Page 14 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۴۰ (دوره جديد

‫حضور افراد‬ ‫توده بی عملی آنها بود‪ .‬این عین جملهای بود كه بهكار‬ ‫صفحه‌‌‌‌‪‌‌‌1‌4‬شماره‌‪‌1۹0۶‬‬
‫میبردیم‪ .‬كار به جایی رسیده بود كه معیار انقلابی بودن‬ ‫جمعه ‪ 10‬تا ‪ 1۶‬آذرماه ‪140۲‬خورشیدی‬
‫غیرمتخصص‬ ‫یا نبودن‪ ،‬آمادگی برای رفتن به ایران شد‪ .‬این روحیه در ما‬
‫ایجاد شده بود كه میتوان منشأ تغییر بود‪ .‬با همین روحیه‬ ‫=و این در هیأت دبیران منتخب كنگره نیز تبلور‬
‫و بیربط‬ ‫جنبش دانشجویی را سازمان داده بودیم و با همین روحیه‬ ‫پیدا میكرد‪ .‬در آن كنگره تو‪ ،‬منوچهر ثابتیان‪ ،‬مهرداد بهار‪،‬‬
‫میخواستیم به ایران بازگردیم‪ .‬نیكخواه و بچههای انگلیس‬ ‫حمید عنایت و ژیلا سیاسی به رهبری كنفدراسیون انتخاب‬
‫در مهمترین‬
‫پیشتاز این حركت بودند‪.‬‬ ‫شدید‪.‬‬
‫بخشهای‬ ‫در كنگره بعدی‪ ،‬یعنی كنگره پاریس‪ ،‬من‪ ،‬منوچهر ثابتیان‬
‫=از ایران چه تصویری داشتید؟‬ ‫و حمید عنایت هیأت رئیسه كنگره بودیم‪ .‬گزارش كار كنگره‬
‫تصمیمگیری‬ ‫ایران را بهدرستی نمیشناختیم‪ .‬رفتن به ایران برایمان تماس‬ ‫با منوچهر ثابتیان بود‪ .‬در آستانه تشكیل كنگره اختلاف میان‬
‫با افراد و گروههای چپ بود كه گمان میكردیم هرچند‬ ‫تودهایها با بچههای نیروی سوم بالا گرفته و زمینه برای‬
‫اقتصاد ایران‬ ‫محدود و پراكنده هستند ولی حضور دارند‪ .‬تحولاتی كه پس‬ ‫انشعاب آماده بود‪ .‬بر سر پذیرش هیأت نمایندگی دانشجویان‬
‫از روی كار آمدن دولت اقبال و بعد امینی جریان داشت‪،‬‬ ‫ایران در آمریكا اختلاف وجود داشت و حق رأی زیادی‬
‫=شورای فقهی بانک مرکزی با وجود اختیار برای عدم‬ ‫نشانه آن بود كه حركت بطئی جنبش رو به رشد است و‬ ‫میخواستند‪ .‬هدف این بود كه با كسب رأی بیشتر جریان‬
‫پذیرش تمام تصمیمات بانک مرکزی میتواند در عمل این‬ ‫چپ را كنار بزنند‪ .‬این اختلافات كه خود بازتابی از مبارزه‬
‫نیروهای خفته رفتهرفته بیدار میشوند‪.‬‬ ‫میان گرایشهای سیاسی بود كنگره را با انشعاب روبرو كرد‪.‬‬
‫بانک را فلج کند‪.‬‬ ‫وقتی آمدیم انگلیس‪ ،‬بحث بر سر آینده جنبش دانشجویی‬
‫=«شورای عالی بانک مرکزی» متشکل از تعدادی‬ ‫=جبهه ملی نیز قوت گرفته بود‪.‬‬ ‫همچنان ادامه داشت‪ .‬مدافعان حزب توده به تبعیت از‬
‫کارشناس در کنار دولتمردان به عنوان شخصیتهای‬ ‫در این مورد خاطره جالبی دارم‪ .‬شاهرخ مسكوب كه آن‬ ‫سیاست كمیته مركزی حزب‪ ،‬مدافع ادامه كار كنفدراسیون‬
‫سیاسی است که حضور سیاسیون‪ ،‬استقلال بانک مرکزی را‬ ‫روزها سفری به لندن داشت میگفت‪« :‬در خیابان امیریه‬ ‫اروپایی بودند و بچههای جبهه نیز با ادامه كار كنگره پاریس‬
‫زندگی میكردیم‪ .‬روزی اعلامیهای را كه متن آن دعوت به‬ ‫و انتخاب رهبری‪ ،‬دبیرخانه كنفدراسیون را به آمریكا منتقل‬
‫گرفته و نظرات کارشناسی را بیاثر میکند‪.‬‬ ‫میتینگ جلالیه در سال ‪ ۱۳۴۰‬بود از لای در انداختند توی‬ ‫كرده بودند‪ .‬دیگر جنبش دانشجویی به دو جریان عملا‬
‫=در میان ‪ ۴۵‬عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال آینده‬ ‫خانهها‪ .‬چند روزی به میتینگ جبهه ملی مانده بود و من‬
‫و همسرم پشت دستمان را داغ كرده بودیم كه دیگر در‬ ‫مستقل تبدیل شده بود‪.‬‬
‫تنها سه اقتصاددان حضور دارند!‬ ‫سیاست شركت نكنیم‪ .‬پس اعتنایی نكردیم‪ .‬با این همه‪ ،‬روز‬
‫میتینگ وقتی شاپور بختیار سخنرانی میكرد خود را در میان‬ ‫= نظر شما چه بود؟‬
‫در شرایطی که اقتصاد کشور در یکی از بحرانیترین‬ ‫ما درست برخلاف حزب توده‪ ،‬مدافع وحدت مجدد‬
‫مقاطع تاریخی خود قرار دارد‪ ،‬حضور افراد غیرکارشناس در‬ ‫جمعیت یافتیم و همه جا چهرههای آشنا دیدیم‪».‬‬ ‫جنبش دانشجویی بودیم و این نظریه در مقابل راه حلی‬
‫مراکز مختلف تصمیمگیری و مدیریتی بر تشدید بحرانها‬ ‫بود كه حزب توده ارائه میداد‪ .‬پس‪ ،‬كنفرانس تداركی برای‬
‫افزوده است‪ .‬رخنه حوزه علمیه در بانک مرکزی تحت عنوان‬ ‫=میخواستم به مسأله بریدن از حزب توده برگردیم‪.‬‬ ‫وحدت جنبش دانشجویی را در دوسلدورف برگذار كردیم و‬
‫«شورای فقهی» و همچنین خالی بودن کمیسیون ‪ ۴۵‬نفرهی‬ ‫شما رهبری حزب را متهم میكردید كه در ماجرای كودتای‬ ‫با این اقدام به مقابله با نظریه حزب توده رفتیم كه از دو‬
‫تلفیق بودجه از اقتصاددانان از جمله حضور افراد بیربط‬ ‫‪ ۲۸‬مرداد دچار اشتباهی تاریخی شده است و علاوه بر این‪،‬‬ ‫تشكیلات مستقل یعنی كنفدراسیون اروپایی و كنفدراسیون‬
‫بر دو اصل دیگر پافشاری میكردید‪ .‬یكی بیعملی رهبری‬ ‫دانشجویان در آمریكا دفاع میكرد‪ .‬بر این اساس‪ ،‬با‬
‫در بخشهای مهم مرتبط با اقتصاد است‪.‬‬ ‫حزب و دیگری ضرورت دست زدن به مبارزه مسلحانه كه‬ ‫جبههایها تماس گرفتیم و مسأله ضرورت وحدت جنبش‬
‫حضور افراد غیرمتخصص و غیرکارشناس در مناسب مختلف‬ ‫در پی پیروزی انقلاب كوبا و الجزایر برای نیروهای چپ‬ ‫دانشجویی را پیش كشیدیم‪ .‬این اقدام شكستی برای حزب‬
‫قانونگذاری‪ ،‬اجرایی و مدیریتی یکی از ویژگیهای ساختار‬ ‫درخششی خیرهكننده یافته بود‪ .‬هسته مركزی‪ ،‬اهمیت و‬ ‫توده محسوب میشد و به كنگره وحدت كه در دی ‪۱۳۴۱‬‬
‫جمهوری اسلامی است که به عقیده برخی کارشناسان از‬
‫نظام حاکم در ایران یک ساختار متکی بر کاکیستوکراسی یا‬ ‫اعتقاد به ضرورت بازگشت به ایران بود‪.‬‬ ‫در لوزان برگذار شد‪ ،‬انجامید‪.‬‬
‫در كنفرانس تداركاتی دوسلدورف‪ ،‬مهرداد بهار سخنرانی‬
‫ناشایستهسالاری ساخته است‪.‬‬ ‫مبارزه مسلحانه در آغاز هنوز یك امر فوری نبود‪ .‬هدف‪،‬‬ ‫مفصلی پیرامون ظرافت كار تودهای و چگونگی كار در میان‬
‫در همین رابطه روزنامه «دنیای اقتصاد» در شماره روز‬ ‫مردم كه دارای عقاید و نظرهای مختلف هستند ایراد كرد‪.‬‬
‫شنبه ‪ ۴‬آذر ‪ ۱۴۰۲‬به جایگاه شورای فقهی بانک مرکزی‬ ‫جلب نیروهای چپ و آگاهی از اوضاع ایران بود كه در‬ ‫حرف اصلی او این بود كه باید از جناحبندی و سكتاریسم‬
‫پرداخته و نوشته این شورا امکان این را دارد که «همه‬
‫تصممیات بانک مرکزی» را تحت تاثیر نظرات خود قرار‬ ‫دستور كار قرار داشت‪.‬‬ ‫دست كشید و فعالیتی همگانی را سازمان داد‪.‬‬

‫دهد‪.‬‬ ‫=پسایننظریهكهبایدچریكشدوكولهپشتیرابرداشت‬ ‫این كوشش در سرنوشت جنبش دانشجویی خارج و‬
‫بر این اساس شورای فقهی بانک مرکزی با وجود اختیار‬ ‫و زد به كوه در نظریات نیكخواه چه نقشی بازی میكرد؟‬ ‫یكپارچگی آن نقش مهمی بازی كرد‪.‬‬
‫برای عدم پذیرش تمام تصمیمات بانک مرکزی میتواند در‬ ‫كورش لاشایی میگفت نیكخواه حتی برای شناسایی‬
‫منطقهای كه بشود در آنجا دست به مبارزه مسلحانه‬ ‫از همین جا پرچم وحدت جنبش دانشجویی را برداشتیم و‬
‫عمل این بانک را فلج کند‪.‬‬ ‫چریكی زد با فیروز فولادی تماس گرفته و در منطقهای در‬ ‫در مقابل گرایشهای سكتاریستی كه بر اختلافات دامن میزد‬
‫روزنامه «دنیای اقتصاد» همچنین به مصوبه جدید مجلس‬ ‫ایستادیم‪ .‬سالها بعد روشن شد كه همه تأثیر كنفدراسیون‬
‫شورای اسلامی برای تشکیل «شورای عالی بانک مرکزی»‬ ‫خلخال به شناسایی پرداخته بود‪.‬‬ ‫در بسیج و سازماندهی دانشجویان و افشای رژیم شاه‬
‫متشکل از تعدادی کارشناس در کنار دولتمردان به عنوان‬ ‫شاید چنین بوده باشد‪ .‬اما این مسأله كه ما شعار مبارزه‬
‫شخصیتهای سیاسی انتقاد کرده و نوشته این اقدامات‬ ‫مسلحانه را بهعنوان تنها راه رهایی عنوان كردیم به گروه‬ ‫حاصل همین یگانگی و یكپارچگی بود‪.‬‬
‫شاید لازم باشد همین جا اشاره كنم كه اختلاف و سرانجام‬
‫استقلال بانک مرکزی را گرفته و نظرات کارشناسی‬ ‫نیكخواه مربوط نیست‪.‬‬ ‫مبارزه ما با كمیته مركزی حزب توده از این مسائل سرچشمه‬
‫میگرفت‪ .‬یعنی از اختلافهایی كه در جنبش دانشجویی‬
‫=این اصلیترین شعار سازمان انقلابی بود‪.‬‬ ‫جریان داشت‪ .‬از ارزیابی ما پیرامون نقش حزب توده در‬
‫‪ ۲۸‬مرداد و از این كه از مبارزه همهجانبه با رژیم شاه كناره‬
‫پیش از تشكیل سازمان انقلابی نیز این شعار را میدادیم و‬ ‫گرفته بودند‪ .‬بر اساس واقعیتهایی كه در درون جنبش موجود‬
‫بود كه ربطی به اختلافات میان چین و شوروی نداشت‪ .‬تازه‬
‫منوچهر بوذری كه بعدها از مشاوران هیأت اجرائیه سازمان‬
‫بعدها بود كه به مسائل بینالمللی كشانده شدیم‪.‬‬
‫انقلابی شد با خط خوشی كه داشت آن را زیر اعلامیههای‬
‫=پس از كنگره وحدت در لوزان كه به یكپارچگی‬
‫ما مینوشت‪.‬‬ ‫كنفدراسیون انجامید چه كردید؟‬

‫اما این اقدام هنوز در دستور عمل ما قرار نداشت‪ .‬وقتی‬ ‫از اینجا به بعد یك اختلاف اصلی ما با رهبری حزب‬

‫گروه نیكخواه به ایران بازگشت‪ ،‬در فاصله كوتاهی به این‬

‫ارزیابی رسیدند كه رفرمهای شاه چهره جامعه ایران را تغییر‬
‫(ادامه دارد)‬
‫داده است‪.‬‬