است اما با توجه به متون قدیمی که‬ ‫قلعه بازدید کردند‪ .‬آنها در بررسیهای‬ ‫و پیمانتر خواهد بود‪ .‬در آن ایام رسم‬ ‫رایج دیگر دوغ بود که برای تهیه آن‬ ‫را داده بودند‪ ،‬معمولاً شبهای جمعه‬ ‫پزندگیهای دیگری هم در این محله‬
‫قلعه ضحاک در آن نام برده شده‪،‬‬ ‫خود معتقد بودند که این قلعه به دوران‬ ‫نبود کباب را مثل حالا در بشقاب‪ ،‬جدا‬ ‫ابتدا ماستهای تغاری را داخل خمره‬ ‫خانواده را برای شام‪ ،‬به چلوکبابی‬
‫احتمال میرود قلعه ضحاک در قدیم‬ ‫ساسانی و اشکانی باز میگردد»‪ .‬طبق‬ ‫از برنج بگذارند؛ ابتدا بشقاب برنج و کره‬ ‫بزرگی ریخته و به وسیله چوبی که‬ ‫به تدریج به وجود آمده است‪.‬‬
‫آژدهاک نام داشته است و به مرور زمان‬ ‫کارشناسیهایی که روی این قلعه‬ ‫را روی میز میگذاشتند و سپس کارگر‬ ‫بر سرش دو چوب به صورت ضربدر‬ ‫عباس شمرونی میآوردند‪.‬‬ ‫در طول روز تمامی قهوهخانهها‪،‬‬
‫و شاید به خاطر تلفظ سخت این کلمه‬ ‫صورت گرفته‪ ،‬عدهای معتقدند مربوط‬ ‫مسئول توزیع کباب به سر میز میآمد و‬ ‫نصب بود‪ ،‬خوب میزدند و به آن آب‬ ‫این روش در حقیقت به یک رسم‬ ‫کبابیها‪ ،‬کلهپزیها صبحانه‪ ،‬ناهار و‬
‫به ضحاک تغییر پیدا کرده‪ .‬البته اهالی‬ ‫میشود به دوران ساسانی و عدهای‬ ‫مستقیماً کباب داغ داغ را از سیخ روی‬ ‫و نمک افزوده و جهت خوشمزه شدن‬ ‫ملی تبدیل شده بود‪ .‬آن موقع در‬ ‫عصرانه به مشتریان میدادند‪ .‬در این‬
‫به آن «زهنک» هم میگویند؛ قلعهای‬ ‫دیگر آن را به عنوان یک دژ اشکانی‬ ‫بشقاب برنج میکشید‪ .‬البته این روش‬ ‫آن با گیاهی خوشبو به نام «کاکوتی»‬ ‫ظروف چلوکبابی اثری از استیل و‬ ‫میان فقط یک چلوکبابی به تازگی‬
‫صعبالعبور که تنها از راه غربی آن‬ ‫میشناسند؛ «حتی برخی میگویند‬ ‫کمکم منسوخ شد و بعداًسرو غذا حالت‬ ‫مخلوط میکردند‪ .‬البته رسم نبود دوغ‬ ‫ملامین نبود‪ ،‬بشقابها همه مارک‬ ‫تأسیس شده بود و سه برادر‪ ،‬که‬
‫میشود وارد قلعه شد؛ شاید سازندگان‬ ‫این یک قلعه اسماعیلیه است اما با‬ ‫را داخل شیشه بریزند بلکه لیوانهای‬ ‫چینی مسعود داشت که به «گل‬ ‫یکی دو سالی بود از شمیران به تهران‬
‫قلعه برای جلوگیری از هجوم دشمنان‬ ‫بررسیها و مرمتهای صورت گرفته‬ ‫تشریفاتی به خود گرفت‪.‬‬ ‫بلند و دهان گشادی مخصوص دوغ بود‬ ‫آمده بودند‪ ،‬آن را اداره میکردند‪.‬‬
‫دیوارهای قلعه را مرتفع ساختهاند تا راه‬ ‫مشخص شد که قلعه ضحاک از هزاره‬ ‫از هم دورهایهای مرحوم عباس‬ ‫که به آن «دوغ لیوانی» میگفتند‪ .‬اغلب‬ ‫سرخی» معروف بود‪.‬‬ ‫اسم این رستوران «چلوکبابی عباس‬
‫عبور و مرور بیگانگان سخت بشود‪ .‬به‬ ‫دوم قبل از میلاد تا دوره تیموریان‬ ‫شمرونی در صنف چلوکبابی میتوان از‬ ‫چلوکبابخورهای حرفهای در گذشته‬ ‫غذا برای مشتریان خارج از چلوکبابی‬ ‫شمرونی» بود‪ .‬چلوکبابی عباس‬
‫همین خاطر دیوارههای قلعه ضحاک از‬ ‫مورد استفاده قرار گرفته است و از آثار‬ ‫حاج حسن شمشیری در سبزه میدان‪،‬‬ ‫روی برنج زرده تخم مرغ میریختند‬ ‫نیز به وسیله سرپوشهای مسی مهار‬ ‫شمرونی فقط چهار نوع غذا داشت‪:‬‬
‫‪ 1۰‬متر شروع میشود تا ‪ 3۰‬و ‪ 4۰‬متر‬ ‫به دست آمده از آن و معماریهایی‬ ‫حاج مرشد چلویی در بازار مسجد‬ ‫و با برنج مخلوط میکردند‪ .‬در طول‬ ‫میشد که از دهان نیفتد و سرد نشود‬ ‫معمولی (کوبیده)‪ ،‬برگ کوچک‪،‬‬
‫اگر نقشه هوایی این منطقه را تماشا‬ ‫که در کاوشها صورت گرفته‪ ،‬معلوم‬ ‫جامع یاد کرد که همگی دستشان از‬ ‫روز سفیدههای تخم مرغ در ظرف‬ ‫که این کار را معمولاً یک نفر که به او‬ ‫سلطانی (برگ بزرگ) و چلو کره‬
‫کنید‪ ،‬متوجه میشوید دو رودخانهای‬ ‫شد این قلعه متعلق به دوران اشکانی‬ ‫دنیا کوتاه شده است‪ .‬مرحوم عباس‬ ‫«بیرون بر» میگفتند‪ ،‬انجام میداد؛‬ ‫(بدون کباب)‪ .‬در این چلوکبابی‬
‫که قلعه را احاطه کردهاند‪ ،‬شبیه دو‬ ‫است»‪ .‬گروه باستانشناسی آذربایجان‬ ‫شمرونی (ناطقیان) در شهریور ماه‬ ‫به جای سکو و نیمکت و قالیچه‪،‬‬
‫مار هستند که نیم تنه انسانی را در‬ ‫شرقی هر ساله روی این قلعه مرمت و‬ ‫سال ‪ 13۵۷‬بعد از یک دوره بیماری‬ ‫صندلیهای لهستانی که به تازگی‬
‫برگرفتهاند و براساس همین موضوعات‬ ‫کاوشهایی انجام میدهند؛ تا جایی که‬ ‫طولانی درگذشت‪ .‬برادر دوم او مرحوم‬ ‫مد شده بود جایگزین سکو شده؛‬
‫مردم چنین اعتقادی را پیدا کردهاند»‪.‬‬ ‫آنها در فصل پنجم و شش کاوشهای‬ ‫کل شعبون (ناطقیان) در سال ‪13۵۰‬‬ ‫با میزهای مستطیل و مربع چوبی‪.‬‬
‫و برادر سوم آنها مرحوم کاکاحسین در‬ ‫دیوارهای سالن با نقاشیهای رنگ‬
‫سال ‪ 13۶۹‬بدرود حیات گفت‪ .‬فرزندان‬ ‫روغن‪ ،‬سبک کمالالملک و نقاشیهای‬
‫این سه برادر به دلیل عدم علاقه به این‬ ‫قهوهخانهای قوللر آغاسی و مهربدی‬
‫کار و اشتغال به کار دولتی‪ ،‬حرفه پدران‬ ‫تزیین شده و در کنار این تابلوها با‬
‫را دنبال نکردند‪ ،‬لذا به طور کلی این‬ ‫فاصله یک متر از کف سالن‪ ،‬آینههای‬
‫چلوکبابی که بعدها با نام «چلوکبابی‬ ‫بزرگ در قابهای طلایی به دیوارها‬
‫فرد شیرانی» تابلو خورد به دلیل فوت‬ ‫نصب شده بود‪ .‬کف سالن با آجرهای‬
‫سه برادر برای همیشه تعطیل شد‪.‬‬ ‫قرمز رنگ ‪ ۵۰‬سانت در ‪ ۵۰‬سانت که‬
‫فقط خاطرات شیرین آن در اذهان‬ ‫به آن «نظامی» میگفتند مفروش بود‪.‬‬
‫و مزه لذیذ غذا زیر دندان ساکنان‬ ‫آن زمان رسم نبود خانمها به‬
‫قدیمی خیابان مولوی و باغ فردوس‬ ‫چلوکبابی بیایند و در صورتی که‬
‫خانواده میل به چلوکباب داشت مرد‬
‫جاودانه ماند‪.‬‬

‫‪6۵4‬‬

‫‪۷ ۲9‬‬ ‫‪86‬‬

‫‪۷1‬‬ ‫(سودوکو)‬ ‫‪ 1۵ 14 13 1۲ 11 1۰ 9 8 ۷ 6 ۵ 4 3 ۲ 1‬عمودی‪:‬‬

‫‪4 6۷‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 1‬ـ ستارۀ درخشان آسمان شعر‬ ‫‪1‬‬
‫‪۲1‬‬ ‫حماسی ایران‬ ‫‪۲‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۲1‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪ ۲‬ـ هم د ّراک است و هم زودرنج و‬ ‫‪4‬‬
‫‪9۵‬‬ ‫‪4۲‬‬ ‫ظریف ـ از خوانندگان خوشصدای‬ ‫‪۵‬‬
‫‪64‬‬
‫‪9۷‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کشورما‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 3‬ـ از بیماریهای خطرناک ـ نه پیر و‬
‫‪۲4‬‬ ‫‪6‬‬
‫نه جوان‬ ‫‪۷‬‬
‫‪ 4‬ـ گردنده ـ بازگشت دادن ـ رایزنی‬ ‫‪8‬‬
‫‪4 6 83‬‬ ‫‪ ۵‬ـ من و تو ـ بذر ـ از خوانندگان‬

‫‪6 39‬‬ ‫فراموشناشدنی و فقید ایران‬
‫‪ ۶‬ـ حیوانی است ـ دور کردن ـ کودک‬
‫‪ ۷‬ـ تکرار یک حرف ـ آشکار ـ شادی‬ ‫‪9‬‬
‫‪ ۸‬ـ از شهرهای مرکزی‬ ‫عمودی‪:‬‬ ‫‪11 1۰ 9 8 ۷ 6 ۵ 4 3 ۲ 1‬‬ ‫ـ تشخیص‬ ‫‪1۰‬‬
‫ایران ـ رطوبت‬ ‫‪ 1‬ـ از هنرمندان و‬ ‫‪11‬‬
‫مجسمه سا ز ا ن‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ ۸‬ـ جدید ـ رایزنی‬ ‫‪1۲‬‬
‫‪ ۹‬ـ کشوری است ـ‬ ‫‪ ۹‬ـ میوهای است ـ از شهرهای شمال ایران‬ ‫‪13‬‬
‫فرمانده‬ ‫معروف کشور ما‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪ 1۰‬ـ پرندهای است ـ خیانت و مکر‬ ‫‪14‬‬
‫‪ ۲‬ـ شهری در ایران ـ‬ ‫‪1۵‬‬
‫‪ 1۰‬ـ از دامها‬ ‫‪3‬‬ ‫و فریب‬
‫‪ 11‬ـ گلی است ـ‬ ‫جنگ و درگیری‬ ‫‪ 11‬ـ از سبزیجات ـ از آنطرف قسمتی‬ ‫افقی‪:‬‬
‫‪ 3‬ـ منهدم ـ دزد‬ ‫‪4‬‬ ‫از هواپیماست ـ از نخست وزیران‬ ‫‪ 1‬ـ از رجال سیاسی دوران‬
‫شیطانی‬ ‫قاجار و صدر اعظم پیشین‬
‫‪ 4‬ـ دست ـ از ادویهها‬ ‫‪۵‬‬ ‫پیشین و فقید پاکستان‬
‫‪ ۵‬ـ شهری در کشور ما‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ 1۲‬ـ از اقلیتهای قومی در ایران ـ بر‬ ‫ایران‬
‫‪ ۲‬ـ حسی است ـ پایتخت‬
‫ـ از آفات‬ ‫‪۷‬‬ ‫سر نهند ـ تندرست‬ ‫متداول‬
‫نباتی‬ ‫‪ 13‬ـ دراز ـ کشوری است‬ ‫‪ 1۰‬ـازخوانندگانخوشصدا‬ ‫کشوری است‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 14‬ـ پیامبری ـ از وسایل موسیقی ـ‬ ‫و فقید ایران ـ یک ششم‬ ‫‪ 3‬ـ برین و بالا ـ انتشاردهنده‬
‫‪ ۶‬ـ جانداری است ـ‬ ‫‪9‬‬ ‫ایفا ـ سردرگم و مبهوت‬ ‫‪ 11‬ـ بلند ـ نمایش فرنگی ـ‬
‫معمور‬ ‫‪ 1۵‬ـ سلسله کوهی است ـ نامناسب و‬ ‫ـ روز‬
‫‪1۰‬‬ ‫کشوری است‬ ‫‪ 4‬ـ بردگی ـ تاریخدان ـ‬
‫‪ ۷‬ـ لقب خواجه حافظ‬ ‫حساب نشده‬ ‫‪ 1۲‬ـ علم و آگاهی ـ از‬
‫شیراز‬ ‫پر ستید نی ها ـ ا ز‬
‫حل جدول شماره قبل‬
‫حل جدول شماره قبل‬ ‫‪11‬‬ ‫شهرهای عراق‬

‫اندازهگیری سطح‬ ‫افقی‪:‬‬ ‫قطعهای از خاک که در ‪ 13‬ـ داستان عشقی منظوم‬
‫‪ ۸‬ـ پاپوشی است ـ سستی‬ ‫‪1‬ـ از هنرپیشگان برجسته و‬ ‫مصب رودخانه بهصورت ا ثر فخر ا لد ین ا سعد‬
‫گرگانی ـ اهلی و مربوط‬ ‫جزیره تشکیل میشود‬
‫و فتور‬ ‫قدیمی تئاتر ایران‬ ‫به خانه‬ ‫‪ ۵‬ـ نقطۀ سیاه روی پوست‬
‫‪ ۹‬ـ در حال وزیدن ـ مایۀ‬ ‫‪۲‬ـ پژوهشگر‪ ،‬نویسنده‪ ،‬شاعر‬
‫و استاد فقید دانشگاه‬ ‫‪ 14‬ـ گردان ـ او ـ اقیانوسی‬ ‫ـ سرپرست‬
‫حیات ـ واجد اهمیت‬ ‫است ـ از مواد شیمیایی‬ ‫‪ ۶‬ـ از رجال دانشمند دوران‬
‫‪ 1۰‬ـ از شهرهای فارس ـ مانع‬ ‫تهران‬ ‫‪ 1۵‬ـ از خیابانهای قدیمی‬ ‫قاجار و صدر اعظم پیشین‬
‫ـ وسیلهای برای نواختن‬ ‫‪3‬ـ داخل دایره است ـ‬
‫‪ 11‬ـ از امراض ـ زبانی است‬ ‫تهران ـ دستاورد و اثر‬ ‫ایران‬
‫فتنهانگیزی و بدکاری‬ ‫‪ ۷‬ـ ورم ـ بدی ـ بیآلایش‬
‫‪ 4‬ـ ایفاء ـ از آبزیان‬ ‫و افتاده‬
‫‪ ۸‬ـ عددی است ـ دیدنی ـ‬
‫‪ ۵‬ـ بیمورد ـ صدا و ندا‬ ‫تکرار یک حرف‬
‫‪ ۶‬ـ تنها ـ صورت ـ حسی‬
‫‪ ۹‬ـ دریایی است ـ از وسایل‬
‫است‬ ‫موسیقی ـ خوراکی است‬
‫‪ ۷‬ـ تو ا ن ـ و سیله ا ی‬
‫روشناییبخش ـ واحد‬